Gülen cemaatine yakınlığı ile bilinen şirket ve medya kuruluşlarına atanan kayyumluk son dönemlerde en çok konuşulan meslekler arasında yer almaya başladı. Kayyumların alacağı aylık ücretin 105 bin liraya kadar çıkması kayyum nasıl olunur, ücret nasıl belirlenir gibi soruları da beraberinde getirdi.
Geçtiğimiz ay Koza İpek Grubu’na yapılan kayyum atamasından sonra dün de Kaynak Holding şirketlerine kayyum ataması yapıldı. Toplam 19 şirket ile bir dernek ve vakfa yapılan 7 kişilik kayyum heyeti ataması, her bir şirket için 5’er bin lira alacak. Bu da, kayyum başına aylık 105 bin lira olarak hesaplanıyor.
Hürriyet’ten Dinçer Gökçe’nin haberine göre; Twitter’da açılan “Kayyum olsam” hashtagi en çok konuşulan konuların başında geliyor. Konunun uzmanları kayyumluk mesleği ile ilgili bilinmeyen sorulara yanıt verdi.
Ne anlama geliyor?
Türk Dil Kurumu’na göre kayyumun anlamı şöyle: “Belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse.”
Kayyum kimlerden seçiliyor?
Hukuktaki ifade şekli ‘Kayyım’ olan ancak gündelik dilde kayyum olarak bilinen kayyum atamasını mahkeme yapıyor. Normalde her yargı çevresinde bağlı bulunan bir yargı komisyonu var. Bu komisyonda, bilirkişi ve kayyumlar listesi bulunuyor. Mahkemeler veya sulh ceza hakimlikleri de atayacakları kayyumları bu listeden seçebiliyor. Ancak bu şart değil; hakim re’sen de atama yapabilir. Kendisinin yaptığı araştırma veya savcılığın önerisi doğrultusunda kayyum ataması yapabilir.
Ücretler nasıl belirleniyor?
İki tür kayyumluk var. Biri yönetici, diğeri denetici kayyum. Yönetici kayyumlar, diğerlerine göre daha fazla ücret alıyor. Çünkü hem sorumlukları hem işleri daha fazla. Ticaret davalarında kayyumlara ödenen ücret aylık bin-2 bin lira arasında değişiyor. Burada ücret belirlemede, şirketin cirosu, kayyumların çalışma saatleri göz önüne alınarak belirleniyor. Yasada net bir hüküm olmadığı için, mahkeme heyeti ve sulh ceza hakimi takdir yetkisini kullanarak bir ücret belirleyebiliyor.
Ücreti fazla bulan kayyum ne yapabilir?
Kaynak Holding örneğinde ortaya çıktığı bir kayyum aylık 105 bin lira ücret alacak. Peki, bu ücret taktir edilen kayyum, ‘Bu ücret bana fazla, ben daha az bir miktar talep ediyorum’ derse ne olur. Bu durumda, hakimlik veya mahkeme talep edilen miktar ne ise onun verilmesini sağlar.
Kayyumluk ne zamana kadar sürer?
Kayyumluk uygulamasının sıklıkla uygulamaya geçtiği davalar ticaret davaları. Özellikle mali sıkıntıya giren şirketlerin iflas erteleme davalarında mahkeme kayyum ataması yapıyor. Bu davalarda bir kayyum en fazla 4 yıl görev yapabilir. Savcılıkların yürüttüğü, Koza İpek-Kaynak Holding soruşturmalarında ise, savcı davasını açana kadar kayyum görevini sürdürür. Dava açıldıktan sonra devreye ilgili mahkeme girer. Mahkeme, soruşturma aşamasında atanan kayyumlarla devam edebileceği gibi, değiştirebilir de, görevlerine son da verebilir.
Kimler kayyum olarak seçilemez?
Bilirkişilik gibi kayyumluk uygulamasında da 'uzmanlık' önemli. Kayyum olarak atanan kişinin, başına geldiği şirketin faaliyet alanları iş ve işleyişini biliyor olması asgari şart. Öte yandan, kayyum olarak atanan kişinin mahkûmiyet almamış olması da gerekir.
“Ücrette takdir yetkisi sınırlandırılmalı”
İstanbul Barosu avukatlarından Şevket Çelik, kayyumluk uygulamasını yakından takip eden isimlerden. Av. Çelik, baktıkları dosyalar gereği yüzlerce kayyum ile mesai yürütmek durumunda. Av. Çelik, ticaret davalarındaki kayyumluk uygulaması için İcra İflas Kanunu, ceza soruşturmalarında ise TCK ve Ceza Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin geçerli olduğunu kaydetti. Av. Çelik, yargı komisyonu listesinde olmayan bir kişinin de kayyum olarak atanabileceğini, ancak bu durumun tartışmalara yol açabileceğini kaydetti. Av. Çelik, kayyumlara ödenen ücret konusunda ise “Takdir hakkının sınırlandırılması lazım” dedi.