Asya ile Avrupa arasında önemli ticaret hattı olan İpek Yolu'nun modern versiyonu 'Kuşak ve Yol Girişimi' ülkeleri, 2050'ye kadar 12 trilyon dolarlık altyapı çalışmalarında istenilen karbonsuzlaştırma seviyesini yakalayamazlarsa, küresel sıcaklık artışı 3 dereceye kadar çıkabilir.
Kuşak ve Yol Girişimi
Çinli Tsinghua Finans ve Kalkınma Merkezi, İngiltere merkezli Vivid Economics ve Amerika merkezli ClimateWorks tarafından hazırlanan "Kuşak ve Yol'u Karbonsuzlaştırmak: Yeşil Finansman İçin Yol Haritası Rapor"undan derlediği bilgilere göre, girişim dünya nüfusunun yüzde 60'ını ve küresel ölçekteki gayrisafi yurt içi hasılanın dörtte birini oluşturan bir coğrafyayı kapsıyor.
Konu hakkında dünya çapında yapılan ilk araştırma olma özelliği taşıyan rapora göre, girişim kapsamındaki 126 ülkenin altyapı yatırımları, iklim değişikliğinin kaderinde kritik rol oynayacak. Kuşak ve Yol Projesi ülkelerinde 2050'ye kadar emisyonların yüzde 68 azaltılması gerekiyor.
Söz konusu ülkelerin 2050'ye kadar hayata geçirmeyi planladığı 12 trilyon dolarlık altyapı yatırımının karbonsuzlaştırılması için acilen harekete geçilmesi gerekiyor. Bu yatırımların karbonsuzlaştırılması, Paris İklim Anlaşması'nda yer alan küresel ortalama sıcaklık artışını 2 derecenin altında tutma hedefi için kilit önem taşıyor.
Kuşak ve Yol ülkelerinin yatırımlarını karbondan arındırma konusunda başarısız olmaları durumunda, küresel sıcaklık artışı 3 dereceye kadar çıkabilir.
Rapora göre, Çin yatırımlarının zorunlu çevresel değerlendirmesinin yapılması ve altyapı yatırımlarının küresel emisyonlar üzerindeki etkisinin şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşılması gerekiyor.
Ayrıca, Çin ve İngiltere ortaklığında başlatılan Yeşil Yatırım İlkeleri'nin Kuşak ve Yol ülkelerinde de uygulanması ve Birleşmiş Milletler’in himayesinde oluşturulacak uluslararası bir platformla girişim ülkelerinde yeşil finansman araçların geliştirilmesi önem arz ediyor.
"Türkiye altyapı projelerini bu çerçevede ele almalı"
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Proje Yöneticisi Bengisu Özenç, Kuşak ve Yol Girişimi gibi büyük ölçekteki altyapı yatırımlarının dönüştürücü etkisinin küresel çapta önemli sonuçları olacağını söyledi.
Projenin özellikle iklim değişikliği gibi acil eylem gerektiren alanlar açısından önemli riskler oluşturduğuna dikkati çeken Özenç, "Bu risklerin bertaraf edilebilmesi, Çin ve finansman kaynağı diğer ülke ve kuruluşlar kadar, Türkiye gibi yatırımlara ev sahipliği yapacak ülkelerin de tutumuna bağlı. Bu nedenle Türkiye'nin de küresel hedeflerle uyumlu ve uzun vadeli bir emisyon azaltım hedefi ortaya koyarak, Kuşak ve Yol Girişimi yatırımları dahil olmak üzere, tüm altyapı projelerini bu çerçevede ele alması gerekmektedir." diye konuştu.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı Türkiye Çevre Politikaları ve İklim Kıdemli Uzmanı Aslı Gemci de Çin'in yapacağı altyapı yatırımlarının karbon ayak izi ve çevresel etkilerinin minimumda tutulması gerektiğini belirtti.
Gemci, emisyonlar konusunda şeffaflığın teşvik edilmesinin önemine değinerek, "Büyük ölçekteki bu yatırımlar, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin de düşük karbonlu ekonomiyi benimseyebileceği ve karbonsuzlaşma hedeflerini destekleyeceği şekilde planlanmalıdır. Aksi takdirde, küresel ısınmayı 2 derecede sabitlemek mümkün olmayacak, insan ve doğa için geri dönülmez sonuçlara neden olacaktır." ifadelerini kullandı.