Eski HDP Eş Genel Başkanına “hakaret” Anayasa Mahkemesi’nden "ifade özgürlüğü" gerekçesiyle döndü

T24 Haber Merkezi

Anayasa Mahkemesi, 2018 yılındaki HDP’nin 3. Olağan Kongresi’nde eş genel başkanı sıfatıyla konuşan Serpil Kemalbay Pekgözegü’nün açıklamalarına Erdal Öner'in “Şerefsizler!!!" yorumunu yaparak hakaret suçundan bin 740 lira adli para cezasına mahkum edilmesinin, ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme, başvurucuya net 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasına hükmetti.

Anayasa Mahkemesi 1. Bölümü tarafından 10 Aralık 2024 tarihinde verilen kararda Pekgözegü'nün adı, müşteki ve S.P.K. olarak gizlendi.

Anayasa Mahkemesi kararında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 20 Ocak 2018’de Suriye’nin kuzeybatısında yer alan Afrin bölgesinde başlattığı Zeytin Dalı Harekatı operasyonları sürerken 11 Şubat 2018’de gerçekleştirilen HDP 3. Olağan Kongresi’nde eş genel başkan sıfatıyla konuşan Pekgözegü’nün, "... Değerli arkadaşlar Afrin'de büyük bir direniş gerçekleşiyor. Neden? Çünkü siz bir halkın ordusuyla savaşabilirsiniz. Fakat halklara karşı savaş açarsanız işte orada kaybedersiniz, direnişle karşılaşırsınız. Çünkü Afrin halkı kendi evini koruyor, kendi bedenini koruyor, kendi yaşamını koruyor..." dediği belirtildi.

Hakaret suçundan mahkum oldu

Yüksek Mahkeme kararında, bir gazetenin Pekgözegü’nün bu açıklamalarını "HDP kongresinde skandal ihanet sözleri!" başlığıyla haberleştirdiği, Erdal Öner isimli kişinin bu paylaşımın altına 14 Şubat 2018 tarihinde "Şerefsizler!!!" diye yazdığı kaybedildi. Kararda, Pekgözegü’nün Urla Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurması üzerine Öner hakkında hakaret suçundan dava açıldığı belirtildi. Kararda, Öner’in mahkemedeki savunmasında daha önceden tanımadığı müştekiye hakaret etme kastıyla hareket etmediğini, ihtilaflı yorumu olay tarihinden üç gün önce gelen şehit haberlerinden duyduğu üzüntüyle ve eleştiri amacıyla paylaştığını ifade ettiği kaydedildi. Kararda, Urla 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nin Öner’i 1.740 lira adli para cezasına mahkum ettiği anlatıldı.

AYM “ifade özgürlüğü” dedi

Öner, gerekçeli kararın ardından Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğini öne sürdü. Bireysel başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 1. Bölüm, Öner’i haklı buldu. Hakaret suçundan 1.740 lira adli para cezasına mahkum edilen Öner’e 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar veren Yüksek Mahkeme, ayrıca ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için dosyayı Urla Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.

“Partinin kolektif fikri kabul edilir”

Anayasa Mahkemesi kararında, suç tarihinde Pekgözegü’nün, “TBMM 27. dönem milletvekili ve bu dönemde TBMM'de en çok üyesi bulunan üçüncü parti konumundaki HDP'nin eş genel başkanı olduğu, siyaset yaptığı parti içindeki yönetici sıfatı, söylemlerinin kişisel görüşünden ziyade partinin kolektif fikri olarak kabul edilmesine neden olabileceği” belirtildi. Kararda bu bakımdan Pekgözegü’nün “açıklamalarıyla toplumsal ve bireysel düşünce ve davranışları kuvvetli şekilde etkileyebileceği açıktır” ifadeleri yer aldı.

Müştekiyi değil, açıklamasındaki yorum ve değerlendirmeyi hedef aldı

“Başvurucu, Zeytin Dalı Harekâtı kapsamındaki şehit haberlerinden duyduğu üzüntü ile hareket ettiğini belirtmiştir. ‘Şerefsizler!!!’ şeklindeki ifadenin değer yargısı içeren incitici ve sert bir ifade olduğu noktasında kuşku bulunmamaktadır” denilen kararda, şöyle denildi:

“İfadesini çoğul kullanan başvurucunun somut bir kişiye hitap etmediği, yorumunun tepki niteliğinde olduğu ve doğrudan müştekiyi hedef almadığı açıktır. Başvurucunun, ihtilaflı ifadeyi müştekinin HDP'nin eş başkanı sıfatıyla yaptığı konuşmayla ilgili paylaşılan habere karşılık kullanması, ifadesinin bağlamını oluşturan olgunun niteliği ve savunmasındaki eleştiri vurgusu dikkate alındığında esasen müştekiyi değil açıklamasındaki yorum ve değerlendirmeyi hedef aldığı anlaşılmaktadır. O hâlde başvurucunun kullandığı dava konusu değer yargısı içeren ifadenin yeterli bir olgusal temele sahip olmadığı söylenemez.

Siyasetçilere yönelik eleştiri sınırları daha geniştir

Ayrıca müşteki, TBMM 27. dönem milletvekili ve bu dönemde TBMM'de en çok üyesi bulunan üçüncü parti konumundaki HDP'nin eş başkanıdır. Siyasetçilere yönelik eleştirilerin kabul edilebilir sınırları, diğer kişilere yönelik eleştiri sınırına göre daha geniştir. Bir siyasetçi diğer kişilerden farklı olarak, her sözünü ve eylemini bilerek halkın ve aynı zamanda diğer siyasetçilerin denetimine açar; bu nedenle de daha geniş hoşgörü göstermek zorundadır. Buna göre müştekinin de kendisine yönelik eleştirilere diğer vatandaşlara göre daha fazla hoşgörü göstermesi gerekir. Müştekinin siyasi konumu dikkate alındığında başvurucunun yorumuna karşı çok sayıda mecradan cevap verme olanağına sahip olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.”