Haber analiz: Doğan Akın
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Beştepe Külliyesi'nde başkanlığında peşpeşe toplanan Milli Güvenlik Kurulu ile Bakanlar Kurulu'ndan sonra gece yarısına doğru olağanüstü hâl ilan edildiğini açıkladı.
Erdoğan, anayasanın Milli Güvenlik Kurulu'nun tavsiye kararını değerlendiren Bakanlar Kurulu'nun anayasanın 120. maddesine dayanarak "3 ay süreyle" ve "Türkiye'nin bütününde" olağanüstü hâl ilan etmeye karar verdiğini duyurdu.
Erdoğan'ın yaptığı açıklama ile anayasanın 120. maddesi karşılaştırıldığında, hükümetin, "Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle" olağanüstü hâl ilanında bir süre tartışması yaptığı anlaşılıyor. Anayasanın 120. maddesi "Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulu'nun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir" hükmünü taşımasına karşın, Bakanlar Kurulu bu sürenin yarısı oranında, üç ay süreyle olağanüstü hâl ilan etti.
Anayasa uyarınca, bu üç aylık süre sonunda, hükümet her seferinde 4 ayı geçmemek üzere olağanüstü hâl uygulamasını uzatabilecek. Bakanlar Kurulu'nda da uzatma ihtimali üzerinde durulduğu konuşuluyor.
Olağanüstü hâl, 19 Temmuz 1987’den tamamen kaldırıldığı 30 Kasım 2002’ye dek Bakanlar Kurulu kararlarıyla dört ayda bir tam 46 kez uzatılmıştı.
Anayasanın 120. maddesinde öngörülen altı aylık süre yerine üç aylık süre ile olağanüstü hâl ilan eden hükümet, aynı maddedeki "kısmi" ilan yerine "bütün Türkiye"yi kapsayan bir olağanüstü hâl rejimini tercih etti.
15 soruda olağanüstü hâl uygulaması nedir?
Anayasa'nın "Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilânı" başlığını taşıyan 120. maddesi şöyle:
"Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddî belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulu'nun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir."