Güzel ama asla küstah değil
Yıllardır çevrenizde dolanıyor ama siz büyük ihtimalle farkında bile değilsiniz onun. Lezzetli bir süs çiçeği; sizden de bir şey istemiyor; dört mevsim mutlu etmek tek çabası Allium’un… İstersiniz değil mi? Kim istemez ki?
Yaz gelsin dedik, hava ısınsın dedik, kış boyu sıcak günleri bekledik. Haziran yüzümüzü güldürdü, sonra temmuzda sıcaklar biraz bunaltmaya başladı. Sıra ağustosta: En sıcak, en güneşli ay. Bahçe sevenin çaresizlik ayı...
Güneşin yaktığı bitkileri doyurma çabasında bahçıvan. Elinde sulama kabı, gözlerinin içine bakıyor da yine de elinden fazla bir şey gelmiyor, bitkilerinin yüzünü bir türlü güldüremiyor. Ama üzülmeyin, daha dayanıklı bitkiler de var. Onlar sıcağa da, soğuğa da meydan okuyor. Allium da bu bitkilerden biri, ben onu ilk gördüğümde renklerine bayıldım. Sıra sizinle paylaşmakta, siz de dostlarınızı onunla tanıştırın ki, ülkemizde çok yetiştirilmeyen bu çiçek dans etsin bahçelerde...
İştah açıcı bir çiçek
Alliumlar büyük Alliaceae ailesinin üyeleridir. Aslında ailenin çok ünlü üyeleri de var. Soğan, sarımsak, pırasa onların göz bebeği... Tanımayan yok onları, Alliumlar pek bir övünüyor aile bireyleriyle. Geri planda kalmayı sevenlerse bahçelerde kendilerine has bir köşe bulup, gözleri şenlendirmeyi tercih ediyor. Aslında hemen hemen hepsi yenebiliyor ve çok lezzetli. Ülkemizde ormanlık alanların çevresinde doğal olarak yetiştirilen bir türü var örneğin: Karga soğanı Allium ursinum. Yapraklarını ince ince kıyarak otlu peynir yapımında kullanıyorlar. Ağzının tadını bilenlere duyurulur!
Tanışalım, anlaşalım...
Aslında Allium’a mutlaka bir yerde rastlamışsınızdır. Yabani olarak bile yetişiyor ülkemizde. Hem ne dedik; mutfaktaki birçok dostumuz aslında onun kardeşleri. Ama biz yine de çiçeğimizin özelliklerini öğrenelim de sağlam bir arkadaşlık gelişsin aramızda:
■ Yaprakları bazen taze soğan gibi borumsu, bazense sarımsakta olduğu gibi geniştir.
■ Tüm soğanlı türler gibi onlar da uzun yıllar bahçede kalır. Çok yıllık bitkilerdir.
■ Sonbaharda toprak üzerinde yaşayan kısmı yok olur. Soğanları, toprağın altında besin toplamaya devam eder.
■ İlkbaharda yeniden açar.
■ Pembe, sarı, mor ve beyaz çiçekli birçok türü vardır.
■ Beş santimetreden 150 santimetreye kadar boylanabilir.
■ 1250 farklı türü vardır.
■ Birçoğu kendi kendine küçük soğanlar oluşturur ve çoğalır. Ülkemizde rahatlıkla yetiştirilir.
Kolları sıvayın!
■ Soğanını, süs bitkileri satan marketlerden ya da fidanlıklardan poşet içerisinde alabilirsiniz.
■ Kasım ayında 8–10 santimetre derinlikte bir çukura dikmeniz gerekiyor. Çok nemli olmayan bir alan idealdir. Tohumdan da yetiştirmek mümkün...
■ Fide olarak aldığınızda, türüne göre bahar başından, yaz sonuna kadar dikebilirsiniz.
■ Tam güneş alan yerleri sever.
■ Fakir topraklarda bile yetişir. Topraktan tek isteği geçirgen olmasıdır.
■ Taş bahçenize dikerseniz sizi utandırmaz. Şık bir görüntü elde etmiş olursunuz.
■ Saksıda mı yetiştirmek istiyorsunuz? Ona da tamam. Büyük saksılar seçmeye dikkat edin. Ama her yıl toprağa yaprak çürükleriyle hazırladığınız kompostu eklemeyi unutmayın.
■ Nerede yetiştirirseniz yetiştirin, toprağını zaman zaman havalandırın.
■ Bir kere diktiğinizde o zaten toprak altında her sene yeni soğanlar üretir.
■ Kesme çiçek olarak kullanabilirsiniz. Kurutup sonbaharda ev dekorasyonunuza katkıda bulunabilirsiniz.
Neredeyse kusursuz...
Bazı çiçekler daha mı fedakâr, yoksa bana mı öyle geliyor bilmiyorum. Allium görüntüsüyle yetebilecek bir çiçekken, neler yapmaya çalışıyor düşünsenize. Kendi kendine yenilerini üretiyor ve çoğalıyor. Kesme çiçek olarak ev içerisinde mükemmel görünüyor, kurutunca dört mevsim yanınızda oluyor. Bunlar da yetmiyor biraz koparıp ondan böreğinize, peynirinize koyuyorsunuz damağınız bayram ediyor. Hadi tüm bunları yapıyor, sizden ne istiyor? Hiçbir şey! “Hiç mi kusuru yok?” derseniz. Çok güzel koktuğunu söyleyemem ama o kadar kusur kadı kızında da olur değil mi? Alliuma bahçenizde yer açmanızı tavsiye ediyorum.
Fidanlıklardan fidesini 6–7 YTL’ye satın alabilirsiniz.
Gözde Kaynak / Evbahçe