Hollywood yapımcısı Harvey Weinstein'in yıllardır kadınları taciz ettiğini ilk duyduğumda şaşkınlığım Casablanca filmindeki Captain Louis Renault'ın sahte şaşkınlığı gibiydi.
Elbette, hepimiz neler döndüğünü biliyorduk.
On yıldır The Hollywood Reporter için muhabirlik yapıyorum. Tanıdığım herkes "The English Patient" ya da "Pulp Fiction" gibi Oscar kazanmış filmlerin yapımcılığını üstlenmiş Harvey Weinstein'nin kadınları cinsel birer av olarak gören biri olduğunu biliyordu. Weinstein kadınlara sarkıntılık eder, filmlerinde rol ya da kariyerlerine yardım karşılığında onlarla cinsel ilişkiye girer.
The New York Times ve The New Yorker Magazine'nin son haberlerine göre aralarında ünlü oyuncular Angelina Jolie, Gwyneth Paltrow, Rose McGowen ve Asia Argento'nun da bulunduğu en az otuz kadın tacize uğradıklarını açıkladı. En azından dördü onu tecavüzle suçluyor. Ve bunlar sadece bildiğimiz isimler.
Hollywood'un politik doğrucu olan ilerleyiciliği bağlamında Harvey Weinstein'ı bir sapma ya da canavar olarak görme düşüncesi çekici gelebilir. Bu profile de uyuyor hani. Şişman, iş arkadaşlarına, çalışanlarına, talihsiz gazetecilere ağır hakaretler eden öfkeli bir kabadayı. Oysa o, cinsel taciz konusunda ise bir istisna değil. Cinsel taciz Hollywood kırmızı halısının adeta bir parçası.
Diğer bilindik taciz haberleri
Weinstein'nın hikayesi patlamadan önce, sevilen televizyon komedyeni Bill Cosby'nin, onlarca kadının ifadesi doğrultusunda aslında kadınlara uyuşturucu verip saldıran seri bir tecavüzcü olduğunu öğrendik.
Yakın bir zamanda Fox News patronu Roger E. Ailes ve ana haber sunucusu Bill O'Reilly kadın iş arkadaşlarının yönelttiği birden çok cinsel taciz iddiası sonrasında istifa etmek zorunda kaldılar.
Amazon Stüdyoları'nın başkanı ve bağımsız film dünyasının yükselen yıldızı Roy Price de ilk olarak Hollywood Reporter'da yayınlanan benzer iddialar sonrasında görevini bırakmak zorunda kalmıştı.
İddialar çeşitli. Cinsel taciz tecavüz ile aynı şey değil. Bir şeyin iddia edilmesi kanıtlandığı anlamına gelmiyor. Ama tüm bunlar iktidar sahibi erkeklerin (evet hepsi her zaman erkek) genç kadınları istismarına ilişkin yaygın görülen kalıp bir davranışa işaret ediyor.
Bunların hiç biri yeni değil. "Casting couch" tabiri Hollywood kurulduğundan beri cinsel tacizin ciddiyetini sulandırma amacıyla kullanılan bir ifade. Çocuk yıldız Shirley Temple yapımcılar, stüdyo şefleri ve diğer oyuncular tarafından uğramış olduğu cinsel istismar ve saldırılardan kaçmak için 21 yaşında oyunculuğu bıraktı.
Sadece bir kaç kişide toplanan güç, filmde kimin oynayıp kimin oynamayacağına karar veren küçük bir gruplar film sektörünü istismar açısından uygun ortamlar haline getiriyor.
Erkekler yapımcı, stüdyo şefi, yönetmenler olarak bu endüstrideki egemen güç. Ayrıca bir rol için rekabet halinde birbirinden güzel kadınlar var. Eğer kadın öne çıkıp konuşacak olursa, kara listeye alınıyor kariyerleri mahvediliyor.
Taciz bir salgın
Belki tam da bu yüzden Harvey Weinstein'ye yönelik iddialar bu kadar uzun süre su yüzüne çıkmadı. Hollywood'da cinsel taciz "işin doğasında olan" bir tür arka plan gürültüsü olarak kabul edilir.
Ben dahil herkes bu konuya ilişkin dedikoduları duydu ve hiç bir şey yapmadı. Bu olayların olmasından ve devam etmesinden sorumluyuz.
Medya ve Hollywood elitleri şimdi Weinstein'i kurtların önüne atıyor. Doğrusu da bu. Ama bu durumu istisnaymiş gibi göstermek ve sanki cinsel taciz yaygın bir sorun değilmiş gibi davranmak tehlikeli ve ikiyüzlü bir davranış.
Kendini beğenmiş bir tavırla sanki Avrupa'da bu durumlar yaşanmıyormuş gibi davranmak ikiyüzlülük olur. İngiltere de payına düşeni aldı. En bilindik hikaye BBC'den Jimmy Saville'nin düzinelerce kız ve erkek çocuğuna yıllarca uyguladığı istismarlar. Alman film endüstrisinden benzer hikayeler duymadım ama olmadığından o kadar da emin değilim.
Hollywood'da gerçekten iktidar sahibi olan çok az sayıda kadın var. Maço, kanka kültürü ise oldukça yaygın.
Harvey Weinstein'nin yapımcılığını üstlendiği reality show "Project Runway"in sunucusu Alman model Heidi Klum "yaşananların sadece Hollywwod'a özgü olduğunu düşünüyorsanız çok safsınız" derken önemli bir noktayı vurguluyor.
People Magazine'e verdiği röportajda Klum, Weinstein skandalını kast ederek "tüm dünyada yaygın olan, kadınlara yönelik kötü davranışın bir örneği. İktidarını, poziyonunu ya da sadece fiziksel gücünü kullanan erkekler tarafından tehdit edilmemiş ya da gözü korkutulmamış bir kadın neredeyse yoktur, buna ben de dahilim" dedi.
Film endüstrisinde büyük dönüşüm?
Harvey Weinstein skandalından çıkartabileceğim tek umut, belki bir şeylerin değişebilecek olması.
Mobil kayıt cihazları ve sosyal medya çağında kirli sırları saklamak zorlaştı. Artık bir şeyler ortaya çıkarsa, bunların sonuçları da oluyor.
Haberler sonrasında Weinstein Şirketi, Hayvey'ı derhal kovdu. Akademi öne atılan iddiaları değerlendirmek için cumartesi günü toplanıyor. Amazon Roy Price'ın olayı su yüzüne çıkınca onu işten uzaklaştırdı. Her ne kadar usul hatası sebebiyle reddedilen dava sonrasında Bill Cosby hapisten kurtulmuş olsa da artık asla çalışamayacak.
Hollywood çok yavaş da olsa tepki veriyor. Yavaş, çok yavaş da olsa cinsel taciz mağdurları seslerini yükseltiyor. Yavaş, çok yavaş da olsa kadınlar film endüstrisinde değişiklik yapabilecek nüfuza sahip olacakları pozisyonlara geliyor.
Hızlı bir şekilde olmayacak. Ama olacak. Bundan eminim.
Scott Roxboroug
Scott Roxborough The Hollywood Reporter dergisinde ve DW'nin Kino isimli haftalık film sayfasında muhabir olarak çalışıyor.