Yayın yasağına uymayan kanalların kapatılmasını düzenleyen Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) ardından Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na (RTÜK) çağrılan medya yöneticilerine yeni düzenlemeler bildirildi. Buna göre, terör saldırılarında olay yerinin görüntüsü, ambulans ve itfaiye görüntüsü, tanık anlatımları, görevlilerin çalışması görüntüleri ile olaya ilişkin eleştiri ve yorum, olayın sıcaklığı geçmesine karşın “sıcak haber” ve “son dakika” yazıları gösterilmeyecek.
Cumhuriyet’ten Sinan Tartanoğlul’nun haberi şöyle:
Devlet, terörist saldırılarla ilgili yayınların tamamını yasakladı. “Sansür tebligatı” AKP’nin iktidara gelir gelmez yürürlükten kaldırdığı “ekran karartma” uygulamasına dönüş olarak değerlendirildi.
Yayın yasaklarına uymayan TV kanallarının kapatılmasını düzenleyen KHK’nın ardından hafta başında TV kanallarının yöneticileri Başbakanlık talimatı ile RTÜK’e çağrıldı. Yöneticiler olağanüstü dönemlerde yayınların nasıl yapılması gerektiğine ilişkin bilgilendirildi. Olay yerinin görüntüsü, ambulans ve itfaiye görüntüsü, tanık anlatımları, görevlilerin çalışması görüntüleri ile olaya ilişkin eleştiri ve yorum, olayın sıcaklığı geçmesine karşın “sıcak haber” ve “son dakika” yazıları gösterilmeyecek.
Spiker ve muhabir “ajitasyon içeren abartılı ifadeler” kullanamayacak. Olayın nerede yaşandığına dair bilgi, olayın nerede yaşandığına dair harita bile verilemeyecek. Terör olayları ile ilgili sadece resmi makamların açıklamaları ve görüntü içermeyen altyazılar yasak kapsamına girmeyecek. “Sansür tebligatı” AKP’nin iktidara gelir gelmez yürürlükten kaldırdığı “ekran karartma” uygulamasına dönüş olarak değerlendirildi.
Hükümet, çıkardığı OHAL Kanun Hükmünde Kararnamesi ile terör saldırıları ve toplumsal olayların ardından alınan yayın yasağı kararlarının içeriğini ve yasağın ihlali halinde uygulanacak ceza hükümlerini genişletti. Yayın yasaklarına uyulmaması halinde kanalların kapatılmasının koşulları düzenlendi.
Ancak devlet bürokrasisi, hükümetin çıkardığı KHK’nın öngördüğü kapsamı daha da genişletti. RTÜK’ün bürokrat yöneticilerinden Başkan Yardımcısı İlker Ilgın ile yine üst düzey bürokratlarından İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanı Mehmet Çaktırtaş; haftabaşında TV kanallarının yöneticilerini RTÜK’e çağırdı. Toplantıya Kanal A, NTV, Akit TV, Ulusal Kanal, TV NET, TRT, 24 TV, Kanal 7 ve Ülke TV, Halk TV; CNN Türk, Kanal D, atv ve aHaber kanallarının Ankara Temsilcileri ve Ankara Haber Müdürleri katıldı.
Talimat Başbakanlıktan
Söz konusu toplantının çıkarılan KHK’nın kapsamına ilişkin özellikle haber kanal yönetimlerinde oluşan kafa karışıklığının giderilmesi adına Başbakanlık talimatı ile düzenlendiği öğrenildi. Toplantıda TV yöneticilerine “olağanüstü dönemlerde yapılması gereken yayının” ayrıntıları anlatıldı. Bu ayrıntılar bir belge olarak da yöneticilere dağıtıldı.
“Sansür tebligatı”nın ayrıntıları şöyle:
Sadece resmi görüntüler ve bilgiler: Patlama saldırı gibi terör olaylarında resmi makamlarca dağıtılan görüntü ve bilgiler dışında görüntü ve görsel öğe kullanılmayacak. Patlama veya saldırı sonucu yaralanan ya da hayıtını kaybeden kişilere ait görüntü, görsel öğe ve benzeri unsurlar kullanılmayacak.
Abartılı anlatım yasak: Abartılı anlatımlar, olay anı ve olay sonrası olay yeri görüntüleri yayımlanmayacak. Korku ve paniği gösteren görüntüler yayımlanmayacak.
Tanıklar anlatamayacak: Olay yeri görüntüleri yasağına; itfaiye, polis aracı, ambulans görüntüleri, olay anı ve sonrasındaki tanık anlatımları, görevlilerin çalışmaları ve delil toplama faaliyetleri yayımlanamayacak.
Nerede sorusunun yanıtı yasak: Olay yeri tespitine yönelik yer ve konum bilgileri yayımlanamayacak. Yer ve konum bilgilerinin edinilmesine yarayacak görüntü kullanılamayacak.
Eleştiri ve yorum yasak: Fail ve olaya iştirak etme şüphesi bulunanların isimleri, soruşturmanın gizliliğini ihlal edebilecek benzer bilgi, görüntü, haber, eleştiri ve yorum içeren yayınlar yayımlanamayacak. Şüpheli terör örgütlerinin isimleri bile yayınlarda söylenemeyecek.
Ajitasyon yasağı: Sunucu ve muhabirlerin ajitasyon içeren abartılı ifadeleri bile yasak kapsamında olacak.
"Son dakika" da yasak
“Son dakika” uyarısı yasak: Olayın sıcaklığı geçmesine rağmen, gün boyu ekranda kalan “son dakika, sıcak haber” vb. gibi yazılar gösterilmeyecek.
Hiç yaşanmamış gibi yayına devam: Yayın akışının kesilerek sürekli yayın yasağına neden olan olaya ilişkin haberlere yer verilmesi haber bültenleri dışında bölünmüş ekranda olaya ilişkin görüntülere ve yorumlara yer verilmesi mümkün olmayacak.
3 kente özel ilgi: “Marka şehirler” olarak tanımlanan “İstanbul, İzmir, Antalya” kentlere yönelik kritik altyapı tesislerine yönelik saldırılar özellikle yayın yasakları kapsamında değerlendirilecek.
Sadece altyazı serbest: Yayın yasağı gerektiren olaylara ilişkin Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar, vali, emniyet müdürü gibi resmi makamların açıklamaları, olay öncesine ilişkin veya resmi makamlarca dağıtılan görüntüler ve resmi makamların açıkladığı bilgi ve verilere ilişkin haberler yasaklarının kapsamında değerlendirilmeyecek. Görüntü içermeyen alt yazı ile bildirim ve yayın akışı kesilmeksizin haber saatlerinde verilen ve yasak kapsamına girmeyen haberler yayımlanabilecek.