Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu akşam açıkladığı kabinede Dışişleri Bakanlığı’na Hakan Fidan’ın getirilmesiyle, Mevlüt Çavuşoğlu “Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en uzun süre görev yapan Dışişleri Bakanı” olmaya yaklaşsa da Tevfik Rüştü Aras’ın rekorunu kıramadı.
Milli Mücadele dönemiyle birlikte Türkiye’nin 6. Dışişleri Bakanı olan Aras, görevi 4 Mart 1925’te devralıp, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatını kaybetmesinden bir gün sonra 11 Kasım 1938’de Bakanlar Kurulu’nun istifa etmesiyle bakanlığı bırakmıştı. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önde gelen isimlerinden olan ve Kırmızı - Yeşil İstiklal Madalyası sahibi Aras, 13 yıl 8 ay 7 günlük görev süresiyle, hala Türkiye’nin en uzun süre Dışişleri Bakanlığı’nı yapan isim. Atatürk’ün en güvendiği isimlerden olan Aras’ın Aşiyan Mezarlığı’ndaki mezar taşında şu ifadeler yer alıyor:
“Büyük Atatürk’ün değişmez Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras burada yatıyor. Geçme dur yolcu. Şu kabirde yatan zat uludur, Atatürk’ün sağ koludur. Ömrü kıyaset doludur”
Mevlüt Çavuşoğlu ise, Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından 29 Ağustos 2014’te, Başbakanlığa geçmek üzere görevi bırakan Ahmet Davutoğlu’nun yerine Dışişleri Bakanı oldu. İlk döneminde 30 Ağustos 2015’e kadar 1 yıl 1 gün görev yapan Çavuşoğlu’nun yerine vekaleten Feridun Hadi Sinirlioğlu getirildi. Çavuşoğlu, 24 Kasım 2015’te geri aldığı görevi bugüne (3 Haziran 2023’e) kadar 7 yıl 6 ay 10 gün boyunca sürdürdü. Yani Çavuşoğlu toplamda 8 yıl 6 ay 11 gün bakanlık yaptı. Bu vesileyle Çavuşoğlu, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en uzun süre görev yapan 2. Dışişleri Bakanı oldu.
AKP iktidarının dış politikasının büyük değişimler yaşadığı dönemde gemiyi rotada tutmakla görevlendirilen Çavuşoğlu, yeni kabinede Erdoğan’ın mevcut dönemi boyunca görev yapsa bile Aras’ın rekorunu kıramayacaktı.
Avrupa’nın en uzun süredir görev yapan 4. aktif dışişleri bakanı
Çavuşoğlu ayrıca Avrupa’nın en uzun süredir aktif görevde bulunan 4. dışişleri bakanıydı. Avrupa’da ve dünyada en uzun süredir Dışişleri Bakanlığı görevini yürüten isim 9 Mart 2004’ten beri görevde olan Rusya’nın baş diplomatı Sergey Lavrov. Avrupa’da onu 21 Temmuz 2004’te göreve gelen Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn ve 23 Eylül 2014’te göreve gelen Péter Szijjártó takip ediyor. Çavuşoğlu, bu isimlerin ardından aktif olarak en uzun süredir görevde bulunan 4. Avrupalı Dışişleri Bakanıydı.
AKP’nin en uzun süre görev yapan ikinci bakanı
Çavuşoğlu, AKP iktidarlarının en uzun süre görev yapan ikinci bakanı da oldu. AKP döneminde en uzun süre bakanlık yapan isim hala 13 yıl boyunca kesintisiz bakanlık yapan Ali Babacan.
Fidan, AKP’nin 7. Dışişleri Bakanı olacak
Hakan Fidan, AKP iktidarlarında görev yapan 7. Dışişleri Bakanı olacak. AKP’nin ilk Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış’tı. Onu sırasıyla Abdullah Gül, Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu, Mevlüt Çavuşoğlu, Feridun Hadi Sinirlioğlu takip etti. Emekli büyükelçi Yakış ve halen Birleşmiş Milletler Afganistan için Özel Değerlendirme Misyonu Koordinatörü görevini sürdüren Sinirlioğlu, 21 yıllık iktidarı döneminde AKP'nin bakanlık içinden seçtiği iki isim oldu. Dönemin Dışişleri Müsteşarı Sinirlioğlu, Ağustos 2015'te kurulan seçim hükümetine teknokrat olarak siyaset dışından atanmıştı.
Mevlüt Çavuşoğlu kimdir?
5 Şubat 1968’de Alanya’da dünyaya gelen Çavuşoğlu, 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Uluslararası İlişkiler lisans derecesini aldıktan sonra 1991 yılında New York Long Island Üniversitesi’nde ekonomi alanında yüksek lisansını ve 1993’te Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde “Avrupa Birliği Uzmanlığı Programı”nı tamamladı.
1993 yılında Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümünde özel öğrenci olarak doktora programına başlayan Çavuşoğlu, Jean Monnet bursuyla 1993-1995 yılları arasında London School of Economics’de (LSE) doktora çalışmasına devam etti.
AKP’nin kurucu üyelerinden olan Çavuşoğlu, 22., 23. ve 24. Dönem Antalya Milletvekilliği yaptı. Çavuşoğlu daha sonra Ocak-Aralık 2013 döneminde AKP Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı ve TBMM’de Türkiye-ABD ve Türkiye-Japonya Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanlığı yaptı.
Çavuşoğlu, 2003-2014 yılları arasında Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nde (AKPM) Başkan Yardımcılığı, Türk Delegasyonu Başkanlığı, Göç, Mülteciler ve Nüfus Komitesi Başkanlığı, Göç Alt Komitesi Başkanlığı, Turizm Kalkınma Alt Komitesi Başkanlığı, Denetim Komitesi, Ekonomik İşler ve Kalkınma Komitesi, Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi, Siyasi İşler ve Demokrasi Komitesi üyelikleri gibi çeşitli görevlerde bulundu; aynı zamanda, Avrupa Demokratik Grup Başkan Yardımcılığı ve Sözcülüğü görevlerini de üstlendi.
Çavuşoğlu, 2010 yılında AKPM Başkanlığı’na seçilen ilk Türk oldu ve bu görevi 2012’ye kadar sürdürdü. 2014’te kendisine AKPM Onursal Başkanı unvanı verildi.
27 Ocak 2012-31 Ocak 2014 tarihleri arasında Venedik Komisyonu'nda AKPM'yi temsil eden Çavuşoğlu, AKPM’deki görevlerinin yanı sıra 2007-2010 yılları arasında Avrupa Güvenlik ve Savunma Asamblesi (Batı Avrupa Birliği Asamblesi) Türk Delegasyonu Başkanlığı görevini yürüttü.
Çavuşoğlu, 26 Aralık 2013-29 Ağustos 2014 tarihleri arasında Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci olarak görev yaptı. 29 Ağustos 2014-30 Ağustos 2015 tarihleri arasında 62. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti’nin Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.
Çavuşoğlu, 64. ve 65. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti’nin Dışişleri Bakanı olarak yeniden atandı. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin ilk Dışişleri Bakanı olarak 9 Temmuz 2018 tarihinde atanmış ve görevine başladı.
2023’te AKP’nin bakanları milletvekili adayı yapma kararı doğrultusunda Antalya’dan Meclis’e aday gösterilen Çavuşoğlu, 14 Mayıs’ta TBMM’ye girme hakkı kazandı. Kulislerde görevde kalma ihtimali dile getirilse de, 3 Haziran 2023’te Cumhurbaşkanı Erdoğan, göreve kendisi yerine MİT Başkanı Hakan Fidan’ı getirdi.
Hülya Çavuşoğlu ile evli ve bir çocuk babası olan Çavuşoğlu, İngilizce, Almanca ve Japonca biliyor.