Eray Görgülü
Kırmızı et fiyatlarına geçtiğimiz yıl martta yüzde 50'lere varan oranlarda zam yapan Et ve Süt Kurumu'nun buna karşın 2022 yılını 652 milyon TL zararla kapattığı ortaya çıktı. Böylece kurumun son 5 yıllık toplam zararı 2 milyar TL'ye ulaştı. Kuyrukları azaltmak amacıyla zam yaptıklarını açıklayan Genel Müdür Osman Uzun, bu açıklamadan sonra görevden alınmıştı.
Piyasaya fiyatlarına göre yaklaşık yüzde 66 oranında daha ucuza et satan ve geçtiğimiz yıl martta kırmızı et fiyatlarına yüzde 50'ye yakın zam yapan Et ve Süt Kurumu'nun bu zamma karşın 2022 yılını büyük zararla kapattığı ortaya çıktı.
2022 faaliyet raporuna göre kurum, canlı hayvan satışından 13 milyon 504 bin TL, tali ürün ve rendering ürünleri satışından da 8 milyon 200 bin TL kâr elde etse de gövde et, şarküteri ve süt ürünleri satışından 631 milyon 345 bin TL'lik zarar etti. 193 milyon 283 bin TL'lik genel yönetim giderleri ile birlikte kurumun dönem net zararı 652 milyon 443 bin TL'ye ulaştı.
5 yıllık toplam zarar 2 milyar TL'yi aştı
Et ve Süt Kurumu, 2017'de 223 milyon 453 bin TL kâr elde etse de, 2018'de 491 milyon 116 bin TL zarar, 2019'da 34 milyon 664 bin TL zarar, 2020'de 222 milyon 991 bin TL zarar, 2021'de ise 520 milyon 990 bin TL zarar etmişti. 2022'deki zararla birlikte kurumun son beş yıllık toplam zararı 2 milyar TL'yi aştı.
Zam açıklaması, genel müdürü koltuğundan etmişti
Kurumun geçtiğimiz yıl görevden alınan Genel Müdürü Osman Uzun, kırmızı ete yüzde 48 zam yapılmasıyla ilgili olarak martta yaptığı açıklamada, piyasanın yüzde 66 daha ucuza et sattıkları için uzun kuyruklar oluştuğunu bu zammın kaçınılmaz hale geldiğini söylemişti.
Uzun, "Çok uzun kuyruklar oluşuyordu. Bu nedenle fiyatı artırdık" demişti. Uzun bu açıklamanın ardından Yönetim Kurulu Üyeleri Zekeriyya Erdurmuş, Hasan Hüseyin Aydemir ve Sezai Aydın'la birlikte görevden alınmıştı.
Büyükbaş hayvan alım hedefine ulaşılamadı
Piyasa fiyatlarındaki artışın, Et ve Süt Kurumu'nun serbest piyasa büyükbaş hayvan alım hedefini de olumsuz etkilediği ortaya çıktı. 2022'de 3 bin 600 ton büyükbaş hayvan alımı hedeflenmişti, ancak yalnızca bin 588 tonluk bir alım yapılabildi.
Söz konusu hedefle ilgili raporda, "Serbest piyasa büyükbaş hayvan alım fiyatları, kurumumuz alım fiyatlarından yüksek seyretmesi nedeniyle büyükbaş hayvan kesimleri hedeflenen sayının altında kalmıştır" ifadesi kullanıldı.
Sayıştay, mali yapı ile ilgili uyarmıştı
Öte yandan Sayıştay'ın 2021 raporunda da kurumun mali yapısı ile ilgili önemli uyarılarda bulunulmuştu.
Raporda, son 4 yıldır yüksek oranda banka kredisi kullanılması neticesinde katlanılan finansman giderleri ile birlikte oluşan dönem zararlarının da etkisiyle özkaynağın toplamının eksiye düştüğü belirtilerek, "kuruluşun mali yapısının iyileştirilmesi için gerekli tedbirlerin alınarak ilgili bakanlıklar nezdinde girişimlerde bulunulması" önerilmişti.