Richard Fisher
BBC Future
Artık geç yaşta baba olanlara daha sık rastlanıyor. Bazı daha ileri yaş örnekler de dikkat çekiyor.
Bu hafta 83 yaşındaki ünlü aktör Al Pacino, 29 yaşındaki kız arkadaşı Noor Alfallah’dan bir çocuk sahibi oldu.
Dördüncü kez bu zevki tadan Pacino, geçen ay yedinci kez baba olduğunu duyuran aktör Robert De Niro gibi "ileri yaştaki babalar" kulübüne katıldı.
İleri yaşta baba olanlar, birçok kez filmlerde birlikte rol alan bu ikiliden ibaret değil elbette.
Birçok müzisyen ve hatta aralarında ABD başkanlarının da olduğu birçok ünlü kişi de ileri yaşta baba oldu.
İstatistiklere bakıldığında, yeni baba olanların ortalama yaşı da son yıllarda giderek artıyor. 1972-2015 arasında bu süre 3,5 yıl arttı. ABD'de baba olanların ortalama yaşı 30,9 ve ülkede babaların yüzde 9'u, bu sevinci en erken 40 yaşında tadıyor.
Guinness Rekorlar Kitabı’nın bu alandaki rekoru 92 yaşında baba olan birine ait. Doğrulanmamış bazı daha ileri yaşta babalık iddiaları da var.
Ancak geç yaşta baba olmak bazı riskleri de beraberinde getiriyor.
Aralık 2022 yılında Utah Üniversitesi ile bazı başka kurumlardaki bilim insanları kapsamlı bir çalışma yayımladı. Araştırmacılar, ileri yaşta babalığın, hamilelik problemleri ve çocuk sağlığı üzerindeki etkilerini inceledi.
Elde edilen veriler, 40 ya da 50'li yaşlarda olan erkeklerin sperm kalitesinin; sayı, yoğunluk, motilite ve mutasyonlar anlamında azaldığını gösteriyor.
Bilim insanlarına göre baba adayının yaşı, yüksek düşük riski ile de güçlü şekilde bağlantılı.
Bir başka dikkat çekici durum da, doğum sonrası bebeklerde hastalık riski.
Diğer riskler neler?
1950’lerden bu yana yapılan araştırmalar, ileri yaşta baba olanların çocuklarının, bir tür cücelik tipi olan akondroplazi yaşamaları olasılığının arttığını ortaya koyuyor. Ancak son zamanlarda daha farklı hastalık ve bozukluklarla da ilişki kurulmaya başlandı.
Utah Üniversitesi'nden araştırmacılar, “Giderek artan şekilde, ileri yaşta babalık ya da annelik, çocuğun sağlık problemleri ile ilişkilendiriyor” diyor.
Stanford Üniversitesi araştırmacıları, ileri yaşta baba olan kişilerin çocuklarının, kilo ve nöbet geçirme problemleri ile karşılaşabildiğini söylüyor. Benzer şekildeki artan kanser ve kalp hastalığı riski de gösteriliyor.
Ebeveynlerin yaşam tarzı ve çevre kirliliği gibi çocuk sağlığında rol oynayan başka karmaşık faktörler de elbette bulunuyor.
Yine de araştırmacılar, spermi oluşturan hücrelerdeki mutasyonlar ve yaşla bağlantılı DNA hasarının sonraki nesle aktarılabildiğini keşfetmiş durumda.
Bunun gibi çalışmalar, doktorların ve bilim insanlarının doğurganlık hakkındaki düşünme biçimlerinde değişikliklere yol açıyor.
Tarihsel olarak, bir çift gebelik sıkıntısı yaşadığında, kadına ve onun yaşına odaklanma eğilimi olmuştur. Ancak şimdi, bu durumlarda babanın yaşının da hala önemli olduğu belirginleşiyor.
Şimdilik, Pacino ve De Niro örneklerindeki gibi 70'li, 80'li ve 90'lı yaşlarındaki erkeklerin vakaları nadir olmaya devam ediyor.
Ama genel olarak, babalık artık genç erkeklerin tekelinde değil. 1970'lerden bu yana ABD'de 30 yaş altında baba olanların sayısı yüzde 27 azalırken, 45-49 yaş arasında baba olanların sayısı yüzde 52’ye varan oranda arttı.