T24 ve Podbee Media ortak yapımı ‘Yayınlanması Kaydıyla’ podcast serisinin yeni bölümünün konuğu 1990’lı yıllara damgasını vuran haber spikeri Gülgûn Feyman’dı.
“Hafif müzik dinlediniz” anonsuyla Erzurum Radyosu’nda mesleğe başlayan Gülgûn Feyman ile TRT yıllarını ve aldığı spikerlik eğitimini; ilk özel televizyon Magic Box Star 1’e transferini, özel televizyonların sahneye çıkışıyla başlayan reyting mücadelesini; 1990’lı yılların başında Show TV’nin sahibi Erol Aksoy ile Star’ın sahibi Cem Uzan arasında yaşanan çekişmeyi; Ufuk Güldemir yönetiminde Star’a dönüşünü ve Habertürk’te çalıştığı dönemi; Sisi lakaplı Seyhan Soylu ile mahkemelik olduğu Kanal T sürecini; bir haberci olarak reklam sektörü ve siyaset ile nasıl ilişkilendiğini; Ulusal Kanal’dan ayrılışını ve Kürtçe üzerine tepki toplayan görüşlerini konuştuk.
Feyman'ın, podcast yayını üzerine geniş bir tartışma yaratan Kürtçe konusundaki görüşlerine ilişkin sorularımız ile yanıtları özetle şöyle:
‘Spiker’ başlıklı kitabınızda gazeteci Emre Aköz’e ait “X, W, Q harflerini alfabeye almaya hazır mısınız?” başlıklı yazıyı alıntılıyorsunuz. Aköz bu yazısında çok kültürlülüğün, çok dilliliğin zenginlik olduğundan bahsediyor. Siz de Türkçe ve Kürtçe kıyaslaması yapıyorsunuz ve Aköz’ün Türkçe’yi Kürtçe’den aşağı gördüğünü söylüyorsunuz kitabınızda. Neden çok kültürlü, çok alfabeli, çok dilli bir Türkiye olmasın?
Şimdi Türkiye zaten çok dilli bir ülke. Ancak anayasada belirtilen bir tanım var: Dili Türkçe’dir, der. Bu anayasada yazıldığına göre, anayasanın dışında oraya başka bir dil yazamazsınız. İkinci bir dil Kürtçe yazamazsınız. Üçüncü bir dil, o zaman başka diller gelir, o da gelir, bu da gelir. Ayrıca ben bir dil uzmanıyım ve Kürtçenin resmileşmiş bir altyapısı yoktur. Çeşitli lehçelerle konuşulan, bir Kürt’ün diğer Kürt’ü anlamadığı, Zazacası, bilmemnecesi, çeşitli lehçeleri vardır ve tam zemini oluşmamıştır. Kaldı ki Kürt olan zaten Kürtçesini konuşuyor, Türk olan Türkçesini konuşuyor. İşte burada Museviler var, Ermeniler var, onlar Fransızcasını konuşuyor. Öbürü işte başka dilini konuşuyor. Burası Türkiye. Emre Aköz büyük bir saygısızlık yapmıştır.
Peki bir dilin dil sayılabilmesi için tüm lehçelerinin gramer yapısının aynı olması mı gerekir? Tüm lehçelerinin birbirini anlaması mı gerekir?
Hayır hiç öyle bir şey yok. Türkçede lehçe yoktur. Türkçede lehçe başka, ağız, şive başka. Lehçe o bölgede konuşulan bir dil. İşte Zazaca konuşan, öbürü bilmemnece, birçok şeyi var. Bu, bunu anlamıyor; o, onu anlamıyor.
…
Şimdi biz burada oturup da dil eğitimini konuşmuyoruz değil mi? Benim meslek hayatımı konuşuyoruz. Benim kitabımdan bir alıntıyı konuşuyoruz.
…
Sorunuz da çok sağlıklı değil: Bir dilin dil olması için hepsinin gramer yapısının aynı mı olması lazım? Hayır. Her dilin bir gramer yapısı vardır. Bunlar fonetik ve diksiyon uzmanları tarafından belirlenir ve bir sistem ve disiplin haline getirilerek sunulur. Onun için resmi olarak kabul edilen dillerin dışında başka dayatmalar, siyasi kaygılar, başka amaçlarla dili asla ve asla hiçbir şeye alet ettirmem. Kürtçenin yeri ayrı, İngilizcenin yeri ayrı, Fransızcanın yeri ayrı ama ben Türk’üm ve Türkçenin yeri ayrı.
Bir dil, milli güvenlik meselesi olabilir mi?
Olabilir. Bizim ülkemiz gibi bazı konuların dayatılmaya çalışıldığı ülkelerde milli güvenlik sorunu olur. Bal gibi olur. Bugün Türkiye yıllardır PKK terörü ile mücadele ediyor. Biz niye PKK ile mücadele ediyoruz? Siz çocuktunuz. Ben Hakkâri’nin Uludere’sine 5 yaşında gittim. Bu PKK hareketlenmeye başlamıştı. Onun ne demek olduğunu çok iyi bilenlerdenim. Babam şimdi emekli albay, jandarma hizmeti yaptı orada. Katır sırtında gittik, arabalar gitmiyordu, yıl 1963. Benim kızlarım 84 doğumlu, ikiz, kocamanlar. Sizlerin bilmediğiniz, kulaktan dolma duyduğunuz şeyler. Ben daima sağlıklı düşünmek için her cepheyi çok iyi okumayı, dayatmalardan ve dogmalardan arınmayı öneririm. Dogmalardan arınarak, bilerek, birbirimizi anlayarak konuşursak çok sağlıklı bir zeminde buluşuruz. Aksi takdirde kartopu gibi büyür ve önümüze siyasilerin nemalandığı bu garip tablo gelir.
Türkiye medyasının çeşitli kesimlerinden kişilerle meslek hayatlarındaki inişler, çıkışlar, önemli olaylar, bildiklerimiz ama özellikle de bilmediklerimize dair derinlemesine söyleşilerin yer aldığı ‘Yayınlanması Kaydıyla’, tüm podcast platformlarında.
Erzurum Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu Gülgûn Feyman, mesleğe adım attığı Erzurum Radyosu’nda çalışırken Türkiye Radyoları Sınavı’na girdi. Bir hayli zorlu eğitim ve sınav süreçlerinden geçen Feyman, Ankara Radyosu’nun haber merkezinde redaktör spiker olarak çalışmaya başladı. 1985-1990 yılları arasında TRT’te haber spikerliği yaptı.
1990 yılına geldiğimizde ise Gülgûn Feymanı, Türkiye’nin ilk özel televizyonu olan Magic Box Star 1 ekranlarında ana haber bültenini sunarken görüyoruz. Turgut Özal’ın oğlu Ahmet Özal ve Cem Uzan’ın sahibi olduğu Magic Box Star 1 kanalının genel koordinatörü Tunca Toskay, aralarında Gülgûn Feyman’ın da olduğu TRT’deki eski ekibinin neredeyse tamamını Star 1’e topluyor. Feyman, o günleri “5 kişilik bir çekirdek aile olarak ilk özel televizyonu kurduk” sözleriyle anlatıyor.
Özel televizyonların oyuna dahil olmasıyla ekranlarda bir reyting mücadelesi başlıyor. İktisat Bankası’nın sahibi Erol Aksoy, 1991 yılında Türkiye’nin ikinci özel televizyonu olan Show TV’yi kuruyor ve 1993 yılında Gülgûn Feyman’ı kanala transfer ediyor. Ufuk Güldemir’in haber müdürlüğünde Show TV’nin ana haber bülteninde spikerlik yapan Feyman, 1996 yılında Güldemir ile beraber Star’a geri dönüyor.
45 yıllık kariyerinde pek çok kanalda haber bülteni sunan, çeşitli konularda programlar yapan ve haber merkezlerinin kuruluşunda rol oynayan Feyman, 2015 yılında Vatan Partisi’nden milletvekili adayı olarak aktif siyasete atılıyor. Geçtiğimiz yıl hem Vatan Partisi’ndeki hem de Ulusal Kanal’daki görevlerinden ayrılan Feyman, Sosyalist Cumhuriyet Partisi’nin kurucuları arasında yer alıyor. Güncel olarak Flash TV’de 'Gülgûn Feyman ile Beni İkna Et' ve Meltem TV’de 'Gülgûn Feyman ile Haberin İçinden' programlarının sunumunu üstleniyor.
90’lı yılların en akılda kalan ekran yüzlerinden Gülgûn Feyman’ın kariyerinin inişlerini ve çıkışlarını yayıncılık ekseninden konuştuk.