T24 Dış Haberler
Üst düzey bir Tayvan yönetimi yetkilisi ve bir ABD yetkilisi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Çin’le tırmanan gerilime rağmen Tayvan’ı ziyaret edeceğini söyledi.
CNN’de yer alan habere göre, Hint Pasifik ziyaretine çıkan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin resmi sitesindeki programda Tayvan yer almasa da yetkililer, ziyaretin beklendiğini söyledi.
Tayvanlı üst düzey yetkili, Pelosi’nin bir gece Tayvan’da kalacağını söyledi.
ABD’li yetkili ise ABD Savunma Bakanlığı’nın bölgede Çin’in hareketlerini takip ettiğini, Pelosi’yi güvende tutmak için plan hazırladığını söyledi.
Bloomberg'in haberine göre; Pelosi’nin, Salı günü Tayvan'ı ziyaret etmesi bekleniyor. Pelosi'nin, Tayvan ziyaretinde hükümet yetkilileriyle görüşmeyi planladığı ve konuya aşina olan kişilere atıfta bulunduğu bildirildi.
Ayrıca Pelosi'nin Çarşamba günü Taipei'de milletvekilleriyle görüşmesinin de beklendiği aktarıldı.
Çin'le gerilim tırmanmıştı
Pelosi'nin gezi kapsamında Tayvan'ı ziyaret edeceğine ilişkin söylentiler ABD-Çin ilişkilerinde gerilime sebep olmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulunmuş ve "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak." ifadesini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da olası ziyaretle ilgili, "Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Pelosi'nin olası ziyareti nedeniyle ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artırmıştı.
ABD donanmasının Pasifik'teki 7. filosuna bağlı görev yapan Ronald Reagan savaş gemisi, hafta başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde Güney Çin Denizi'ne doğru hareket etmişti.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu donanması da hafta sonunda Tayvan Adası'nın karşı kıyısındaki Fucien ve Güney Çin Denizi kıyısındaki Guangdong eyaletlerinde tatbikatlar düzenlerken, bölgeler gemi trafiğine kapatılmıştı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.