CHP’nin bugünkü MYK toplantısında, Anayasa referandumunun ardından yapılan düzenleme ile milletvekillerinin söz haklarının kısıtlanması ile gündeme gelen TBMM iç Tüzüğü konusunun ele alındığı öğrenildi. CHP grup başkanvekillerinin, AKP’nin kamuoyuna yansıyan taslak metni konusunda MYK’ya bilgi verdikleri belirtildi. Alınan bilgiye göre, CHP’nin alternatif İç Tüzük önerileri hazırlaması, AKP’nin kendi İç Tüzük önerisinde ısrar etmesi durumunda yoğun muhalefet etme görüşü benimsendi. CHP’nin “güçlü meclis” vurgusunu öne çıkaran bir yaklaşımda iç tüzük hazırlaması bekleniyor.
Faik Öztrak: Komisyonda her partinin eşit oy hakkı var
MYK’da Meclis İç Tüzüğü’yle ilgili olarak grup başkan vekillerinin bilgi verdiğini söyleyen Öztrak, "Aslında resmen bize intikal etmiş bir şey yok ama ortada iktidar partisinin iç tüzük önerileriyle ilgili bir takım söylentiler var. Bunlarla ilgili bir takım değerlendirmelerde bulundular. Konuyla ilgili açıklamaları grup başkan vekillerimiz yapacaklar" dedi. T24’ün iç tüzük sorusuna ise Öztrak, AKP’nin bir iç tüzük teklifinin ortada dolaştığını bu konuyla ilgili gurup başkanvekillerinin MYK’ya bilgi verdiklerini söyledi. TBMM’nin yeni yasama yılının 1 Ekim de başlayacağını hatırlatan Öztrak, “Tüzüğün teknik olarak bu cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine tek adam parti rejimine geçildiği için değiştirilmesi lazım. AKP’nin hazırlıklarından söz ediliyor. Grup başkanvekilleri MYK’de bilgi verdiler. Kendi görüşlerimizle ilgili ne olabilir, ne olmaz onu da tartıştık” dedi. Öztrak, CHP’nin ve diğer partilerin kendi iç tüzük önerisini yapacaklarını belirterek, kurulacak bir komisyonda her partinin eşit oy hakkına sahip olduğunu vurguladı.
AKP’nin taslağında neler var?
AKP’nin kamuoyuna yansıyan taslak metninde şunlar yer alıyor.
-550 olan milletvekili sayısı anayasa değişikliği çerçevesinde 600’e çıkarılıyor.
-Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların atandıktan sonraki ilk birleşimde ant içmeleri düzenleniyor.
-Başkanlık Divanı seçimlerinde yasama döneminde yapılan ikinci seçimde seçilenlerin görev süresinin üç yıl olmasına ilişkin hüküm “yasama dönemi sonu” olarak değiştiriliyor. (Hazırlanan diğer bir alternatifte Başkan dahil Başkanlık Divanı üyelerinin 18’i geçemeyeceği düzenleniyor) Halen Divanda Başkan dahil 21 üye bulunuyor)
-Meclis İdare Amirlerinin görev tanımında yer alan “muhafız taburu” ifadesi çıkarılıyor.
Muhalefete grup önerisi sınırlaması
-Her siyasi parti grubuna, haftada en fazla bir grup önerisi sunabilme hakkı tanınıyor. Hazırlanan diğer bir alternatifte grup önerisi üzerinde yalnızca öneri sahibi partinin konuşmasına olanak tanınıyor.
-Danışma Kurulu önerisiyle TBMM Genel Kurulu’nda kanun tekliflerini görüşmek üzere teklif süresince komisyonlar oluşturulmasının önü açılıyor. (Hazırlanan diğer bir alternatife göre komisyon sayısı 9’a düşüyor. Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri, Eğitim, Çevre, Sağlık, Tarım ve Sanayi Komisyonları kaldırılıyor. Başkanlık Divanı’nın önerisiyle yeni komisyonların kurulması öngörülüyor. Bütçe Komisyonu’nun üye sayısı 30’dan 40’a çıkartılıyor)
Komisyonlara yedek vekillik önlemi
-Komisyon üye sayılarının her siyasi parti grubunu temsil edecek biçimde belirlenmesi öneriliyor. Hazırlanan diğer bir alternatife göre siyasi parti gruplarına komisyon üyeleri istifa etmeden de komisyon üyelerini değiştirme hakkı veriliyor. Siyasi parti gruplarının asıl üyelerin yarısı kadar yedek üye belirlemesi, yedek üyelerin asıl üyelerin olmaması durumunda komisyon toplantılarına katılması düzenleniyor.
- Komisyonlarda söz alma başlıklı maddede “hükümet temsilcisi” ifadesi çıkarılıyor. Hazırlanan alternatifte, teklifin tümü üzerinde siyasi parti gruplarına, teklif sahibine ve hükümet temsilcisine 20, komisyon üyelerine 10, komisyon üyesi olmayan milletvekilleri, uzmanlar ve STK temsilcilerine 5 dakika konuşma süresi tanınıyor.
-Hazırlanan alternatif taslakta “Kanun Tekliflerinin Komisyonlarda Görüşülmesi” başlıklı yeni bir madde ihdas ediliyor.
-Hazırlanan bir diğer alternatifte, 45 gün içinde görüşülmeyen kanun tekliflerinin TBMM Genel Kurulu’nda değil ilgili komisyonda görüşülmesi öngörülüyor. Komisyonların gündeme alma başvurularını görüşmek için ayda en az iki kez toplanması planlanıyor.
Hazırlanan bir diğer alternatifte 45 günlük süre içinde görüşülmeyen kanun tekliflerini sahibine ilk komisyon toplantısının başında söz hakkı verilmesi planlanıyor.
Cumhurbaşkanlığı'na bildirim
-Hazırlanan bir alternatifte kanun tekliflerinin Cumhurbaşkanlığı’na gönderilmesi ve Cumhurbaşkanlığı’nın 10 gün içinde mütalaasını bildirmesi düzenleniyor.
-Hazırlanan alternatifte Komisyon Başkanı’na, komisyonda şahsiyatla uğraşan, düzeni bozan kişilere uyarma cezası verme hakkı, Meclis Başkanı’nın disiplin cezası gerektiren fiili tespit etmesi durumunda tezkereyle durumu Genel Kurul’a bildirmesi düzenleniyor. Komisyon konuşmalarında insanlık onurunu zedeleyen ırkçı ve yabancı düşmanı kelimelerin düzen bozucu hareket sayılması öngörülüyor,
Serbest tartışma
Hazırlanan alternatif yeni madde ihdasıyla Danışma Kurulu’nun önerisi, Genel Kurul’un onayıyla her yasama yılında üç birleşimden fazla olmamak kaydıyla iki saat serbest tartışma görüşmesi yapılması öngörülüyor. Milletvekillerine yerlerinden iki dakika söz verilmesi, cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanların 20 dakika kürsüden konuşmaları planlanıyor.
Başkanın yetkisine bırakılıyor
-Usul tartışması açılması talebini yerine getirmek başkan takdirine bırakılıyor. Hazırlanan bir alternatifte, Başkana usul hakkında söz alan üyenin hakkını kötüye kullanması durumunda birleşim sonuna kadar konuşmaktan men etme yetkisi veriliyor.
Düzen bozucu hareket
-İçtüzük’ün 65. ve 66. Maddeleri “Görüşmelerde Genel Düzen” başlığı altında birleştiriliyor. Genel Kurulda yapılan konuşmalarda ve verilen önergelerde ırkçı, insanlık onurunu zedeleyen, hoşgörüsüz kelimeler kullanılması düzen bozucu hareket olarak tanımlanıyor.
Komisyon şerhleri iade edilebilecek
-Komisyon raporlarına eklenen şerh ve ek görüşlerde kaba ve yaralayıcı sözler varsa yazıların sahibine iade edilmesi yetkisi Komisyon Başkanı’na veriliyor.
Değişiklik önergesi verilmeyecek
-Hazırlanan taslakta, teklifin görüşmelerine başlanmasından sonra değişiklik önergesi verilememesi, teklif metninde değişiklik yapılması zaruri hallerde, komisyonun salt çoğunluğunun katılımıyla teklifin komisyona geri çekilmesinin yolu açılıyor.