T24 Haber Merkezi
Gonca Tokyol
Türkiye, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından görevden alınmasının haberiyle cumartesi günü uyandı. Merkez Bankası Başkanı’nın Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle alınmasının hukuki boyutuna dair tartışmalar devam ederken; Reuters’a konuşan bir kaynak Cumhurbaşkanı ile damadı Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Çetinkaya’nın istifasını istediğini iddia etti. Kaynak, Çetinkaya’nın istifa talebi üzerine Merkez Bankası’nın bağımsızlığını hatırlattığı ve bunu reddettiğini kaydetti.
TIKLAYIN - Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya görevden alındı
Ekonomisi ‘kötü günlerden’ bir türlü kurtulamayan Türkiye’de Merkez Bankası’nın bağımsızlığı, hem iç hem de dış piyasada uzun süredir tartışılan ve kaygı yaratan bir başlıktı. Merkez Bankası’ndaki süresinin bitmesine bir yıl daha olan Çetinkaya’nın görevden alınmasına dair herhangi bir resmi açıklama yapılmazken; piyasalarda Çetinkaya’nın hükümetin faiz indirimi talebine olumlu yanıt vermemesi sebebiyle oyun dışı bırakıldığı konuşuluyor.
“Cumhurbaşkanı, politika faizi konusunda mutlu değil, Merkez Bankası’nın faizi sabit tutma kararı Çetinkaya problemini büyüttü”
Ekonomistlerin aksine ’Düşük faizin düşük enflasyon anlamına geleceğini’ savunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir süredir Merkez Bankası’na faizlerin yeniden indirilmesi yönünde baskı yapıyordu. Reuters’a konuşan üst düzey bir hükümet yetkilisi de, “Cumhurbaşkanı, politika faizi konusunda mutlu değildi ve bu memnuniyetsizliğini her fırsatta dile getirdi. Merkez Bankası’nın haziran ayında faizi sabit tutma kararı alması da Çetinkaya’ya dair problemi genişletti” dedi ve ekledi:
“Erdoğan, ekonomiyi geliştirme konusundaki kararlılığını sürdürüyor ve bu sebepten de Çetinkaya’yı görevden aldı.”
"Çetinkaya ve hükümet arasındaki görüş farklılıkları son aylarda derinleşti"
Reuters’a konuşan diğer iki hükümet kaynağı da hükümet ile Çetinkaya arasında para politikasına dair görüş ayrılıklarının son aylarda derinleştiğini kaydetti. Merkez Bankası, değer kaybı yaşanan Türk Lirası’nı desteklemek için geçen yıl içinde toplamda 750 baz puan faiz artışına gitmişti. Eylül ayında yüzde 24’e çıkan politika faizi o günden bu yana değişmedi.
TIKLAYIN - Barış Soydan, 'en tartışmalı Merkez Bankası Başkanı'nın ardından' yazdı...
Hükümet yetkililerinden biri “Merkez Bankası Başkanı ile Albayrak arasındaki görüş ayrılığı son dönemde iyice derinleşti” derken; bir diğeri de “Cumhurbaşkanı ve Maliye Bakanı istifasını talep etti ancak Çetinkaya, Merkez Bankası’nın bağımsızlığını hatırlatarak istifa etmeyi reddetti” diye konuştu.
Mustafa Sönmez: İstifa ettirme yok, "375 sayılı KHK ile görevden aldık seni" demişler
Çetinkaya’nın istifaya zorlandığı iddiası, iktisatçı Mustafa Sönmez tarafından da dile getirildi. Sabah saatlerinde yaptığı yorumda, “Merkez Bankası Başkanı istifa ettirilmiş” diyen Sönmez, gerekçenin de enflasyondaki başarısızlık olduğunu savunmuştu. Sönmez, daha sonra kişisel Twitter hesabından bir paylaşım daha yaparak şunları söyledi:
“Öğrendim ki istifa ettirme yok. ‘375 sayılı KHK ile görevden aldık seni’ demişler. Oysa TCMB kanunu özel kanundur ve başkanın nasıl görevden alınacağı bellidir. Hukukçular, ‘Özel kanuna rağmen 375 ile görevden alınamaz, Murat Çetinkaya Danıştay’a giderse yürütmeyi durdurur’ diyor. Gider mi? Zor!”
Timothy Ash: Bu hamlenin aptallığı karşısında şok oldum
Londra merkezli Bluebay Asset Management Stratejisti Timothy Ash, Merkez Bankası'nda yaşanan görev değişikliğini, “Bu hamlenin aptallığı karşısında şok oldum” sözleriyle yorumladı. Kişisel Twitter hesabında yaptığı yorumda Çetinkaya’nın görevden alınmasını beklediğini anca yerine ‘münasip’ birinin getirileceğini umduğunu kaydeden Ash, şöyle devam etti:
“Bir de bütün bunlar S-400’lerin teslim edilmesinin beklendiği, Türkiye’nin Merkez Bankası’nda güçlü bir ele sahip olması gereken hafta yaşandı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Türkiye için bir felaket oldu, bunu görmek için başlangıcından bu yanaki makro göstergelere bakmanız yeterli. Politikalar konusunda kuvvetler ayrılığı yok ve tepeki adam para politikasının temellerini anlamaktan bile yapısal olarak aciz. Ve ironiktir ki, Merkez Bankası Başkanı’nı görevden almak kurumun bu ay içinde faizi indirmek yönünde bir hamle yapmasını daha da zorlaştıracak.”
Ash, Çetinkaya’nın istifasının istendiği ancak onun bunu reddettiği yönündeki iddiayla ilgili de, “Tebrikler! Geçen yıl da uygun zamanda faizleri artırması engellendiğinde onları istifa etmekle tehdit etmeli, dik durmalıydı” dedi.
TIKLAYIN - Ekonomistler Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya'nın görevden alınması hakkında ne dedi?
"Sadece Türkiye değil uluslararası piyasaların da kapanmasını bekleyip görevden almak, yapanın da bunun hayırlı iş olmadığını bildiğini gösterir"
Bilkent Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Refet Gürkaynak da Merkez Bankası’ndaki görev değişikliği kararının piyasaların kapanmasından sonra, cumartesi gününün ilk saatlerinde duyurulmasına dikkat çekerek, “Yapılan iş, memleketin hayrına iş değildir. Sadece Türkiye değil uluslararası piyasaların da kapanmasını bekleyip sonra Merkez Bankası başkanını görevden almak, yapanın da bunun hayırlı iş olmadığını bildiğini gösterir” yorumunda bulundu.
TIKLAYIN - Prof. Dr. Refet Gürkaynak, Merkez Bankası’ndaki görev değişikliğini 12 maddede değerlendirdi
Financial Times: Merkez Bankası'nın bağımsızlığına dair taze kaygılar oluşturdu
Financial Times’ın (FT) konuya dair haberinde de Çetinkaya’nın Cumhurbaşkanlığı kararıyla görevden alınmasının Merkez Bankası’nın bağımızlığına dair yeni kaygılar ortaya attığı ifade edildi. Erdoğan’ın hamlesinin, Merkez Bankası’nın para politikasında gevşemeye gitmesi beklenen zamandan 3 hafta öncesine denk geldiğine dikkat çekilirken; Çetinkaya’nın yerine getirilen Murat Uysal’ın kariyerinin büyük bir çoğunluğunu kamu bankası Halkbank’ta geçirdiği hatırlatıldı.
Merkez Bankası açıklamasında 'bağımsızlık' vurgusu
Yaşanan görev değişikliğinin ardından Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada kurumun bağımsız bir şekilde faaliyet göstermeye devam edeceği belirtilirken; Çetinkaya’nın yerine atanan Murat Uysal’ın ilk açıklamasında da yaptığı gibi “bankanın kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde temel amacı olan fiyat istikrarını sağlamaya odaklı para politikası araçlarını bağımsız bir şekilde uygulamaya devam edeceği” belirtildi.