İnsan beyninin küçük bir bölgesinin, fedakarlık yapma isteğini fazlasıyla etkilediği ortaya çıktı. Araştırmacıların yaptığı deneyler, bencil insanlar ile fedakar insanların beyin aktivitelerinin arasında büyük bir fark olduğunu gösterdi.
İsviçre’nin Zürih Üniversitesi’nde yapılan araştırmada, parietal lob ile temporal lob arasındaki bağlantı noktasında daha fazla gri madde bulunduran insanların, diğerlerine kıyasla çok daha fedakar oldukları anlaşıldı. Yapılan keşif, insanlar hakkında ilginç bir özelliği ortaya çıkarırken, beyin anatomisi, aktivitesi ve fedakarlık arasında ilk kez bağlantı kurulmuş oldu.
İnsanların bazılarının neden bencil ve diğerlerinin fedakar olduğunu anlamaya yönelik geçmişte yapılan çalışmalarda, cinsiyet, eğitim seviyesi ve gelir düzeyinin fedakar olmakla doğrudan bağlantısı kurulamamıştı. Ancak nöroloji alanındaki en son araştırmalar, beyin yapısındaki farklılıkların kişilik ve yetenekleri etkiliyor olabileceğini gösterdi.
Zürih Üniversitesi’nde Ernst Fehr’in başını çektiği ekip, ilk kez beyin anatomisiyle fedakarlık arasında bağlantı olduğuna dair bulgu elde etti. Fedakarlığın nörolojik altyapısı olup olmadığını incelemek için bir deney yapıldı. Deneklere, kendileri ve bir başka insan arasında para paylaştırmaları istendi. Katılımcıların tümü, her defasında bir diğer kişinin kullanabilmesi için paranın bir kısmını ayırdı.
Araştırmacılar, deneklerin yaptığı fedakarlıklar arasında önemli farklılıklar olduğunu gördü. Bazıları kendilerine verilen paranın neredeye hiçbirini diğer kişi için ayırmak istemezken, diğerleri farklı miktarlarda ancak daha fazla para ayırdı.
Daha fazla gri madde
Fehr ve ekibi, insanların neden farklı miktarlarda para ayırdıklarını, kısaca fedakarlıklarının ölçüsünü belirleyen sebebi ortaya çıkarmak istiyordu. Geçmişteki araştırmalar, parietal ile temporal lob arasındaki bölümün, bir kişinin bir başkası için fedakarlık yapmasında etkili olabileceğine işaret etmişti.
Parietal ve temporal lobun kesişimi olan bölge.
Beyindeki bu bölgenin, bir başkasının hislerini ve düşüncelerini anlamada daha önemli olduğunu fark eden bilim insanları, fedakarlığın iki lobun kesişiminde biçimlendiğini gördü. Araştırmada yer alan Yosuke Morişima, “Deneyde diğerlerine göre daha fedakar davranan insanların, iki lob arasında daha fazla gri maddeye sahip olduğunu gördük” dedi.
Beyin faaliyetleri farklı
Denekler, parayı bölüştürdükleri esnada farklı beyin aktiviteleri de ortaya koydu. Bencil insanlarda, kulağın arkasındaki küçük bölgedeki beyin faaliyeti çok düşüktü. Fedakar insanlarda ise bölüştürülmesi gereken paranın maliyet hesapları nedeniyle dağılımı zorlaştıkça beyin faaliyetinin arttığı görüldü.
Parietal ile temporal lobun kesişimindeki hareketlilik, insanların fedakar davranmak için gösterdikleri istek azaldıkça da artış gösterdi. Bilim insanları bunun sebebi olarak, beynin bu kısmını kullanarak benmerkezciliği aşmaya çalışmanın insanları zorlamasını gösterdi.
Fehr, araştırma hakkında, “Heyecan verici sonuçlar elde ettik. Ancak fedakarlığın sadece biyolojik faktörlere bağlı olarak belirlenmediğini söylememiz lazım” dedi.
Bilim insanları, gri madde miktarının aynı zamanda sosyal süreçlerle de ilgili olduğunu belirtti. Fehr, şu an kafasındaki en ilgi çeken sorunun, “Doğru eğitim ve sosyal normlar aracılığıyla beynin fedakarlık kısmını geliştirip geliştiremeyecekleri olduğunu” söyledi.