Helikopterdeki ELT cihazından hiç sinyal alınamadı, cep telefonlarından alınan sinyaller, 1 kilometre genişliğinde ve 30 kilometre uzunluğunda bir alanı gösteriyor.
Türkiye'de teknik alt yapı yetersiz mi?
BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nu Kahramanmaraş'tan Yozgat'a götürürken düşen helikopter, kazanın üzerinden saatler geçmesine rağmen helikoptere ulaşılamadı. Arama kurtarma faaliyetlerine 3 bin kişi katılmasına rağmen helikopter bulunamadı. Helikopterden ELT sinyali alınamadı, yalnızca cep telefonu sinyali alınabildi.
Helikopter kazası polise dün saat 15.55'te bildirildi ve helikopterdeki cep telefonlarından ilk sinyal saat 16.22'de alınarak bölge tespiti yapıldı. Ulaştırma Bakanlığı harekete geçerek, helikopterlerde yer tespitine olanak sağlayan ''ELT'' cihazıyla irtibat kurmaya çalıştı ancak sinyal alınamadı.
Bakanlık, bunun üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'ndan (BTK) helikopterde bulunanların cep telefonları aracılığıyla yer tespitinin yapılmasını talep etti.
BTK'ya dün saat 16.20'de gelen bu talep üzerine kurum saat 16.22'de bölgede baz istasyonları bulunan Avea ve Turkcell'in kullanıldığı operatöre ait 3 ayrı cep telefonundan ilk sinyalleri aldı. Böylece düşen helikopterin yeri Kahramanmaraş'taki Göksun bölgesi olarak tespit edildi.
Ancak 3 telefondan alınan sinyaller aynı noktayı işaret etmesine rağmen, bu nokta 1 kilometre eninde, 30 kilometre uzunluğunda bir alanı gösteriyordu.
Bu nedenle arama alanı çok geniş bir alana yayıldı. Çalışmalar, bu büyüklükte bir alanın yanı sıra dağlık bir alanda, zor coğrafi şartlarda ve olumsuz hava koşulları altında sürdürülüyor.
BTK, başlangıçta 3 telefondan sinyal alırken, daha sonra 2 telefonun sinyaline erişilebildi.
Gece 02.00'den beri de düşen helikopterde bulunan telefonlardan sinyal alınamıyor.
BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nu taşıyan ve Kahramanmaraş'ta düşen helikopterden sinyal alınamaması tartışmaların yanı sıra birçok ihtimali de doğurdu.
BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'nu taşıyan ve Kahramanmaraş'ta düşen helikopterden sinyal alınamaması nedeniyle ''ELT cihazın bulunmaması, bozuk olması veya düşme esnasında zarar görmesi'' olasılıkları değerlendiriliyor.
Bunun yanı sıra "Helikopter alçaktan ve çok yavaş uçtuğu için pilot araziye yumuşak iniş yapmış, ELT sistemi devreye girmemiş olabilir" ihtimali üzerinde de duruluyor. Yetkililer, Türkiye'deki yer tespit sisteminin 365 gün 24 saat çalıştığını, helikopterde çalışır durumda cihaz bulunması halinde çok uzun süre sonra bile sinyal gönderebileceğini bildiriyor.
Neden sorusu birçok ihtimali doğuruyor:
* Yetkililerden alınan bilgiye göre helikoptere bir ay önce yeni nesil ELT olarak adlandırılan Acil Yer Bulma Vericisi (Emergency Locator Transmitter) sistemi takılmıştı. 406 MHz'den yayın yapan yeni ELT, dijital sinyal ile birlikte düşen helikopterin çağrı işaret bilgisini de uyduya yolluyor.
* Sistem helikopterlerde iki türlü çalışıyor. Ya pilot düşüşten sonra ELT'yi açık duruma getiriyor. Ya da çarpmanın şiddeti ile ELT otomatik olarak devreye giriyor. Ancak otomobillerdeki hava yastığı sisteminin her kazada açılmaması gibi sistem, çarpma veya çok sert iniş gibi durumlarda limitleri geçince sinyal yollamaya başlıyor.
* Helikopter alçaktan ve çok yavaş uçtuğu için pilot gidemeyeceğini anlayınca araziye yumuşak iniş yapmış, ELT sistemi devreye girmemiş olabilir.
* Helikopter dikine iniş-kalkış yapabilmesi ve boyut olarak uçaklara göre daha küçük olduğundan, arazide ve karlık alanda herhangi bir çarpma, sürekle izinin görülmemesini havadan yapılan aramalarda tespiti güçleştirebilir.
Medair : Helikopterde ELT cihazı var
Helikopterin sahibi Medair'in bağlı olduğu Esas Holding, helikopter kazasıyla ilgili kriz masası oluşturdu. Kriz masasının başkanı olan Esas Holding İcra Kurulu Üyesi Çağatay Özdoğru, helikopter de ELT cihazının bulunduğunu açıkladı.
‘Yumuşak iniş, ELT sistemini devreye sokmadı’
Özdoğru, şu açıklamayı yaptı:
"Electronic Location Transmitter (ELT). Bu cihaz helikopterde var. Olmaması diye bir şey mümkün değil. Neden? Çünkü bütün Esas Holding'in üst yönetimi bu helikopterle uçuyor. Ve olmak zorunda. Yalnız bu cihaz çok şiddetli çarpmalarda devreye girer. Dolayısıyla, tahminimiz çok şiddetli bir çarpma olmadı, o yüzden de alet devreye girmedi. Otomobildeki hava yastığı gibi yani. Bir düşme var... Zaten gazeteci arkadaş da yaşıyordu. Dün 16.00-16.30 sularında bir tek ayağında kırık vardı. Helikopterde parçalanma vesaire olduğunu zannetmiyoruz, bir düşüş oldu, ama bir çakılma olmadı diye düşünüyorum."
ELT cihazı nedir?
Helikopterde bulunan ve ELT adı verilen bir cihazdan sinyal alınması gerekiyor. ELT cihazından sinyal alınamaması, helikopterin şimdiye kadar bulunamamasının en önemli nedeni olarak gösteriliyor. Yeni nesil ELT olarak adlandırılan acil yer bulma vericisi, dijital sinyal ile birlikte düşen helikopterin çağrı işaret bilgisini de uyduya yolluyor. Sistem helikopterlerde iki türlü çalışıyor: Ya pilot düşüşten sonra ELT’yi açık duruma getiriyor ya da çarpmanın şiddeti ile ELT otomatik olarak devreye giriyor. Helikopterde çalışır durumda ELT cihazının bulunması halinde çok uzun süre sonra bile sinyal gönderebileceği belirtiliyor.
Türkiye’nin el sistemi çalışıyor
Türkiye'nin sahip olduğu ELT sinyaliyle yer tespiti yapan sistemin sorunsuz çalıştığı, içerisinde cihaz bulunan bir uçakla Türkiye, Fransa ve Suudi Arabistan üzerinden teyit edildi.