Halloween ismi nereden geliyor?
Halloween, 1 Kasım'da kutlanan Azizler Günü'nden önceki geceye denk geliyor. Adı, "Tüm Azizler Gecesi" anlamına gelen "All Hallows eve" ya da "All Hallows evening" kelimelerinden geliyor.
Halloween, gerçekten antik pagan ölüm kültüne mi dayanıyor?
Halloween'in 2000 yıl öncesinde eski Kelt kültürüne kadar uzandığı söyleniyor. Keltler 31 Ekim'de kışın başlangıcını maskeler, danslar ve ölüm kültüyle kutluyordu. Ancak zamanla bu kutlamadan vazgeçildi. 835 yılından bu yana 1 Kasım'da Azizler Günü kutlanıyor.
Festivalin kökeni ne?
Bu geleneğe dair ilk belgeler, Ortaçağ'da özellikle İrlanda ve kısmen de İskoçya'ya uzanıyor. O dönem Azizler Günü öncesine denk gelen gecede, insanlar birbirini yemeğe davet ediyordu. Çocuklar da harçlık toplamak için evden eve dolaşıyordu. 31 Ekim'deki bu tür yemekler daha çok yoksullara hayır yapmakla bağlantılıydı.
Peki, neden Halloween'in ABD'de ortaya çıktığı söyleniyor?
Güncel araştırmalara göre, bu gelenek 19'uncu yüzyılda İrlandalı göçmenlerle ABD'ye ulaştı. Oradan Avrupa'da konuşlanmış askerler aracılığıyla ve 1978 yapımı Halloween gibi popüler korku filmleriyle Avrupa'ya tekrar geri döndü. Ticaret dünyası da Halloween'i keşfettiği için 1990'lı yıllardan bu yana giderek daha popüler hale geldi.
Halloween nasıl kutlanıyor?
ABD'de çocuklar renkli kıyafetler giyip evden eve dolaşıyor ve ev ahalisi kendilerine şekerleme vermezse onları "Şaka mı, şeker mi?" sözüyle "tehdit" ediyor. Yani kendilerine şeker vermezlerse onlara oyun oynayarak cezalandıracaklarını söylüyorlar. Almanya'nın pek çok bölgesinde ise çocuklar "Tatlı ya da ekşi" sözlerini kullanıyor. Yetişkinler de Halloween partilerinde mümkün olduğunca korkunç görünmeye çalışıyor.
Almanlar Halloween hakkında ne düşünüyor?
Bu, kime sorduğunuza bağlı. Kostümlü partilerden hoşlananlar ya da bunun ticaretini yapanlar, Halloween'e bayılıyor. Ancak Yougov firmasının kısa bir süre önce yaptığı araştırmaya göre, Halloween pek çok Alman için korkunç. Ankete katılanların yüzde 65'i bu geleneğin çok fazla ticarileştirildiği eleştirisinde bulunuyor. Yüzde 48'i ABD ihracatı bu kültürün Alman kültürünü zorladığı görüşünde. Yüzde 46'lık bir kesim ise Halloween'in giderek kargaşa çıkarmak için kullanılacağı endişesi taşıyor. Ancak yüzde 81'lik bir kesim de şu ifadeye katılıyor: "Halloween, kutlayanlar için büyük bir eğlence."
Halloween ile balkabağı ilişkisi nedir?
Balkabaklarının oyularak üzerine yüz çizilmesi ve ışıklandırılması geleneğinin bir İrlanda efsanesine dayandığı düşünülüyor: Buna göre, Jack isminde kötü bir nalbant, ölümünden sonra cennette kabul görmedi. Şeytan'ı da kandırdığı için, cehenneme de alınmadı. Elinde sadece bir kor parçası kalan Jack, onu pancardan oyduğu bir fenerin içine koyarak sonsuza dek dünyada gezmekle lanetlendi. İrlandalıların benzer ışıklarla, nalbantın kötü kaderinin yaşandığı dönemi andıkları söyleniyor. Kuzey Amerika'da pancar yerel bir ürün olmadığı için, yeni gelenler bunun yerine kabak kullanmaya başladı.
Halloween'in ticari hacmi ne kadar?
2015 yılında, Alman şeker endüstrisi, vampir, balkabağı ve çikolata ile meyveden yapılmış korkunç jelibon karakterler sayesinde 12 milyon euro kazandı. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 20 artış kaydedildi. Buna ek olarak, kostüm, dekorasyon ve Halloween ile ilgili diğer ürünlerden 20 milyon euro elde edildi. ABD'de ise 2017 yılında 9 milyar 100 milyon dolarla rekor değerlere ulaşılacağı tahmin ediliyor.
Kilisenin Halloween'e bakışı nasıl?
Kilise temsilcileri, uzun süre Azizler Günü arefesinde şeytan ve vampir kostümlü kutlamaları uygunsuz olduğu gerekçesiyle eleştirdi. Bu şekilde ölülere saygısızlık yapıldığı öne sürüldü. Protestan kilisesi ise Halloween ile Reformasyon Günü'nün aynı güne denk gelmesinden pek memnun değildi. Ancak kiliseler zamanla bu geleneğe daha sakin yaklaşmaya başladı.
©Deutsche Welle Türkçe
KNA, BS/ÖA