T24 - 16 Eylül Perşembe akşamı ilk bölümü yayınlanan Fatmagül’ün Suçu Ne adlı dizide, 4 erkeğin tecavüzüne uğrayan bir kadını izliyoruz. Uğurlamaya gidemediği nişanlısının üzgün ve kırgın bakışları, heyecanı arttıran gerilim dolu bir müzik eşliğinde sahneye odaklanıyoruz. Çığlıklarla irkiliyor, erkeklerin bakışlarıyla korkuyor, Fatmagül’ün gözyaşlarıyla üzülüyoruz.
Kadın bedeni üzerinde, hele de sarhoş olduğunda, istediğini yapmaya hakkı olduğunu düşünen erkek zihniyetinden tam 4 tanesiyle karşı karşıyayız. Eğlence arayan ve sürekli kahkahalar atan 4 sarhoş erkeğin, insan olduğunu unutup kendilerine oyuncak ettikleri kadın, bir süre sonra da tahrik edici hale gelmeye başlıyor. Bu duruma dayanamayan erkekler de, sırayla tecavüze başlıyor… Ve bu olay dizinin tanıtımında “şakayla başlayan bir kovalamaca” olarak veriliyor…
Peki milyonların izlediği dizilerde, tecavüzlerin “şaka, utanç, ileride filizlenecek bir aşk” gibi kabullenilebilir temalarla verilmesi ne kadar doğru? İzlenme rekorları kıran bu sahnelerin toplumu etkisi altına alması, sayıları zaten oldukça yüksek olan tecavüz vakalarını arttırması olasılığı yok mu?
Uzmanlar, Habertürk'e yaşananları değerlendirdi…
“Fatmagül Türkiye’de yaşanan dramın öyküsü”
TUNA SERİM
Medya Eleştirmeni
Sanatta her türlü sansüre karşıyım. Dünyada varsa böyle bir şey gösterilmeli. Ben kimsenin aman ne kadar iyi biz de yapalım diye düşüneceğini zannetmiyorum. Pek çok tecavüz açıklanmıyor, kadınlar aşağılanmış hissediyor, tecavüzü yapan değil yaşayan utanıyor. Bu tip olaylar gösterilmeli ki pek çok tecavüz ortaya çıksın. Yalnız kendi başına geldiğini hissetmesinler.
Bazen bu ilişkiler şakayla da başlayabiliyor. Olan şeyler gösterilmeli bence. O zaman savaş da gösterilmesin, uyuşturucu da gösterilmemeli. Her şeyin toz pembe olduğunu mu düşüneceğiz? Sanatta hiçbir şey kısıtlanmamalı. Sadece pornoyu öne alan bir yabancı dizi var mesela. Sadece şiddet ve porno var. İzleyince Roma ne kötüymüş diyoruz. Ama Fatmagül’de pek çok ders alınacak şey de var. Zavallı kadınların ne hale geldiğini gösteriyor, yani bence ders alınacak bir dizi. Ne gösterir ileriki günler bilmiyorum ama öyle olacaktır bence. Fatmagül Türkiye’de yaşanan dramın da öyküsü.
“Normalleştirici etki yaratıyor”
KEZBAN ÇELİK
Sosyolog (ODTÜ)
Bu temanın birçok dizide gereksiz yere kullanıldığını düşünüyorum. Normalleştirici etki yaratıyor. Bu tip durumlar yeniden üretimine katkıda bulunuyor. Anlamlı değil. Sevilen sanatçılarla, prime time’da gereksiz yere kullanıldığını düşünüyorum. Konu bunun üzerine kurulduysa hele, çok daha korkunç. Hiçbir amaca hizmet etmiyor. Tecavüzcüsüne aşık olması, hiçbir şekilde kabul edilemez. Mevcut değerlerin yeniden üretimine katkı sağlayacağını düşünüyorum. Toplumsal olayların birden çok nedeni vardır, hangisinin ne kadar etkisi var, ciddi bir araştırma yapmayı gerektirir. Tecavüz olaylarını arttırır mı, buna hemen yanıt verilemez. Ama normalleştirici etkisi var. Bu da hiç etkisi olmayacak anlamına gelmiyor. Hala ataerkil yapıya sahip, tecavüzcüsüyle zorla evlendirmenin devam ettiği, tecavüzün, tecavüze uğrayan kadının kendi suçu olarak algıladığı, kadın erkek kimliğinin bu şekilde algılanmasının yoğun olduğu bir örüntünün olduğu bu toplumda, tecavüz olayının yeniden kullanılmasının hiç faydası olmadığını düşünüyorum. Negatif etkisi dışında, hiçbir anlamı ve amacı yok.
“Önemli olan içerikten çok, nasıl sunulduğudur”
BENGİ SEMERCİ
Psikolog
Burada dizilerde tecavüz olur mu tartışması değildir önemli olan. Görüntüler önemli, birçok sahnenin farklı ayrıntılarla etkisi azaltılabilir. Çocukların izlediği sahnelerde yayınlanması sakıncalıdır. Erişkin insanlara, hele de mesaj verilmesi gerekiyorsa da, bu şekilde anlatılması gerekir.
Dizilerde her türlü şey olabilir. Önemli olan çocukların izlemesi sakıncalı şeylerin akşam saat 10’dan sonra yayınlanmasıdır, dünyada uygun görülen saat budur bu tür sahneler için. Önemli olan dizilerin içeriklerinden çok, basında nasıl anlatıldığı, nasıl sunulduğudur. Çok daha önemli bir etki yapıyor. Kimsenin ilgisini çekmeyecek, televizyonda görüldüğünde ‘vah vah’ denip geçilecek şeyler, haberlerle, olduğundan çok daha farklı, etkileyici ve insanları irrite edici hale getirilebiliyor. 3. sayfalarda bir sürü tecavüz haberi okuyorlar insanlar. Ne olduğu değil, nasıl sunulduğu önemlidir. Tecavüz çok iyidir, harika bir şey, yapılması gereken bir şey gibi verirseniz, bambaşka bir anlam yüklemiş olursunuz. Olmaması gereken bir şeyi, yasal sonuçları kötüdür gibi verirseniz, cinayet gibi başka olumsuzlukları da olduğu gibi, o zaman mesaj vermiş olursunuz.
Fatmagül’ün Suçu Ne adlı yapıt ilk çıktığında, benim bildiğim kadarıyla anlamı aslında bir yasal eleştiridir. Eski Türk Ceza Kanunu’nda, cezadan kurtulmak için tecavüzcü eğer evlenirse, kurtuluyordu. Bu çok yanlış, insana travma yaşatan biriyle ömür oyu birlikte yaşaması istenir mi? 2005’te bu kanun değişti. Size zorla tecavüz eden, bir şey yaptıran birine, zorla evlenilen birine aşık olması gibi şeyler, toplumsal yaralarımızın yanlış anlaşılmasına, küçümsenmesine sebep olur.