Yemke yerken lokmalar boğazınıza takılıyorsa dikkat! Dr.Murat Kınıkoğlu, Akşam gazetesinde yayımlanan yazısında (12.01.09), boğaza takılan lokmaların yemek borusu kanseri habercisi olabileceğini söylüyor. Kınıkoğlu'nun yazısı şöyle:
Prostat kanserinde sertleşmeyi koruyan tedavi
Kanseri sıçratan gen bulundu
"Yemek yerken lokmalarınız boğazınıza takılıyor ve 'Bende reflü var' diyorsanız hemen tedavi olun. Yemek borusu kanserine yakalanma riskini en aza indirin.
Çiğnemeden yuttuğumuz lokmanın boğazımıza takıldığında verdiği rahatsızlığı hepimiz biliriz. Benim gibi hızlı yemek yeme alışkanlığı olanların başına sık gelir. Hızlı yemek dışında bazı basit rahatsızlıklar da boğazda takılma hissine neden olur ama birkaç tanesi özellikle önemlidir.
Yuttuğunuz lokmaların boğazınızda takıldığını hissediyorsanız;
* İyi çiğnememiş veya atasözünde olduğu gibi 'büyük lokma yutmuş' olabilirsiniz. Bir seferlik istisnai durumlar hepimizin başına gelebilir. Boğazınızda veya göğsünüzde hissettiğiniz rahatsızlık tekrarlamaz. 1-2 gün içinde kendiliğinden geçerse dert etmeyin.<
* Anksiyete (bunalım) veya sinir sistemi gerginliği, yemekler boğazda takılıyormuş veya diziliyormuş gibi bir duygu verebilir.
* Yaşlı insanlarda yemek borusu kaslarının gücünü kaybetmesine bağlı olarak yiyeceklerin aşağı inmesi güçleşebilir. Ayırıcı tanı için endoskopi yaptırmak gerekir.
* Reflü hastalığında yemek borusuna çıkan mide asidi yüzeysel dokunun tahrişine neden olarak lokmalar takılıyormuş hissi verebilir. Normalde yemek borusu ile midenin arasındaki 'büzük' midenin asidinin yukarı yemek borusuna kaçmasını engeller. Reflü hastalığında çeşitli nedenlerle iyi çalışmayan büzükten yukarı kaçan mide asidi yemek borusunun alt ucunda bazı hücresel değişikliklere neden olur. Hastalığı bulan kişinin adına izafeten Barret's Özefagus dediğimiz rahatsızlığı olan her 10 hastadan birinde sonradan yemek borusu kanseri ortaya çıkar. Barret's Özefagusu olan hastaların yılda bir endoskopi ile incelenmesi ve kanserleşmenin fark edilmesi halinde ameliyatla hastalıklı bölgenin çıkarılması gerekir.
* Yemek borusu kanseri geçişin yarısını tıkamadıkça şikâyete neden olmaz, bu yüzden yüzde 90'ı geç teşhis edilir. Hastalar ilk önce et, ekmek gibi katı yiyeceklerdeki takılmayı fark ederler. Bazı hastalar şikâyetlerini önemseyip hemen doktora giderken bazıları daha yumuşak yiyeceklere geçerek vakit kaybederler. Takılma hissiyle birlikte zayıflama olması çok önemlidir. Hastaların bir kısmında sırtta, 2 kürek kemiği arasında veya göğüste 'iman tahtası' altında ağrı görülebilir. Hıçkırık veya kan kusma gibi şikâyetler ancak ileri dönemlerde ortaya çıkar.
* Yemek borusu kanseri dünyada (özellikle gelişmiş ülkelerde) en hızlı artan kanser türlerinden biridir. Amerika, akciğer ve meme gibi kanser türlerini kontrol altına alırken yemek borusu kanserindeki artışı önleyemiyor. Daha çok 50 yaş üzerinde görülürse de gençleri de etkileyebilir. Bir özelliği de görülme sıklığının ülkeden ülkeye oldukça değişken olmasıdır; örneğin İngiltere'de çok nadir görülmesine karşın Ortadoğu, Uzakdoğu ülkeleri ve Çin'de oldukça sık rastlanır. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde diğer bölgelere kıyasla daha sık görüldüğü bilinmektedir.
* Yuttuğumuz lokmalarda takılma hissine neden olan akalazya, skleroderma, yemek borusu divertikülü gibi birkaç rahatsızlık daha vardır. Bu rahatsızlıklarda endoskopi yapmadan kesin tanı koymak mümkün değildir. Ucunda ışık olan fiberoptik bir boru ağızdan yemek borusuna sokularak yemek borusu ve mide dikkatlice incelenir.
* Bilmemiz gereken şey şudur: Yutulan lokmanın boğazda takılması hissi önemli bir şikâyettir. Sebep ne olursa olsun takılma hissinin birkaç gün devam etmesi halinde mutlaka bir doktora görünmek gerekir. Doktorunuz basit bir röntgen filmi veya endoskopi işlemi ile sorunun nedenini bulacak ve ona göre tedavi önerecektir.
Çayı, çorbayı üfleyerek iç içki ve sigaradan uzak dur
Yemek borusu kanserine yakalanmamak için dikkat etmeniz gereken şeyler:
Sigara içmeyin.
Aşırı içki kullanmamaya dikkat edin.
Çay, çorba gibi sıcak içeceklerin yemek borusu kanserini 3 kat artırdığı bildirilmiştir. Bu yüzden aşırı sıcak yiyeceklerden ve içeceklerden uzak durun. Ülkemizde; Erzurum, Van gibi çayın sıcak ve çok içildiği yörelerde yemek borusu kanserinin oranının yüksek olduğu gösterilmiştir. Sıcak çayın yemek borusunda yaptığı yanık ve iyileşmelerin kansere sebep olduğu düşünülmektedir.
Reflünüz varsa tedavi olun.
Ailenizde yemek borusu kanseri varsa yıllık kontrolleri ihmal etmeyin. Oxford Üniversitesi'nden araştırmacılar, CDX1 geninin geçişte önemli bir rol oynadığını gösterdiler.
Şişmanlarda yemek borusu kanseri riski artıyor, normal kilonuza inin.
Aç karnına hap yutmayın!
Dikkat! FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi); osteoporoz da (kemik erimesinde) kullanılan bisphosphonate grubu ilaçların (Fosamax, Actonel, Boniva, Didronel) yemek borusu kanseri riskini artırdığını duyurdu (New England Journal of Medicine 1 Ocak 2009). İlaç yutanların sabah aç karnına almaları ve ilacı yuttuktan sonra yatmamaları bu yüzden çok önemli. "