Ertuğrul Özkök | Zamanın Ruhu
Türkiye, ‘Airfryer’ denilen yeni nesil mutfak aletini 2023’te Kemal Kılıçdaroğlu’nun mutfağında çekilen bir fotoğrafla tanıdı.
Çok az yağla her tür sebzeyi pişiren bu alet hiç kuşkusuz geçen yılın mutfaktaki en büyük devrimiydi.
Bizim evde de İtalyan usulü ızgara sebze bu aletle yapılıyor.
Geçen yıl Türkiye’de kaç Airfryer satıldı
Size geçen yıl Türk mutfağındaki bu devrimin inanılmaz sonucunu açıklıyorum.
2023 yılında Türkiye’de 2 milyon 750 bin Airfryer aleti satıldı…
Her yıl günlük hayatımızda kullandığımız araçlara dokunan pazar lideri insanlarla sohbet ediyor ve sosyolojik olarak çok şey öğreniyorum.
Mesela, kullandığım tıraş bıçaklarından, diş fırçası ve macununa; banyo ve temizlik eşyasına kadar birçok ürünü üreten Procter&Gamble’in Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Yönetim Kurulu Başkanı Tankut Turnaoğlu ile her yıl bir kere sohbet ediyorum.
Hepimizin trendlerinin, günlük alışkanlıklarındaki değişimlerin işaretlerini ondan alıyorum.
Geçen hafta da evimize giren elektronik ürünleri satan büyük bir dağıtım zincirin yetkilisi ile sohbet ettim.
Vatan Bilgisayar Genel Müdür Yardımcısı Alpay Özbay…
Şimdi aktaracağım bilgiler o sohbetten çıktı.
Bu yıl Bay Kemal’in mutfağına akıllı yemek pişiricisi girebilir
Geçen yıl Kemal Kılıçdaroğlu’nun ve Türk mutfaklarının kralı Airfryer aletleriydi.
Ama önümüzdeki yıl galiba sıra ‘Akıllı pişiricilere’ geliyor.
Alpay Özbay şöyle diyor:
“Bu yılın ikinci yarısından itibaren Airfryer’ın yerine geçecek ürün akıllı yemek pişiriciler olacak. Telefonunuz aracılığıyla sizle iletişim kurup, içinde binlerce yemek tarifi olan ve size Şefleri kıskandıracak lezzette yemek yapan robotlar geliyor…”
Yapay zekâlı robot Biden’dan önce Bay Kemal’in mutfağına girebilir
Evet, bu yıl sonuna doğru Bay Kemal’in mutfağında, Airfryer’ın yanında çalışan bir robot görebiliriz.
Yapay zekâ hayatımıza önce mutfağımızdan girebilir.
Bir nokta daha…
Bu robot, bu yıl seçimi kaybedecek bir Amerikalı Başkanın, mesela Biden’ın veya Avrupalı bir parti başkanın evinden önce Bay Kemal’in evine girebilir.
Nereden mi çıkardım bunu…
Alpay Özbay’ın verdiği rakamlardan.
Çünkü 2023’te şöyle şaşırtıcı bir olayla karşılaştık.
Tüm Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri içinde tüketici elektroniğinde tüm ürün gruplarında satışını arttıran tek ülke Türkiye oldu…
Yanlış okumadınız.
Elektronik ürün satışını arttıran tek ülke…
Buna karşılık Bütün Avrupa ülkelerinde elektronik ürün satışı düştü.
Bütün Avrupa düşerken Türkiye böyle yükseldi
Buyurun size rakamları vereyim:
Ürün Satış (bin adet) Yıllık büyüme
Televizyon 2. 700 Yüzde 7
Tablet bilgisayar 1. 600 Yüzde 25
Bilgisayar 2. 300 Yüzde 40
Telefon 12.000 Yüzde 6
Airfryer 2.750 Yüzde 125
Fırın 1.200 Yüzde 6
Çamaşır makinesi 2.500 Yüzde 16
Buzdolabı 1.900 Yüzde 18
Kurutucu 815 Yüzde 122
Oyun bilgisayarı satışında Türkiye, Avrupa birincisi
Bu rakamlara baktığımızda şunları görüyoruz:
(*) Türkiye oyun bilgisayarları satışında Avrupa birincisi ve dolayısıyla pazar lideri. (Oyun bilgisayarı içinde gelişmiş oyun bilgi işlemcisi olan bilgisayarlara deniyor.)
Bu rakamlar aynı zamanda Türkiye’de bilgisayar oyunu yazılımcılarının niye bu kadar kuvvetli kuvvetli olduğunu gösteriyor.
Ama tabii genç işsizlik nedeniyle bu bilgisayarların başında vakit geçiren genç insan sayısının ve kumar oyunlarının da ne kadar yaygın olduğunu gösteren bir rakam aynı zamanda bu.
Milli Eğitim Bakanlığı okullarda ve üniversitelerde ilk iş olarak mescit var mı, yok mu araştıracağına; bu rakamların anlamını ele alacak çalışmalar yapsa, bu eğilimlerin üzerine kuvvetli bir matematik bilgisinin konulması halinde bilgisayar oyun yazılım startaplarının ne kadar artacağını planlasa çok daha iyi bir iş yapar.
Ama ne yazık ki, Milli Eğitim en büyük çabasını imam hatip okullarına nasıl daha çok öğrenci göndeririz, liseye gitmek istemeyen ortaokul imam hatip mezunlarını, imam hatip liselerine devam etmeye nasıl ikna ederiz, öğrencileri Cuma namazına nasıl daha çok götürebiliriz gibi şeylerin peşinde.
Çamaşır kurutma makineleri bir yılda niye yüzde 122 arttı?
(*) En yüksek artış Airfryer aletinde olmuş. Bu aleti alanların sayısı bir yılda iki katına çıkmış. Bu da daha ekonomik ve daha sağlıklı mutfak bilincinin yerleşmeye başladığını gösteriyor.
(*) En dikkat çekici artış kurutucu makinalarında olmuş. 2023 yılında bu aletlerin satışı yüzde 122 artmış. Alpay Özbay bunu, “Evlerin küçülüp, balkonların yok olması” nedeniyle olduğunu söylüyor. Galiba çekirdek ailelerin, tek başına yaşayan insanların ve çalışan kadın sayısının artışının da etkisi olmuş olabilir.
Tüm elektronik eşyaya harcadığımız paranın toplamından fazlasını telefona harcadık
(*) Ancak en çarpıcı olay şu. Türkiye bir cep telefonu bağımlısı ülke haline geldi. Yılda 12 milyon cep telefonu satılmış.
Şöyle bir karşılaştırma yapayım.
Cep telefonu için harcadığımız toplam para, çamaşır makinası, bulaşık makinası, buzdolabı, fırın, mikrodalga, ankastre ve TV endüstrisinin sattığı bütün ürünlere harcadığımız toplam paradan fazla.
İnternet üzerinden satışta ilk 10’da ev hayvanı ihtiyaçlarıBu arada geçen yılla ilgili bir başka kaynaktan da şunu öğrendim. 2023 yılında internet üzerinden satışlarda ev hayvanlarına ait maddeler ilk 10’a girmiş. Bazı kaynaklarda altıncı sırada, bazı kaynaklarda ilk 15 arasında görülüyor. Bunlar arasında kedi köpek mamaları, kedi kumları, ev hayvanı giysileri ve ilaçları var. |
Bu inanılmaz rakamlar gazetecilere ne anlatıyor?
Bence bir gazetecilerin de bundan çıkarması gereken bir sonuç var.
Türkiye’nin harcama trendleri medyamızın seviye ve kalitesini çok aşmış vaziyette.
Her gece televizyonlarda, Youtube kanallarında siyasi yorumcuların konuştuğu konular bu rakamların yanında çok zavallı kalıyor.
Ama nedense medyamız teknoloji yazarlarını, kültür ve sanat yazarlarını hâlâ gazeteciliğin elitler sınıfında görmüyor.
Artık 6 inçlik yazar ve konuşan kafa dönemi
Ama asıl önemlisi….
Türkiye kağıt medyayı günlük hayatında bitirmiş durumda…
Çünkü bizler artık cep telefonundan okunuyor, pinleniyor ve seyrediliyoruz.
Okurlarımızın yüzde 90’ı yazılarımızı, yaptığımız Youtube programlarını ve Podcast yayınlarını cep telefonu ekranından okuyor, dinliyor.
Yani artık 6 inçlik yazar ve konuşan kafa dönemi açıldı.
Yazarların boyutları büyük veya tabloid gazete değil, cep telefonunun ekranlarının en büyüğü 6.5 inç. Yani 16 santim…
Normal gazeteler 57.8 X 38 cm boyutunda idi…
Önce tabloidle 38x30 cm’e indi…
Şimdiyse sadece 16 cm…
Dokuz sütunluk "Kodum mu oturturum" köşesinden 16 santimlik ekran köşesine
Yani köşe yazarının boyu çok küçüldü…
Okura 9 sütunluk kağıttan kaleden bakıyordu, şimdi 16 santimlik, cüce bir ekrandan bakıyor.
Anlayacağınız, “Kodum mu deviririm” duygusuyla yazan ego azmanı köşe yazarları artık birer palyaçoya dönüşüyor.
Üstelik öyle Pierrot gibi hüzünlü bir palyaço değil, Simpsons’daki gibi bir çizgi film karakteri…
Bundan kurtulmanın tek yolu, önce egoları hizalamak, sonra köşe yazarlığını yeniden tarif etmek.