İngiltere'de internetteki çöpçatan sitelerinde yapılan sahteciliğin 2016 yılında rekor düzeylere ulaştığı ortaya çıktı.
Ulusal Dolandırıcılık İstihbarat Dairesi'nin kayıtlarına göre, geçen yıl 3 bin 889 kişi 'romantik dolandırıcılık' denilen bu sahteciliğin kurbanı oldu ve dolandırıcılara 39 milyon sterlin (183 milyon TL) kaptırdılar.
İngiltere'de siber suçların kaydını tutan Action Fraud adlı merkez, kendilerine ayda bu tür ortalama 350'yi aşkın dolandırıcılık olayı bildirildiğini söylüyor.
Böylesi bir dolandırıcılığın kurbanı olan Nancy (gerçek adı değil) ile görüştük.
Kuzey Yorkshire bölgesinden 47 yaşında bir iş kadını olan Nancy duygusal şiddete uğramış hissediyor, üstelik bu süreçte 300 bin sterlin (1,5 milyon TL ye yakın) para kaybetmiş.
2015 yılında boşanan ve çocuğuyla yaşamını yeniden kurmaya çalışan Nancy Match.com adlı çöpçatan sitesine kaydolmuş.
Birkaç gün sonra Manchester'den, Marcelo adında yakışıklı bir İtalyan'la temasa geçiyor. Nancy'nin dünya görüşünü, hayata bakışını paylaşan Marcelo Türkiye'de çalıştığını yazıyor.
Kısa süre içinde öyle iyi anlaşıyorlar ki, Marcelo "çöpçatan sitesinin dışında özel mesajlaşalım" diyor ve sabahtan gece yarısına kadar mesajlaşmaya başlıyorlar.
Altı hafta kadar sonra Marcelo Türkiye'de soyulduğunu ve Nancy ile buluşmak için İngiltere'ye dönmeden önce çalışanlarının parasını ödeyemediğini anlatıyor.
Ayrıca oğlunun hastanede olduğunu ve ameliyata gireceğini de yazıyor.
Nancy biraz rahatsız olduysa da istemeye istemeye 3 bin 160 sterlin (yaklaşık 15 bin TL) yolluyor.
Arkası inanılmaz bir hızla geliyor, Marcelo'nun oğlunun hastane masrafları, yiyecek, kira ihtiyaçları ve Türkiye'den çıkabilmesi için ödemesi gereken vergi borçları da yollanıyor.
Nancy "İçim içimi yiyordu ama iş öyle ilerlemişti ki geri de çekilemiyordum. 50 bin sterlin (234 bin TL) kadar para yolladıktan sonra geri çekilemezdim. Böyle olunca ister istemez umudunuzu korumak ve karşınızdaki insana inanmak istiyorsunuz" diyor.
Böyle böyle muhtemelen 300 bin sterlinin (yaklaşık 1,5 milyon TL) kaybeden Nancy, şu anda iflasın eşiğinde.
"Bu çok ürkünç bir şey. Birisi kafanızın içine giriyor ve duygusal şiddet uyguluyor. Bu darbeyi atlatabileceğimden emin değilim" diyor.
Match.com sitesi ise üyelerine düzenli olarak güvenlikle ilgili tavsiyelerde bulunduğunu, örneğin görüşmelerin sadece site içinde yapılması halinde müşteri hizmetleri görevlilerinin yolunda gitmeyen şeyleri hemen tespit edebildiğini söylüyor.
İnternet güvenlik tavsiyeleri
- 'Romantik' dolandırıcılar kurbanlarını kolay manipüle edebilmek için profilini tarayarak mali durumu, yaşam tarzı gibi konularda bilgi toplar
- Polis bu tür olayları soruşturup destek verebilir ama genellikle kaptırılan parayı geri almak mümkün olmaz
- Dolandırıcılar IP adresini gizleyerek ve kayıtsız telefon numaraları kullanarak kolaylıkla izlerini kaybettirebilir
- Yüzyüze gelmediğiniz, internetten tanıştığınız birine asla para yollamayın
- Sizi manipüle etmek ya da cezbetmek amacıyla kullanılabilecek kişisel bilgilerinizi internette paylaşmadan önce iyi düşünün
İngiltere'de son durum
Ulusal Dolandırıcılık İstihbarat Dairesi rakamlarına göre, 2013 yılında çöpçatan siteleri üzerinden 2 bin 824 dolandırıcılık bildirilmiş,
2014 yılında bu sayı 3 bin 295'e, 2015 yılında 3 bin 363'e çıkmış.
Dolandırıcılık vakası sayısıyla birlikte dolandırılan miktarlar da artıyor. Action Fraud adlı merkezin başkan yardımcısı Steve Proffitt, her bir mağdurun ortalama 45 bin TL civarında kaybettiğini söylüyor.
Proffitt, "Bildiğimiz dolandırıcıların çoğu İngiltere dışında yaşıyor. En çok da Batı Afrika ve Doğu Avrupa'da. Britanya polisi ve savcılarının buralara uzanıp bu kişiler hakkında takibat yapması çok güç" diyor.
Judith Lathlean, böylesi bir dolandırıcılığın kurbanı olmuş 68 yaşında bir profesör. Hampshire bölgesinde yaşıyor.
2015 yılında Parship internet çöpçatan sitesine üye oluyor ve kendisini Londralı iç mimar John Porter olarak tanıtan biriyle yazışmaya başlıyor.
John Porter da Judith gibi Hristiyanlığını öne çıkarıyor, profilinde dürüstlük ve içtenliğe vurgu yapıyor.
Fakat bir süre sonra Judith'e Güney Afrika'da bir iş gezisindeyken pasaportunu kaybettiğini, zor durumda kaldığını ve bu yüzden ilişkilerinin kesilmesinden endişelendiğini yazıyor.
"E postalar gelmeye başladı, telefon da ediyordu. 'Çok kaygılıyım, ilişkimizin kopmasını istemiyorum, benim için çok değerli' gibi şeyler söylüyordu" diye anlatıyor Judith ve sürdürüyor:
"Ona o kadar inanıyordum ki, hemen 'Üzülme John, ben sana borç veririm' dedim."
Ve dolandırıcılığın bu ilk aşamasında toplam 54 bin sterlin kaybediyor.
Haftalar sonra John tekrar Judith'i arıyor. Bu kez 15 milyon 500 bin sterlininin Amsterdam'da bir kasada kilitli kaldığını, kasayı açamadığını anlatıyor. Judith'e "Gidip kasayı açtırabilir misin?" diye rica ediyor.
Judith kabul ediyor.
"Amsterdam'da iki kişiyle buluştum. Kasayı açma işlemi için bir para gerektiğini söylediler. Şüphelenmedim. 14 bin sterlin kadardı. Sonra beni bir odaya götürdüler. Orada bir sandık ve içinde 100 dolarlık banknotlar dolu olan bir sandık gösterdiler. Tamamen ciddi işadamları gibi hareket ediyorlardı. Bana verdiğim işlem ücreti için makbuz verdiler. Her soruma mantıklı cevaplar veriyorlardı" diye anlatıyor.
Bu türden bir dizi hikaye ile John Porter adını kullanan kişi Judith'den yaklaşık 700 bin TL tutarında bir para dolandırmış.
Parship çöpçatan sitesi üyelerinin profillerinde sahtecilik olup olmadığını sürekli olarak kontrol ediyor fakat onlar da üyeler arası iletişimin özel alana geçmesiyle kendi sorumluluklarının dışına çıktığını söylüyorlar.
Siber psikolog Profesör Monica Whitty bu tür dolandırıcılıklara kurban olanları "aptal insanlar" olarak görmemek gerektiğini gayet zeki insanların da aldatılabileceğini anlatıyor.
"Düşünün ki bu sahtekarlar kurbanlarıyla gece gündüz iletişimde. Şiirler yolluyor, hoşlarına gidecek bir çok şey yapıyor, dertlerini paylaşıyor, yakınları