İngiliz tiyatro grubu Royal Shakespeare Company (RSC), gazeteci Can Dündar’ın MİT TIR’ları haberinden sonra Cumhuriyet gazetesi Ankara Temsilcisi Erdem Gül ile tutuklanmasına varan süreci ve hapishanede geçen günlerini anlatttığı "Tutuklandık" adlı kitabından yapılan bir uyarlamayı Shakespeare’in doğduğu Startford-on-Avon’da, The Other Place tiyatrosunda sahneledi.
‘’Tutuklandık’’ın yanı sıra, Dündar’ın Çağlayan Adalet Sarayı’nın önünde uğradığı silahlı saldırı ve ardından başlayan ‘sürgün günleri’ de sahneye taşındı. Oyunun ilk gösteriminde İngiliz İşçi Partisi Genel Başkanı Jeremy Corbyn de izleyiciler arasındaydı.
"İnsanlara ulaşmanın her şeye rağmen farklı, içten ve etkili yolları olabileceğinin kanıtı"
T24’e konuşan Can Dündar’ın oğlu Ege Dündar, babasının hikayesinin anlatıldığı ‘We Are Arrested’ oyununun aynı festivalde sahnelenen bir başka oyunla 'aktif dayanışma' halinde olduğunu düşündüğünü söyledi. Dündar, Meksika’da 43 gencin bir otobüste işkence görüp kaybolmalarını konu eden ‘Day of The Living’ ile Mischief festivalinde aynı sahnede seyirciyle buluşan 'Tutuklandık'ın, ‘dünyanın dört bir yanında özellikle habere ve dolayısıyla gerçeklere getirilen kısıtlamalar karşısında insanlara ulaşmanın ve konuşmanın her şeye rağmen farklı, içten ve etkili yolları olabileceğine dair birer kanıt’ olduğunu ifade etti.
Günümüzde, ‘baskı gören gerçeklerin bu ambargoyu bambaşka iletişim dalları arasında dayanışma ile aşabildiğine’ de dikkat çeken Ege Dündar, ‘seyirciye uzanan zincirde, haber için hayatını riske atan gazeteciden hikayeyi sahneye uyarlayan yazara, yönetmenden karakterleri benimseyen aktörlere, her halkanın önemli bir görevi olduğunu’ da oyunun kendisine hatırlattığını söyledi.
Ege Dündar, değerlendirmesini "Dünyanın dört bir yanından gelen seyircilerin Shakespeare’in mirası altında bir gazeteciyle duygusal bağ kurabilmesinin de, önümüzdeki dönemde medya baskısını artarak hissedecek bütün ülkeler için değerli bir deneyim olduğunu düşünüyorum" sözleriyle bitirdi.
‘’Her koşulda, tek başına bile olsan direnebilirsin’’
Oyunun sahnelenmesinin ardından Evrensel gazetesinden Arif Bektaş’a konuşan özgürüz.org Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ise tiyatro grubunun oyuna hazırlanırken aldıkları kararla hikayeden -kendi dahil- bütün isimleri çıkarttıklarını, böylece öykünün daha ‘evrensel’ bir anlatıma kavuştuğunu belirtti: ‘’Şimdi bu oyun Arjantin’de de oynansa, Filipinler’de de oynansa, bir şey söylüyor dünyaya.’’
Kendi yaşadıklarını sahnede izlemenin ‘ilginç bir deneyim’ olduğunu da söyleyen eski Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni, anlatılanın aslında ‘acıklı bir hikaye olmadığını’ ekledi ve devam etti: ‘’Tersine, içinde mizah da olan, bir tür ‘Her koşulda, tek başına bile olsan direnebilirsin’ mesajı vermeye çalışan bir öykü.’’
‘’Benim için bir onurdur Can Dündar’ı oynamak’’
Evrensel'deki söyleşide, ‘’We Are Arrested’’da Can Dündar’ı canlandıran Peter Hamilton Dyer’in görüşlerine de yer verildi. Dündar’ı oynamanın ‘çok büyük bir sorumluluk’ olduğunu ifade eden Dyer, Can Dündar’ı, ‘olağanüstü bir karakter ve insani yanı çok etkileyici’ sözleriyle anlattı, ‘’Benim için bir onurdur Can Dündar’ı oynamak,’’ dedi. Dyer, kendisiyle Dündar’ın ortak yanını ise ‘gerçeği anlatmak ve gerçeğin bilinmesini sağlamak’ olarak nitelendiriyor.
Arif Bektaş’ın ‘’Oyunu oynadın ve şimdi daha iyi bir fikre sahip olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğünün ne kadar hayat bulduğunu daha iyi görebiliyor musun?’’ sorusuna da cevap veren Dyer, basın ve ifade özgürlüğünün ne kadar saldırı altında olduğunu bildiğini ifade etti ve ekledi: ‘’Büyük bir heyecanla 24 Haziran’daki seçimleri takip edeceğim.’’
‘’Biz, onların birer hak olduğuna inanıyoruz; oysa kolayca elimizden alınabilirler.’’
İngiliz Guardian gazetesine konuşan RSC’nin yardımcı sanat yönetmeni Erica Whyman ise anlatının bir biyografiden ziyade, dünyanın her yerinde birilerinin başına gelebilecek, evrensel bir hikaye olduğunu söyledi: ‘’Oyun, aynı zamanda bizim dünyamızı, bugün ya da yarın elimizden alınabilecekleri konu ediyor. Biz, onların birer hak olduğuna inanıyoruz; oysa kolayca elimizden alınabilirler. Örneğin, kamu çıkarını gözeten haberlerin basılma özgürlüğü, elimizden alınabilecek bir hak ve şu anda, ‘fake news’ tartışmalarıyla, bir noktaya kadar elimizden alınıyor da.’’
Yönetmen: Sophie İvatts
Oyuncular:
Peter Hamilton Dyer (Can Dündar)
Jamie Cameron (Ege Dündar)
İndra Ove (Dilek Dündar)
Alvaro Flores (Can Dündar’a silahlı saldırı düzenleyen, NTV muhabiri Yağız Şenkal’ı bacağından yaralayan ve 47 yıla kadar hapis istemiyle yargılandığı davada tahliye edilen saldırgan)