Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) sadece akademik bir sorun olarak algılanmamalıdır. Ülkemizde yüzde 5-7 gibi yüksek bir oranda görülen ve çocuklukta başlayıp erişkinliğe dek süren bu rahatsızlık tedavi edilmediğinde çocuğun okul başarısını etkilemekle kalmıyor, ciddi t›bbi ve sosyal sorunlara da neden oluyor. Ege Üniversitesi Çocuk Psikiyatrisi Kliniği’nden Doç. Dr. Eyüp Sabri Ercan, hastalığın ciddiye alınıp doğru tedavi edildiği takdirde normal bir çocuk, ergen veya değişkin ile DEHB olan birisi arasında neredeyse hiçbir fark kalmayacağını söylüyor.
Dikkat! Okul bitti ama yaz da önemli
Hiperaktif çocuklar için tatiller de en az okul zamanı kadar önemli. Çünkü serbestçe oyun oynanan veya bisikletle gezilen yaz aylarında uzmanlar hiperaktif çocukların diğer çocuklardan çok daha fazla kazaya uğrama riskleri olduğunu söylüyorlar. Yaz aylarında tedavi olmayı gerektiren bir diğer önemli neden de hiperaktif çocukları şiddetten korumak. Çünkü anne-babalar her ne kadar çocuklarını dövmemeye çalışsılarda hiperaktif çocukların dur durak bilmeden koşturması veya aşırı derecede tutturması gibi nedenler anne-babaların şiddet uygulamasına neden olabiliyor ve bu da önemli psikiyatrik sorunlara yol açıyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin farkı ne?
Kişinin yaşına, sosyal ve kültürel özelliklerine oranla konsantre olmada zorlanması, unutkan ve dağınık olması, işlerini organize etmede güçlük çekmesi, dikkatinin çok çabuk dağılması, dikkat ve sabır gerektiren işlerden kaçınması genel olarak “dikkat eksikliği” olarak açıklanıyor. Önemli: Bu belirtileri gösteren çocuklar, bilgisayar, televizyon gibi sevdikleri uğraşılara karşı dikkat eksikliği yaşamıyorlar.
Dikkat eksikliği görev ve sorumluluk konusunda yaşanıyor. Bu önemli, çünkü birçok birey, dikkat eksikliği olduğu halde bilgisayar ya da televizyon başındayken dikkati dağılmıyor diye uzmana başvurmuyor ve tedavi edilemiyor. Hiperaktivite ise kişinin yaşına göre çok daha hareketli, aceleci veya aşırı konuşkan olması durumuyla açıklanıyor. Çocukların yetişkinlere göre daha hareketli olması doğal karşılanabilir. Yetişkinlerde de bir yerde uzun süre beklerken aşırı sıkılma ve içsel huzursuzluk gibi duyguları, uzmanlar hiperaktivite belirtisi sayıyor.
Tedavi neden gerekli?
DEHB olan çocukların dış görünüşü normal bir çocukla tamamen aynı olduğu için insanlar bazen bunun bir hastalık mı yoksa çocuğun bilerek yaptığı yaramazlık veya sorumsuzluk mu olduğu konusunda kararsız kalabiliyorlar. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan Yrd. Doç. Dr. Eyüp Sabri Ercan’ın, Doğan Kitap’tan çıkan “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozuklu” isimli kitabında bu kararsızlığı yaşayan aileler şöyle anlatıyor: “Çocuğum hiperaktif mi? Dikkat eksikliği mi var? Yoksa sağlıklı da biz anne baba olarak bir yerde hata mı yapıyoruz? Ya da öğretmeni mi bir yerde hata yapıyor veya arkadaşı yüzünden mi böyle sorunları oluyor?” soruları anne baban›n kafasın› allak bullak ederken, çevredekiler de boş durmaz.
Çoğunlukla çevreden söylenen “Zeki çocuklar böyle olur”, “Suç sizde, ona sorumluluk verememişsiniz”gibi sözler bu konudaki kafa karıştırır ve aileler gereksiz zaman kaybederler. Oysa, DEHB aynı astım veya hipertansiyon gibi kronik bir hastalıktır ve tedavi edilmediğinde ileriki yıllarda madde bağımlısı, depresyon, okul ve iş kaybı gibi çok önemli sorunlarla karşılaşabilirler.
(Kaynak: Seninle Dergisi)