T24 Dış Haberler
Bilim insanları, Rusya ve Çin'in yeni tip Koronavirüs'e (Covid-19) karşı geliştirdiği aşılarla ilgili soru işaretlerini gündeme getirdi. Bazı uzmanlar, geliştirilen aşıların bileşenlerinin soğuk algınlığı virüsüne dayandığını ve pek çok insanın zaten bağışıklığı olabileceğini söylüyor.
Reuters'ın aktardığı habere göre, Çin'de CanSino isimli şirket ile Çin Askeri Tıp Akademisi iş birliğinde geliştirilen "Ad5-NCov" adlı aşı, soğuk algınlığına yol açan zararsız bir adenovirüsle insan vücuduna Covid-19'un genetik bileşenlerini aktararak bağışıklık tepkilerini uyandırmayı hedefliyor. Rusya'da ise toplu dağıtımına gelecek ay başlanacağı açıklanan Koronavirüs aşısının bileşenleri arasında yine Ad5 ve başka bir adenovirüs bulunuyor.
Adenovirüs nedir?Adenovirüsler, üst solunum yolları hastalıklarına yol açan bir grup DNA virüsüdür. Sonbahar ve ilkbahar ayları arasında özellikle bebeklerle çocukları etkileyerek boğaz ağrısı, ateş, boyundaki lenf bezlerinde şişme, bazen bronşit ve zatürree gibi akut üst solunum yolları enfeksiyonlarına neden olur |
Johns Hopkins Üniversitesi'nden aşı araştırmacısı Anna Dubin aşılardaki bileşenle ilgili olarak "Ad5 beni endişelendiriyor çünkü pek çok insanın buna bağışıklığı var." dedi. Baz olarak Ad5 kullanan geliştiricilerin stratejisini bilmediğini söyleyen Dubin "Belki yüzde 70 etkili olmaz, 40 olur; bu da hiç yoktan iyidir. Başka bir çözüm olana kadar kullanılabilir" dedi.
Philedelphia'daki Wistar Aşı Merkezi Enstitüsü'nün başkanı Dr. Hildegund Ertl, "Aşıya antikor geliştirmemiş insanlarda iyi bir bağışıklık sağlar ancak pek çok insanda antikor var" dedi.
Uzmanlar, Çin'de ve ABD'de nüfusun yaklaşık yüzde 40'ının Ad5 için antikorlu olduğunu, Afrika'da bu oranın yüzde 80'e kadar çıktığını söyledi.
Bilim insanları daha önce pek çok hastalık için Ad5 bazlı aşılar üzerinde çalıştı. Bu aşıların 'vektör' adı verilen zararsız virüsleri hedef virüse taşıyarak bağışıklık oluşturduğu belirtildi. Ancak pek çok insanın Ad5'e bağışıklığı olması nedeniyle aşı olduğunda vücudun hedef virüs yerine Ad5'le savaşarak aşıyı etkisiz hâle getirebileceği düşünülüyor.
Dünya genelinde pek çok Covid-19 aşı çalışması baz olarak Ad5'i kullanmaktan kaçınıyor. Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca iş birliğinde geliştirilen aşı şempanze adenovirüsüne odaklanırken Johnson&Johnson's Ad26 isimli bir bileşene odaklanıyor.
HIV endişesi
Bazı bilim insanları, Ad5 tabanlı bir aşının HIV kapma riskini artırabileceğinden endişe ediyor. 2004'te Merck & Co Ad5 tabanlı bir HIV aşısı denemesinde, önceden bağışıklığı olan insanların AIDS'e neden olan virüse daha duyarlı hale geldiğini ortaya koydu. ABD bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Anthony Fauci'nin de dâhil olduğu araştırmacıların yayınladığı 2015 tarihli bir makalede, yan etkinin muhtemelen HIV aşılarına özgü olduğunu kaydettiler. Araştırmacılar tüm Ad5 bazlı aşıların denemeleri sırasında ve sonrasında HIV etkisinin izlenmesi gerektiği konusunda uyardı.