Vartan Derunian
Toplumun her kesiminden LGBTİ bireyleri tanırken ve tanıtırken çok büyük sorun yaşıyoruz. Cinsiyet, cinsel yönelim, cinsel kimlik ve cinsel davranış konusunda çok büyük kafa karışıklığı içindeyiz. Bu yazıda temel birkaç temel terim üzerinde duracağız.
Cinsiyet, sizin bedeninize ait bir terimdir. Cinsiyet olarak ya erkeksiniz, ya da kadınsınızdır. Bu sizin biyolojik cinsiyetinizdir ve özel tıbbi durumlar dışında, eğer sağlıklı bir üreme sistemiyle doğduysanız, erkek ve kadının arası olamaz. Biyolojik cinsiyetinizi kromozomlarınız belirler, ya erkek ya kadındır ve sadece sizin bedeninizi belirtir.
Son yıllarda özel tıbbi durumlar nedeniyle kromozomları ve bedenleri erkek ya da kadına uymayan insanlar için İntersex terimi getirildi. İntersex bir cinsiyettir. Kromozomu XX ya da XY olmayan, XXY gibi farklı dizilişlere sahip olan ve/veya kromozomları normal olsa da bedenleri ve üreme sistemleri tam olarak erkek ya da kadın üreme sistemi olmayan bireyler İntersex'tir. LGBTİ'deki beşinci harf İ bunu, İntersex olmayı temsil eder. İntersex, transeksüellikle aynı şey değildir. İntersex olmak, transeksüelliğin aksine kişinin nasıl hissetiğiyle değil nasıl olduğuyla alakalıdır.
Biyolojik cinsiyetin bir de kimliği vardır ve buna bireyin cinsel kimliği diyoruz. Toplumda erkek biyolojik cinsiyeti olan bir bireyden erkek gibi davranması ve yaşaması, kadın biyolojik cinsiyeti olan bireyden de kadın gibi davranması ve yaşaması beklenir. Toplumdan topluma bu beklentiler bazen büyük değişiklik gösterse de, genel algı böyledir. Fakat bu algı zaman geçtikçe sürekli küçük değişikliklere uğramaktadır.
Eğer erkek cinsiyet kromozomlarına ve bunun doğal sonucu olarak erkek bedenine ve karakteristiklerine sahip olan bir birey, erkek olduğu gerçeğiyle mutluysa, bu bireyin cinsel kimliği de erkektir.
Eğer dişi cinsiyet kromozomlarına ve bunun doğal sonucu olarak dişi bedenine ve karakteristiklerine sahip olan bir birey, kadın olduğu gerçeğiyle mutluysa, bu bireyin cinsel kimliği de kadındır.
Bazen insanlar biyolojik bedenlerinden ve bu biyolojik bedenlere toplumun yüklediği anlam, beklenti ve sorumluluklardan memnun olmazlar. Bir erkek bedenine sahip ancak kadın bedenine sahip olmak isteyen bireyler olabilir. Ya da kadın bedeniyle mutlu olmayan ve toplumun "erkek" olarak belirlediği şeye kendisini daha yakın hisseden bireyler olabilir. Sonuçta bu bireyler bir operasyon geçirerek bedenlerini karşı cinsiyetin bedenine dönüştürdüklerinde, biz bu bireylere transeksüel diyoruz. Yani kadın olarak doğup, bir operasyon geçirerek erkek olmuş bireylere ya da tam tersi durumu yaşayanlara... Bu bireylerin durumu cinsel kimlik kargaşası ya da ne istediklerinden eminseler o zaman da cinsel kimlik memnuniyetsizliği olarak açıklanır.
Transeksüel bireyin cinsiyeti (biyolojik) ve cinsel kimliği aynı değildir. Erkek cinsiyete sahiptir fakat erkek olduğunu hissetmiyor, kadın olduğunu hissediyordur, yani cinsel kimliği kadındır. Kadın cinsiyete sahiptir fakat kadın olduğunu hissetmiyordur, erkek olduğunu hissediyordur, yani cinsel kimliği erkektir.
İşte transeksüellik bir geçiş/dönüşme durumudur ve sonuçta siz transeksüel olmazsınız, erkek ya da kadın olursunuz. Transeksüellik sadece sizin bir değişim geçirdiğinizi, bir başlangıcınız ve bir sonunuz olduğunu, bir değişimi arzuladığınızı ve bunu gerçeğe dönüştürdüğünüzü anlatır. Transeksüel bireylerin cinsiyeti ya kadındır ya da erkektir.
Transeksüellik bir cinsiyet değildir, başarıya ulaşmış bir değişimi temsil eder ve tamamen kişinin "nasıl hissettiğiyle" yani cinsel kimliğiyle ilgilidir.
Bir erkekseniz ve bir kadın gibi hissediyorsanız, o zaman sizin biyolojik cinsiyetiniz erkektir fakat cinsel kimliğiniz kadındır. Bir değişim geçirme ihtiyacınızın olup olmadığı ise tamamen size ve arzunuza bağlıdır.
Kendisini erkek olarak hisseden bir kadın, bu değişimi henüz tamamlamadıysa ona "transeksüelite eğilimli kadın" ya da kısaca "trans kadın" diyoruz. Değişimi tamamladığında ise cinsiyeti bir erkek olacaktır ve geçirdiği, başarıya ulaşan değişimi Transeksüel terimi temsil edecektir.
Cinsel yönelim, sizin kimden hoşlandığınız sorusunun cevabıyla belirlenir. Hoşlanmaktan kasıt: cinsel, duygusal, romantik anlamdadır ve sadece seksi içine almaz, aynı zamanda aşk, sevgi, tutku da buna dahil edilir. Sadece bir cinsiyetle cinsel ilişkiden zevk almak sizin cinsel yönelimizi belirlemez, duygusal ve romantik ilgi de yöneliminizin ne olduğunu belirlemek için şarttır.
Cinsel yönelim dediğimiz şey 3 ana başlıkta toplanır: Heteroseksüel, Homoseksüel, Biseksüel.
Heteroseksüel: Karşı cinsiyetteki bireylere cinsel ve romantik anlamda ilgi duymak (kadın olup erkeğe ilgi duymak, erkek olup kadına ilgi duymak)
Homoseksüel: Aynı cinsiyetteki bireylere cinsel ve romantik anlamda ilgi duymak (erkek olup erkeğe ilgi duymak, kadın olup kadına ilgi duymak). Homoseksüel ve eşcinsel kelimeleri eş anlamlıdır.
Biseksüel: Hem aynı hem de karşı cinsiyetteki bireylere cinsel ve romantik anlamda ilgi duymak (kadın olup hem erkeklere hem de kadınlara ilgi duymak)
Heteroseksüel ve Biseksüel ana başlıklarının alt başlığı yoktur. Homoseksüel ana başlığının ise 2 alt başlığı vardır: Gay ve Lezbiyen. Bu ikisine birlikte eşcinsel de diyoruz. Homoseksüelle eş anlamlı bir başlık olduğunu söylemiştik. Yani homoseksüellik ve eşcinsellik, gay ve lezbiyen bireyleri bir arada temsil eder, ikisini de içine alır. Erkekseniz ve homoseksüelseniz gay, kadınsanız ve homoseksüelseniz lezbiyen olursunuz.
Gay: Erkek olup erkeğe cinsel ve romantik anlamda ilgi duyan homoseksüel birey.
Lezbiyen: Kadın olup kadına cinsel ve romantik anlamda ilgi duyan homoseksüel birey.
Eğer farklı şeylerden hoşlanıyorsanız, sizin cinsel yöneliminizi belirleyen şey ağır basan taraftır. Ağır basan tarafı ise "romantizm" belirler. Örneğin: bir erkek olarak hayatın boyunca kadınlarla ilişkiye girdin ve keyif aldın ayrıca erkeklerle cinsel ilişkiden de hoşlanıyorsun ama duygusal olarak sadece kadınlara ilgi duyuyorsun; o zaman sen, erkeklerle cinsel ilişkiye girmekten de keyif alabilen bir heteroseksüelsin.
Bir erkek olarak, kadınlarla cinsel ilişkiye girdiğinde de keyif alabiliyorsun ama sabah uyanınca görmek istediğin kişi bir erkek ise; bu durumda sen kadınlarla cinsel ilişkiye girmekten de keyif alabilen bir gaysin.
Yani özetle, bir erkek ya da bir kadın, aynı cinsiyette olduğu biriyle seks yaptı diye eşcinsel olmaz. Cinsel deneyim ayrıdır cinsel yönelim ayrıdır. Muhafazakar toplumlarda kadın bulamadığı için erkekle seks yapan erkekler epey fazladır ve bu durum onları gay yapmaz. Bir erkek ya da bir kadın heteroseksüel ilişkiden sıkıldığı için eşcinsel bir ilişki denedi diye eşcinsel olmaz. Eşcinsellik, cinsel arzuyla ilgili olduğu kadar duygu ile de ilgilidir.