Güneydoğu’daki marketlerin raflarında Kürtçe logosuyla dikkatleri çeken zeytinyağının adı Xılxali, Türkçe anlamı ise "çok ıssız". Mardinli emekli banka memuru Hasan Tahsin Gücüm’ün deneme amacıyla bin şişe üreterek, piyasaya sürdüğü zeytinyağları, patentli ilk Kürtçe marka olma özelliği taşıyor. Gücüm, aynı zamanda bölgede unutulmaya yüz tutmuş zeytinyağı üretimini yeniden canlandırmayı hedefliyor.
Mahmut Bozarslan’ın Al Jazeera’de yer alan haberine göre, yağlar Mardin’in zeytiniyle ünlü Derik ilçesinin kırsal kesimlerinde yetişen zeytinlerden yapılıyor. Bölgede yaşayan ama 1915 olaylarıyla birlikte önemli ölçüde azalan Ermeni nüfusun başlattığı bir üretimdi. Onlar Derik'i terk ettikten sonra zeytinyağı üretimi de durdu. Hasan Tahsin Gücüm, şu anda yöredeki tek zeytinyağı atölyesinin sahibi.
Gücüm, 50 yıl öncesine kadar Derik’te 11 zeytinyağı atölyesinin bulunduğu belirterek, “Derik bölgesindeki Ermeniler tarafından yapılıyordu. Bu zeytinyağları sıfır asitli, tadı diğerlerinden farklı, taş baskı ve katkı maddesi yoktur. Kurduğum atölyede, tanıtım için bin tane ürettim. Zeytin sezonu geldiğinde seri imalata başlayacağım. Yıllar sonra Derik’te ilk kez yapılıyor. 50 yıldan sonraki ilk atölyedir” dedi.
İki dilli patent
Gücüm, markasına patent almak için de başvurdu. Sadece Kürtçe isimle patent alamayacağını düşünen Gücüm, bu nedenle iki dilli patent aldı. Gücüm, şişelerin üzerine ‘Xılxali Zeytinyağı’ yazarak piyasaya sürdü. Gücüm yeni markasıyla ilgili, "Patenti benim adıma verdiler. Xılxali olarak aldım, Xilxali Kürtçe bir isim. Bu markanın Kürtçe olarak piyasada yer almasını istiyorum. Hem Türklere, hem Kürtlere hitap ediyorum.Bir Kürt markasını oluşturmak istedim. Zeytin bahçesi olmayan Gücüm, köylülerden topladığı ürünlerle üretim yapıyor. Ürünlerini Diyarbakır’da küçük bir dükkanda satışa sunan Gücüm, Kürtçe isimli zeytinyağı piyasada tutarsa, işleri büyütmeyi hedefliyor. Atölyede, zeytinyağı ile birlikte sabun üretimine de başladı" dedi.