T24- Pek çok anne için ‘iyi bakılmış çocuk’, her verileni yiyen çocuk anlamına geliyor. Oysa miktara odaklı bir yaklaşım, yarardan çok zarar getiriyor
Tek bir anne yok ki çocuğunun yeme içmesinden şikayet etmesin. “Bebeğim daha sağlıklı olsun” kaygısıyla onunla inatlaşan, yemeğe zorlayan ebeveynler, yaptıkları bu hatalı davranışlarla çocuklarını yemekten uzaklaştırdıklarının farkına bile varmıyorlar.
İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Sosyal Pediatri Derneği Başkanı Prof. Dr. Gülbin Gökçay, anne babaların çocukların beslenmesinde sık yaptıkları hatalar ve bunların yerini alması gereken davranış kalıplarıyla ilgili bilgi verdi.
Bebeklerin yeterli yiyip yemediklerini nasıl denetlemeli?
Aldıkları besinler konusunda tüm çocukların denetlenmeleri gerekir. Tek başına bırakılan küçük çocuklar yeterli beslenemez. 1- 2 yaş arasındaki çocuklar yavaş yer, etrafı batırır ve dikkatleri kolayca dağılır. Bu nedenle çocuğa beslenmesi için yeterli zaman tanınması önemlidir. Bu dönemde çocuklar günün bir öğününde çok iyi yerken, diğer öğününü geçiştirir. Genellikle iştahları da sınırlı olduğu için bir öğünde yeterli miktarda yiyemez. Bu nedenle üç ana, iki veya üç ara olmak üzere toplam 5- 6 öğüne ihtiyaç duyarlar.
Açlık - tokluk gelişimi hangi dönemde önem kazanır?
Açlık tokluk gelişimi en başından beri vardır. 1.5 -2 yaş civarındaki çocuğa “Acıktıysan ye, aç değilsen o zaman kalk” diye yaklaşmak lazım. Anne sütüyle beslenen çocuklarda annenin, çocuğun aç ya da tok olduğuyla ilgili yaklaşımı daha kolay oluyor. Çünkü anne şuna alışıyor; ‘memeden ayrıldığına göre doydu’. Ama biberonla beslenen bebekte bitirene kadar zorla çocuğu beslemek gibi bir yaklaşım var. “O tabaktakiler bitecek” gibi bir zorlama oluyor.
Pek çok anne oyunla ya da TV karşısında çocuğuna yemek yedirmeye çalışıyor.
Öncelikle çocuğun kendi kendini elle beslemesine izin vermek gerekiyor. Anneler çocuk boğulur diye korkuyor ama yedinci aydan itibaren yumuşak ekmek içi, haşlanmış, ezilmiş besinler çocuğa verilebilir. Bir de çocuğa yemekte eşlik etmek çok önemli. Tek başına yerken sorun çıkaran çocuk, annesiyle birlikte yerken sorun olmuyor. Kardeş, kuzen varsa onların da oturup yemeğe eşlik etmesi beslenme alışkanlığı kazanmasını sağlıyor.
Özellikle çalışan annelerin sorunu akşam öğünlerinde çocuklarını besleyememek.
Çalışan anneler vicdan azabı çekiyor ve çocuk bunu hissediyor. Dolayısıyla annesini karşısında tutup onunla oyun oynamaya başlıyor. Ama bakıcı varsa daha iyi yedirebiliyor. Anne işten gelmeden çocuğun beslenmesi de bir çözüm olabilir. Eğer anne eve geldiğinde çocuk yemek yememişse önce oyun oynayıp sonra beslenmeye geçilmesi daha rahat yemek yemesini sağlayabilir.
Sık yapılan yanlışlar
En sık yapılan hata zorla beslemek. Yemeğin stresten uzak, rahat ortamlar olması sağlanmalı.
Uykudan yeni uyanmışsa ya da uykusu geldiyse yemek yedirmeye çalışmayın. Biz nasıl ki uyanır uyanmaz kahvaltı edemiyorsak, çocukların da uyandıktan sonra acıkması beklenmeli.
Günümüz koşulları nedeniyle ailece sofraya oturma alışkanlığı ortadan kalktı. Oysa bu alışkanlığı tüm yaş grubu çocuklar için geri getirmek lazım.
Çocuklara çay, kahve verilmesi içerdikleri uyarıcı maddeler nedeniyle onları sinirli yapar. Ayrıca demir emilimini olumsuz etkileyebilir. En iyisi bu içecekleri çocuğa tattırmamaktır.
Şekerlemeler, çikolata, gofret ve pasta çocuklara sık verilmemesi gereken yiyeceklerdir. Bu besinlerin yemek aralarında verilmesi çocuğun iştahını kapatarak yetersiz beslenmesine yol açar. Ayrıca diş çürüklerine neden olur.
Çocuğunu başka çocuklarla karşılaştırmak hatalıdır. Çocuğunuzun yediklerini asla başka çocuklarla karşılaştırmayın. Burada önemli olan çocuğun sağlıklı büyüyüp gelişmesi, kendi doğal büyüme eğrisini izlemesidir.
TV karşısında çocuğunuza yemek yedirmeyin. Televizyon, çocuğunuzun doğru beslenme alışkanlığını kazanmasını engeller.
Anne örnek olmalı
Anne ne yiyorsa çocuk da onu yiyor. Araştırmalar anne neyi seviyorsa çocuğun da onu sevdiğini gösteriyor. Çünkü anne karnındayken de tatların çocuklara ulaştığı düşünülüyor. Böylelikle tatlara aşina oluyorlar. Tat anne sütüyle de bebeğe geçiyor. Anne sarmısak yese çocuk anne sütüyle bunu alıyor. Burada annenin çeşitli yemesi, çocuğun beslenmesinde önemli rol oynuyor. O yüzden anneler kendilerini o konuda zorlamalılar, yemek seçmemeliler.
MAMA SAATi iÇiN 11 ÖNERi
1 Yemek zamanlarının düzenli ve aynı saatte olmasına özen gösterin.
2 Çocuğunuzun yemek kaplarını ayırın ve ne kadar yediğini kontrol edin.
3 Yemeğe ara verince biraz bekleyip tekrar yemek vererek tam doymasını sağlayın.
4 Besinleri çocuğunuza değişik, tat, kıvam, renk ve çeşitlilikte sunun.
5 Şekerli besinleri, yemesi gerekenleri bitirinceye kadar uzakta tutun ve herhangi bir amaçla ödül olarak vermeyin. Özel durumlar dışında şekerli besinlerden kaçının.
6 Masada rahat oturabilmesi için uygun boyutta bir iskemle ve rahat kullanabilmesi için de uygun boyutta çatal - kaşık gibi gereçler sağlayın.
7 Ana ve ara öğünlerin aralarını iyi ayarlayın. Ana öğün öncesinde iki saatlik bir boşluk olmasına dikkat edin.
8 Çok seçiciyse besinleri karıştırıp verin.
9 Çocuğunuzun çok fazla acıkıp sinirlenmesine fırsat vermeyin.
10 Çocuğunuzu susuz bırakmayın. Ancak yemek öncesinde ya da yemek sırasında çok su vermeyin.
11 Bebeği besleyen kişinin duyarlılığı beslenme davranışını geliştirir. Çocukla bakıcısı arasında duygusal yakınlık olmalı.