Avrupa Birliği, ABD ve diğer 51 ülkede geçerli aşılardan sonra, tamamlayıcı olarak yine "onaylanan aşıdan yaptırma“ şartı getirildi. AB ve ABD’de onaylanan aşıdan 3'üncü dozu olmayanın aşı pasaportu 6 ay veya en fazla 9 ay geçerli olacak. Türk yapımı Turkovac, dünyanın diğer ülkelerinde sayılmadığı için Pfizer/BioNTech yaptıran Türkler, bu aşıların üzerinden 6 ay ya da en geç 9 ay geçtikten sonra aşılanmamış sayılacak.
Türkiye’nin ölü virüsten ürettiği coronavirüs aşısı Turkovac ile ilgili Avrupa Birliği İlaç Kurumu EMA ve ABD İlaç Kurumu FDA'ya bir bildirim yapılmadı. EMA, “Bize bir başvuru, bilgi ya da açıklama gelmedi“ derken, benzer durum FDA için de geçerli.
Türkiye, “İki BioNTech üzerine, güçlendirici aşı olarak Turkovac yapacağız“ diyor ama bu, AB ve ABD tarafından tanınmadığı için, Türkler bir süre sonra, başta AB ve diğer Avrupa ülkeleri ile ABD kıtasına seyahat edemeyecek.
Aşılanmamış sayılacaklar
İkinci aşıdan ortalama 6 ay sonra bu kişiler, Turkovac almış olsa bile hiç aşılanmamış sayılacak. AB'nin kararı, “AB'de uygulanan aşılarla uyumlu bir destekleyici aşı yaptırılması“ şeklinde özetlenebilir.
Sözcü'den Ali Gülen'in
haberine göre Turkovac dünyanın hiç bir ülkesinde tanınmıyor ve üçüncü aşı olarak kullanılsa da, bunun bir geçerliliği yok. Avrupa Birliği ise, seyahatlerde ikinci aşının artık yetmeyeceğini ve aşı pasaportunda üçüncü- güçlendirici (booster) aşının aranacağını duyurdu. Yeni düzenleme 1 Şubat'tan itibaren geçerli olacak.
En fazla 9 ay geçerli
AB Komisyonu, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nin (ECDC) tavsiyesi doğrultusunda aldığı kararı açıkladı. Buna göre güçlendirici aşı, tam aşılamadan 6 ay sonra yapılacak ve bu en fazla 9 aya uzayacak.
9 ay sonra, iki aşılılar „aşılanmamış“ sayılacak ve seyahat edemeyecek. Yani 2021 haziran ayında ikinci doz BioNTech'ini yaptırmış olan bir Türk, Mart-2022'ye kadar yine BioNTech ya da Moderna yaptırmazsa, yurt dışına seyahat hakkını kaybedecek. Çünkü, dijital ya da kağıt olan 'aşı pasaportu' geçersiz olacak.
Tamamlayıcı aşı da onaylı olmalı
AB, güçlendirici aşıların ise yine EMA ve FDA tarafından onaylanmış aşılardan yapılması gerektiğini kurala bağladı. Alman Daimi Aşı Komisyonu STIKO, Robert Koch Enstitüsü ile diğer AB üyesi ülkeler, BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Novavax ile Johnson&Johnson'un, kuvetlendirici aşı olarak kullanılabileceğini duyurdu.
Turkovac, AB'de onaylanmadığı için bunun güçlendirici aşı olarak Avrupa ülkelerinde kullanılması mümkün değil. Dahası, geçerliliği de yok. Bu durumda, iki adet BioNTech aşısı olmuş bir kişi, üzerinden 9 ay geçmesine rağmen, AB'de onaylanmış mRNA aşıları BioNTech ya da Moderna olmamışsa, yasal olarak "hiç aşı olmamış" sayılacak.
Turkovac'ın, vücuttaki antikor sayısını yükseltip yükseltmemesinin bir anlamı bulunmuyor.
Ülkelere göre seyahat kuralları
Güçlendirici aşılar, zamanında yapılmazsa, çeşitli ülkelere “çift geçerli aşı ile seyahat“ etme imkanı da kalmayacak.
Almanya: AB'nin getirdiği kural gereği, en geç 9 ay sonra iki aşı geçersiz olacak. Dijital aşı pasaportu, iki aşılı varsa artık kabul edilmeyecek. İki aşılılar zaten şu anda hiç bir yere giremiyor. Bu seyahatlerde de başlayacak. AB'nin onayladığı aşılardan 3'üncü doz yaptırıldığı anda yasaklar kalkacak.
Fransa: İki aşıdan sonra, güçlendirici aşıyı olmak için en fazla 5 ay beklenecek. 18 yaşın üzerindeki herkes bu aşıyı bu sürede almazsa, seyahat, turizm ve ülkede tatil hakları kısıtlanacak. Süre 65 yaş üstü için 15 Aralık, yetişkinler için 15 Ocak'tan başladı.
Avusturya: Zorunlu aşı kararı alındı. Aşı olan her 10 kişiden birine, kurayla 500 Euro ödenecek. Bunun için milyarlarca Euro ayrıldı. Aşı pasaportu/sertifikası, 2. aşılamadan sonra 270 gün geçerli. Şu anda bile, iki aşı yetmiyor ve üzerine negatif test gerekiyor. Tek doz Johnson aşısı olanlar da, 3 Ocak'tan itibaren güçlendirici aşı yaptırdığını kanıtlamalı. 1 Şubat'tan itibaren ise, iki aşı altı ay sonra geçerliliğini yitirecek.
Yunanistan: Aşı kuralları sertleşti ve 60 yaşın üzerindeki herkes, son dozdan en geç 7 ay sonra tekrar aşı yaptırmalı. Yoksa, aşı pasaportları geçersiz olacak. 1 Şubat'tan itibaren tüm yetişkinler için, tamamlayıcı aşı kuralları geçerli olacak. İki doz ayının geçerlilik süresi, 1 Şubat'tan sonra sadece 6 ay olacak.
İsviçre: Aşı pasaportunun geçerlilik süresi 270 gün. Aşılamadan 6 ay sonra koruma oranının düşmesi nedeniyle, üçüncü aşı şart. Bunu yerine getirmeyenler ülkeye giremeyecek.
Çekya: AB'nin kurallarını benimseyen Çek Cumhuriyeti, ikinci doz aşıdan sonra, 9 aylık süre verdi. Bu sürede tamamlayıcı aşı olunmazsa, iki doz aşı geçersiz sayılacak. Aşısız muamelesi görülecek.
İsrail: Aşı pasaportunun geçerlilik süresi 6 aya iniyor. AB'nin aşı ile ilgili kararları benimsenirken, Omicron varyantı nedeniyle bir çok Avrupa ülkesine sınırlar kapalı.
Bulgaristan: Aşı pasaportlarının maksimum geçerlilik sürelerini kısalttı. 15 Şubat'tan itibaren destek aşı olmadan, aşı sertifikaları sadece 6 ay geçerli olacak. Süresi dolan aşı sertifikaları ile seyahat kabul edilmeyecek. Ancak 3'üncü doz yapılınca, aşı sertifikaları tekrar geçerli olacak.
Letonya: mRNA aşılarının geçerlilik süresi 9 ay olarak belirlendi. Kural 15 Ocak'ta bayladı. Tek dozluk Johnson'un geçerlilik süresi 5 ay. Bu sürenin sonuna kadar tamamlayıcı aşı yaptırılmazsa, hiç aşı olunmamış sayılacak.
Karadağ: İki aşı ya da Koronavirüs geçirmiş kişilerin koruması, sadece 6 ay geçerli sayılacak. Bu süre sonuna kadar üçüncü doz alınmamışsa, aşı olunmamış sayılacak.