Gıda Mühendisi Bülent Şık, çocukluk çağında (ilk altı yaş çok kritik) kurşuna maruz kalmanın beyin ve sinir sisteminde hasara, büyümede yavaşlamaya, anemiye, işitme kaybına, davranış ve öğrenme sorunlarına neden olduğunu belirterek, kamuoyuna, “Çocuklarda kurşun maruziyetine yol açan boyalar yasaklansın” çağrısı yaptı.
Şık, Bianet’te kaleme aldığı yazısında özetle şunları kaydetti:
“En önemli maruziyet kaynaklarının başında ise kurşun içeren boyalar yer alıyor. Kurşunlu boyalarla boyanmış ev ve iş yerleri ile bu tip boyaların kullanıldığı her türlü eşya-ürün risk içeriyor.
Madencilik, metalürji, boya, otomotiv sanayi atıkları da (özellikle aküler) çevrede kurşun kirliliğine yol açıyor. Bu kirlilik gıdalara ve sulara bulaşabiliyor; ancak bu konuya bir başka yazıda değineceğim. Öncelikle çocuklarda kurşun maruziyetine yol açan en önemli kaynakların başında gelen boya sanayinde kurşun esaslı kimyasal maddelerin kullanımının ülkemizde neden sınırlanmadığına ya da yasaklanmadığına dikkat çekmeye çalışacağım.
Boya üretiminde kullanılan kurşun boyaların daha dayanıklı olmasını ve çabuk kurumasını sağlıyor. Ancak kullanılan boyalar zamanla yıpranıp aşınıp etrafa saçılmaya başladığında sorunlar da başlıyor.
Kurşunlu boyanın zamanla yüzeylerden (duvarlar, tezgâhlar, ahşap ürünler ve çeşitli eşyalardan) pulcuklar halinde etrafa saçılması ya da küçük parçacıklar halinde solunan havaya karışması ya da evlerde, iş yerlerinde, okullarda boya yapılırken eski boyanın sıyrılması-kazınması gibi işlemlerle tozuyarak havaya karışması en önemli maruziyet kaynaklarını oluşturuyor. Havaya karışan ya da nesnelere bulaşan kurşun içeren parçacıkların solunması ya da yutulması kurşunun vücudumuza girmesine yol açıyor.
Bu durum, bir yetişkine kıyasla yüzeylerle teması fazla olan ve ellerini ya da ellerine geçen nesneleri ağızlarına sokma eğiliminde olan küçük çocukları kurşun maruziyeti açısından ciddi bir risk altına sokuyor. Küçük çocuklar yetişkinlere göre kurşuna 4-5 kat daha fazla maruz kalabiliyor. “
“Dünya Sağlık Örgütü boyalardan kurşuna maruz kalmayı önlemenin en etkili yolunun boyalarda kurşun esaslı katkı maddelerinin kullanımını yasaklayan mevzuat, yönetmelikler ve/veya yasal olarak bağlayıcı standartlar dâhil olmak üzere ulusal yasalar oluşturmak olduğunu belirtiyor.”
“Türkiye içeriğinde kurşun bulunan boyaların kısıtlanmasına-yasaklanmasına yönelik çalışmaları yapan ülkeler listesinde yer almıyor. Bir başka deyişle çocuk sağlığı için en önemli risklerden birini oluşturan kurşunlu bileşiklerin kullanımı ülkemizde hala devam ediyor.”