Ulaşılan radyo-TV ve isteğe bağlı yayınların internet üzerinden sunumuna ilişkin Radyo ve Televizyon Üstkurulu (RTÜK) ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (BTK) uzmanlarının hazırladığı yönetmelik taslağına göre, internetten yayın lisansı için MİT ve Emniyet’ten izin koşulu getirildiği belirtildi.
Cumhuriyet'ten Sinan Tartanoğlu'nun haberine göre öte yandan tüm radyo-tv yayınları, platform yayınları ile Netflix, Blu TV gibi “IPTV” formatındaki yayınlar “denetim, erişim engeli, lisans iptali" gibi geniş bir 'sansür' çarkının içine alınıyor.
Söz konusu haber aynen şöyle devam ediyor:
İnternetten yapılan yayınlara, radyo ve TV'lerde olduğu gibi para cezası değil mahkeme kararı ile 'karartma cezası' öngörülüyor. 'Bip'siz yayın keyfi sona erecek. Cumhurbaşkanının yayın yasağı yetkisi, internet radyo-TV’lerini de kapsayacak. Bireysel iletişim için yapılan görüntülü ve sesli yayınlar denetim dışı bırakılırken scope ve vekil yayınlarının durumu belirsiz.
RTÜK ve BTK uzmanlarının geçen süre içinde hazırladıkları 24 maddelik, “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” sansür düzenlemesi şu şekilde olacak:
Muğlak tanımlar
Yasada olduğu gibi, yönetmelikte de internet üzerinden yapılan hangi yayının denetime alınacağı sorusunun net bir yanıtı yok. Twitter, Facebook veya YouTube gibi sosyal medya siteleri üzerinden yapılan, kişilerarası iletişimi sağlayan görsel ve işitsel yayın denetime alınmıyor. Taslakta; “radyo ve televizyon hizmetlerini internet ortamından iletmeye özgülenmemiş platformların” da denetim ve yaptırım kapsamına alınmadığı belirtiliyor. Ancak “internetten iletmeye özgülenmemiş platform” tanımlamasının ne anlama geldiği ile açıklama yapılmıyor. Canlı yayın uygulaması “scope” üzerinden yapılan ve muhalif seslerin görüşlerini dile getirdiği “Medyascope” yayının denetim ve yaptırımı için “scope” uygulamasının kendisinin muhatap alınmayacağı ortaya çıkıyor. Ancak “medyascope”un yaptırım çemberinin içine alınıp alınmayacağı sorusunun yanıtı verilmiyor.
RTÜK ve BTK’nın ağır yasakları
İnternet üzerinden yapılan; bilgisayar, tablet, cep telefonu, mobil uygulamalarla hizmet veren görsel ve sesli yayınlar radyo-TV’de olduğu gibi RTÜK’ün ağır yasaklarına tabi olacak.
‘Lisans' ve 'yetki' üğzerinden denetim
İnternet üzerinden yapılan radyo ve televizyon yayınlarının RTÜK’ten yayın lisansı veya yayın iletim yetkisi alması zorunlu olacak. Digitürk, Teledünya, D-Smart gibi televizyon kanallarını tek bir platform üzerinden sunan yayıncıların yayınlarını internet üzerinden sunmaları için yayın lisansı alması gerekecek. Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi platformların da RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması gerekecek.
Yabancı olması fark etmeyecek
TV kanallarına yönelik ağır denetim nedeniyle popülerleşen Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi “İPTV” platformlarının içerik ve yer sağlayıcılarının yurtdışında bulunmaları, onları RTÜK ’ün ve BTK ’nin denetim ve sansüryetkisinden muaf tutmayacak. RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması gerekecek.
İnternet üzeriden yayın yapmanın önşartı olan lisans bedeli 100 bin TL olacak. Digiturk, D-Smart, Teledünya gibi çoklu TV ve radyo yayın platformları ise 200 bin TL lisans ücreti ödeyecek. İPTV’lerin yayın iletim yetkisi ücretleri 120 bin TL olacak. Abonelikle hizmet sunan yayıncılar yıllık net satışlarının beşte birini RTÜK’e ödemek zorunda.
MİT’ten yayın onayı
İnternet üzerinden hizmet verecek yayıncının, OHAL döneminde çıkarılan bir KHK hükmü uyarınca tıpkı diğer yayıncılar gibi Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve MİT’in güvenlik soruşturmasından olumlu not ile geçmesi gerekecek. Alınan yayın lisansları 10 yıl süre ile geçerli olacak.
TV’lere internet izni
Üst kuruldan yayın lisansı bulunan radyo-TV kanalları yayınlarını internet üzerinden sunabilecek. Ayrıca lisans almalarına gerek olmayacak. Ancak bu yayınların tam olarak denetlenebilmeleri için belli şartları yerine getirmeleri istenecek.
'Bip’siz yayına son
Lisanslı yayıncıların TV’deki yayınları ile internet sitesi yayınlarının bire bir aynı olması gerekecek. Daha önce Çukur dizisinin küfürlü/”bipsiz bölümünün internet sitesi üzerinden yayımlanması sonrasında RTÜK’ün kestiği ceza da böylece altyapısına kavuşacak. Kanallar, internet siteleri üzerinden kişinin isteğine bağlı “bip”siz yayın yapamayacak.
Yasakların fazlası var eksiği yok
İnternetten yapılan her türlü yayın, RTÜKtarafından yayın ilkelerine göre denetlenecek ve cezalandırılacak. Örneğin radyo ve TV’lerde geniş olarak yorumlanan bir yayın ilkesine göre, internet yayınları da terörü övemeyecek, teşvik edemeyecek, terör örgütleri güçlü veya haklı gösterilmeyecek. Toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı yayın yapamayacak.
Cumhurbaşkanı yayın yasağı koyabilecek
OHAL döneminde çıkarılan KHK’nin hükümlerine göre, terör saldırıları ile ilgili yayınlarda Cumhurbaşkanı veya görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakan tarafından konulan yayın yasaklarına muhatap olacak.
En ağır yaptırımlar
Radyo- TV’den çeşitli idari para cezalarını yaptırım seçenekleri arasında kullanan RTÜK , internet yayınlarında BTK ile birlikte sadece program durdurma, uygun bulunmayan yayının program katalogundan çıkarılması, programın içinde yer aldığı yayını tamamen durdurma veya internet yayın lisansının iptali cezalarını uygulayacak.
BTK’nın uzun eli
RTÜK ’ün talebi doğrultusunda, BTK’nın erişim yasaklarını içeren uzun eli, bu kez de bilgisayarlara, cep telefonlarına uzanacak. RTÜK kendi yasası uyarınca uygun bulmadığı yayın için sulh ceza hakimine gidecek. Sulh ceza hakiminden ihlalin gerçekleştiği yayının bir kısmı veya bölümünün erişime engellenmesi istenecek. Ancak bunun teknik olarak mümkün olmadığı bir durumda sulh ceza hakiminin erişimin engellenmesi kararı tüm internet sitesini de kapsayabilecek.
Lisanssız, izinsiz yayına 72 saat süre
İnternet ortamından lisansız yayın yaptığı resen veya şikâyet üzerine tespit edilen yayıncıya işlemlerini başlatması için 72 saat süre tanınacak. Yayıncı temasa geçmezse RTÜK sulh ceza hakimine giderek, erişimi engellenmesini isteyecek ve yayıncı hakkında suç duyurusunda bulunacak.
Çocuk ulaşamıyorsa korumaya gerek yok
İnternet yayınların tamamında koruyucu semboller kullanılacak. Medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar ve platformlar, çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde yayınlara ebeveyn kontrolünü sağlayıcı tedbirleri almakla yükümü olacak. Ancak çocuğun tek başına üye olmayı başaramayacağı bir yayın ise o yayıncıya çocuğun korunması amacına yönelik hükümler uygulanmayacak.
Sansür merkezi
İnternet üzerinden yapılan yayınların denetiminde RTÜK ve BTKortak çalışacak, her türlü işbirliğini yapacak. Bu kapsamda BTK’nin teknik imkân ve altyapısını RTÜK kullanabilecek. İnternet yayınlarına ağır denetim ve sansür için mülkiyeti RTÜK ’te ama BTK’nin de kullanımına açık olan bir “merkez” kurulacak.
Abone bilgileri RTÜK ile birlikte BTK'de
RTÜK ve BTK ’nin sansürortaklığı bilgi paylaşımın da içerecek. Ücreti karşılığında hizmet veren platform yayıncılarının abone sayılarını her yılın aralık ayının başında RTÜK ve gerekli olması koşulunda BTK’ye bildirmesi gerekecek.
Kritik gün salı
Sansür yasasında yönetmelik düzenlemesi için tanınan 6 aylık süre, 27 Eylül’de tamamlanıyor. Edinilen bilgiye göre, RTÜK , taslağı görüşmek üzere yarın (salı günü) özel bir toplantı yapacak. Yönetmelik taslağı, daha sonra, ilgili kurumlara gönderilerek, görüş istenecek. Daha sonra da Cumhurbaşkanlığı yönetmeliği olarak Resmi Gazete’de yayınlanacak. Böylece 7 aydır tartışılan internetteki sansür tasarısı devreye girmiş olacak.
Yeni yasa neleri getiriyor?
- Bireysel yayınlar hariç her yayına denetim
- Muğlak tnaımlarla geniş sansür.
- Yabancı da olsa denetlenecek.
- Medyascop'un vekil yayınlarının durumu belirsiz.
- 200 bin liraya kadar lisans ücretleri.
- İnternetten yayına MİT'ten izin şartı.
- 'Bip'siz yayın kalmayacak.
- Para cezası yok, doğrudan karartma.