Medya

HaberTürk yazarı Karaca: Covid-19’un felaket olduğu nasıl bir gerçek ise, iktidarlara tadı damaklarında kalacak imkanlar bahşettiği de o kadar gerçek

30 Nisan 2021 13:51

HaberTürk gazetesi yazarı Nihal Bengisu Karaca, "Covid-19’un hakiki bir felaket olduğu nasıl bir gerçek ise, iktidarlara tadı damaklarında kalacak imkanlar bahşettiği de o kadar gerçek. İktisadi yeterliliğini kanıtlayamamış ülkelerde meselenin ekonomi boyutu zorlayıcı da olsa, egemenlik hakkıyla ilgili meşruiyetini ‘güvenlik’ten alan yönetimlerde, otoritelerin pandeminin sağladığı ‘denetim ve kontrol’ imkanlarını test etmeyi sevdiği de bir gerçek" dedi. 

Karaca, "Pandeminin otoriteye hediyesi: Daha fazla denetim, daha sıkı kontrol" başlıklı yazısında, şu ifadeleri kullandı:

"İki yüzyıldır iktisadi ve ekonomik düzenin taleplerine uygun olarak fabrikalara, okullara, akıl hastanelerine, huzurevlerine kapatılıyordu insanlar. Halen üretken olanlar üretecekleri yere (fabrika, işletme, maden ve taş ocakları), üretemeyecek kadar yaşlı olanlar, ayak altında olmayacakları bir yere (huzurevi ve bakımevi), enerjisini yaramaz işlere verebilecek ve kaosa neden olabilecek olan çocuklar/ergenler şekillendirilecekleri yere (okul), aklından zoru olan ya da sırf ‘farklı’ oldukları için ‘dengesiz’ kabul edilenler ise kontrol edilecekleri yere (akıl hastaneleri), kamu düzeni ve asayişi için tehdit teşkil edecek olanlar, anarşiye sebep olamayacakları bir yere (hapishane) kapatılıyorlardı.  Gün oldu devran döndü, Covid-19’un baş göstermesi ile eş zamanlı olarak birileri çıktı ve 'Otoriter rejimlerde krizin yönetiminin daha başarılı olduğunu' ilan ediverdi.

Otoriter rejimler adına ilan edilen zafer duyuruları bir yerlerden tanıdıktı. SSCB’nin çöküşü ve 1. Körfez Krizinin akabinde ‘Tarihin Sonu'nu ilan edenlerin artık ‘tüm yolların Washington’a çıktığını’ ilan etmesi gibiydi yaşanan. Yeni küresel düzenin ABD etrafında şekilleneceğini, bütün medeniyetlerin önünde sonunda neo liberalizmin üstünlüğüne boyun eğeceğini ilan eden yeni küresel düzen, vadettiği çıtanın çok gerisinde kaldı. Çıkarlarını optimize etmekten başka bir hedefe kilitlenmeyen ulus devletler ve ulus ötesi şirketler insanlığı bir bütün olarak tehdit eden hiçbir soruna cevap üretemediler çünkü. Ne kitle imha silahlarının yayılmasına ne siber suçlara ne iklim değişikliğine ve çevre problemlerine ne küresel fakirliğe çare olabildiler.

Öncülük etme iddiasındaki ABD’nin başarısızlığı ve BM’nin etkisizliği kriz ve bölge eksenli yeni güç merkezlerinin ortaya çıkmasına, ‘baskın basanındır’ türü kuralsız rekabetçiliklere, sözgelimi Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ya da Suriye’ye müdahalesi gibi olgulara yol açtı.

Ahmet Davutoğlu’nun 'Sistematik Deprem ve Dünya Düzeni' diye bir kitabı var. Orada diyor ki Davutoğlu, 'Pandemi küresel düzenin taleplere karşılık vermek bir yana, sorun üreten bir çıkar mekanizmasına dönüştüğü, yani tuzun koktuğu bir döneme denk geldi'. Ayrıca mealen şunu diyor. Pandeminin otoriter karakteristiğe bürünmüş popülist yönetim biçimlerinin daha fazla güç kullanıp daha az denetlenmelerini getirecek bir imkan sağlıyor. Bu imkan hiçbir soruna çare olmayacak ama yine de devletler bu imkana bigane kalamayacak yani, devletlerin otoriter karakterlerinin artacağını öngörmek mümkün.

Davutoğlu’nun aynı zamanda bir yakın tarih hegemonya ve güç ilişkileri anlatısı olarak da okunabilecek kitabında ‘realist iyimserlik’, ‘dışlayıcı popülizme karşı kapsayıcı demokrasi’ gibi kavramları, ‘uluslararası sisteme şok terapisi’ gibi tedavi önerileri var, ama acı gerçek şu ki, pandemi nedeniyle artacak tedbirler doğal olarak demokrasiyi zayıflatacak ve kalıcı otoriter rejim kurmak isteyenlere ihtiyaç duyduğu mazereti verecek. En azından bu yöndeki vehimlerini besleyecek. Bir süre böyle gideceğiz yani ve insanlar bunu seziyor."

Yazının tamamı için tıklayın.