Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök, New York Times gazetesinin internet sitesinde pazar günü manşetten öne çıkardığı, ‘dünyanın en ünlü davul zili' sayılan ''Zildijan'' markasının fabrikasında çekilen fotoğrafın hikâyesini yazdı.
Markanın Türkiye’den ABD’ye göç eden bir Osmanlı Ermenisi tarafından kurulduğunu ve köklerinin İstanbul’a dayandığını aktaran Özkök, Türkiye için de ‘bir zamanlar güzel bir melezliğin, harika bir kozmopolitliğin anavatanıydı’ dedi.
''Memleket bu durumdayken böyle yazılar yazılır mı' diyenlere...''
Son zamanlarda ‘siyaset dışı renkli yazıları’ üzerine kendisine ‘memleket bu durumdayken böyle yazılar yazılır mı’ diyenlere de cevap veren Hürriyet yazarı, ‘’Şu yazıyı okuyun ve görün…’’ diyerek cevap verdi.
Ertuğrul Özkök’ün yazısının ilgili bölümü şöyle:
‘’Bu fotoğraf geçen pazar günü New York Times gazetesinin internet sitesinin manşetinde yayınlandı.
Fotoğraf ABD’nin Massachusetts eyaletinin Norwell kasabasındaki bir fabrikada çekilmiş.
Burası, Türkiye’den ABD’ye göç etmiş Osmanlı Ermenisi bir ailenin kurduğu fabrika.
Dünyanın en ünlü 'davul zili' sayılan 'Zildjian' markasının fabrikası…
Bu marka ailede 'Birinci Avedis' olarak bilinen kişi tarafından 1618 yılında İstanbul’da kurulmuş.
Yeniçerinin mehter bandosunun kullandığı şahane zilleri üreten insan o.
Bronzdan yaptığı zilleri daha sonra bulduğu özel bir kalay bakır alaşımı ile zenginleştirdi. Zillerin formülü Coca-Cola gibi sır olarak saklanıyor.
Ailenin daha sonraki nesillerinden İkinci Avedis, 1851 yılında yaptıkları zilleri Londra’da açılan Dünya Fuarı’na götürmüş.
Aile 20’nci yüzyılda Amerika’ya geçmiş.
Orada ilk olarak Boston’da bir şekerleme dükkânı açmış.
Ama 1929’da baba mesleğine dönmüşler ve K. Zildjian isimli bir marka yaratmışlar.
Burada 'K' Konstantinople’un yani İstanbul’un K’sı…
Yaptıkları zilleri şöyle tarif ediyorlar:
'İki gladyatörün kılıcının çarpışmasından çıkan ses…'
Peki bu marka nereden geliyor?
Bu markayı Sultan İkinci Osman, daha çok bildiğimiz ismi ile Genç Osman yarattı da diyebiliriz.
Avedis, 1618 yılında Samatya’daki dükkânını açtıktan sonra Sultan aileye 'saraya zil yapma imtiyazı' ve 'Zildjian' lakabını verdi.
İşte o ailenin 14’üncü neslinin Amerika’daki fabrikasının duvarında bugün hâlâ, Sultan’ın verdiği bu lakap dev harflerle yazılı duruyor...
Ama Zildjian kelimesi üç heceye bölünerek altına İngilizce olarak anlamları şöyle yazılmış:
- Zil: Türkçede cymbal (zil)
anlamına gelir.
- Dj(ci): Türkçede 'yapan' anlamına gelir.
- İan: Ermenice 'oğlu' anlamına gelir.
Yani 'zilcioğlu'…
Bu ülke bir zamanlar böyle güzel bir melezliğin, böyle harika bir kozmopolitliğin anavatanıydı...
Bakın Amerikan duvarında bile ne güzel duruyor.’’
Ertuğrul Özkök'ün köşe yazısının tamamına şuradan ulaşabilirsiniz.