Astım, akciğerdeki bronş adı verilen hava yollarını etkileyerek nefes darlığı, göğüsteki sıkışma hissi, öksürük gibi yakınmalara yol açan bir hastalık. Hava yollarında hem iltihaplanma hem de tıkanma olurken, hastaların şikayetleri günden güne hatta gün içinde değişiklik gösterebilmekte hatta dönem dönem tamamen ortadan kalkabilmekte.
Her yaşta ortaya çıkabilen astımın tek belirtisinin uzun süre devam eden kuru öksürük olabileceği belirtilirken Kadıköy Şifa Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Cengiz Şen, astımın 10 belirtisini şöyle sıraladı;
1. Göğsünüzde dönem dönem hırıltı, hışıltı veya ıslık sesi duyuyor musunuz?
2. Özellikle geceleri ve/veya sabah uyandığınızda ‘inatçı öksürüğünüz' var mı?
3. Öksürük veya nefes darlığı nedeniyle uykunuz bölünüyor mu?
4. Koşarken veya hızlı hareket ederken öksürüyor ya da göğsünüzde hırıltı/hışıltı sesi duyuyor musunuz?
5. Şikayetleriniz mevsimlere göre değişiyor mu?
6. Sigara dumanı, yemek kokusu, boya veya ağır kokularla karşılaşınca öksürük, hırıltı/hışırtı veya nefes darlığı ortaya çıkıyor mu?
7. Soğuk algınlığı ‘göğsünüze iniyor' mu veya iyileşmesi 3 haftadan fazla zaman alıyor mu?
8. Bu belirtiler ortaya çıktığında herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz? Bu ilaçtan sonra nefes darlığınız rahatlıyor mu?
9. Zaman zaman nefes darlığınız artıyor mu?
10. Uzun süre devam eden hapşırma, geniz akıntısı, burun veya boğazınızda kaşıntı gibi yakınmalarınız var mı?
Doğan Haber Ajansı'nda (DHA) yer alan habere göre, Uzmanı Dr. Şen, astımla ilgili şu bilgileri verdi;
Astım tanısında anamnez yani hastalık ile ilgili belirtilerin neler olduğu ve nasıl seyrettiği çok önemlidir. Astım şüphesi olanlarda solunum fonksiyon testleri, alerji testi, olası başka hastalıkları ekarte etmek için radyolojik görüntüleme gibi incelemeler yapmak tanı konulmasına yardımcı olur.
Şikayetlerin olmadığı dönemde hiçbir muayene bulgusu olmayabilir ve solunum fonksiyon testleri normal çıkabilir; solunum fonksiyon testlerinin normal çıkması ve muayene bulgusun olmaması astım tanısını dışlamaz. Bu nedenle astım şüphesi olan kişilerin uygun yöntemlerle takip edilmesinde fayda vardır. Alerjik astım tedavisinde astımı tetikleyen faktörlere karşı önlem almak ve özellikle nefes yoluyla alınan ilaçları düzenli kullanmak önemlidir.
Hangi faktörler tetikliyor?
Polen, hayvan tüyü ve ev tozu akarı gibi alerjenler, ilaçlar (aspirin, bazı göz damlaları, ağrı kesici ilaçlar vb ), reflü, bazı besinler (karides, midye gibi kabuklu deniz ürünleri, şarap, bira, kurutulmuş meyveler, cips, hazır çorbalar) ağır kokular (boya, yemek kokusu, deterjan, çamaşır suyu vb), sigara dumanı, ev içi ve ev dışı hava kirliliği, viral veya bakteriyel enfeksiyonlar (grip, sinüzit, zatürre vb.), bazı meslek gruplarında maruz kalınan maddeler, aşırı stres veya üzüntü astımı tetikleyen faktörlerdendir.
Kesin tedavi mümkün mü?
Bronşlarınız açmak için kullanılan ve genellikle nefes yoluyla alınan ilaçlar kısa zamanda etkisini gösterecek ve daha rahat nefes alabileceksiniz. Ancak ilaçlarınızı uzun dönem kullanmanız gerekmektedir; zira astım rahatsızlığında hava yollarınızın daralmasının yanı sıra havayollarınızda iltihaplanma da önemlidir.
Kullandığımız ilaçların bir kısmı hava yollarındaki iltihabı gidermektedir. Etkisi uzun dönemde ortaya çıkacağından dolayı bu tip ilaçları nefes yoluyla alır almaz nefesinizin rahatladığını hissetmeyebilirsiniz. Özetle astım tedavisinde hem bronşlarınızı açan ve etkisini hemen hissettiğiniz ilaçlar hem de bronşlarınızdaki iltihabı gideren ve etkisi uzun dönemde ortaya çıkan ilaçları kullanmanız gerekmektedir. İlaçlarınızın erken kesilmesi hastalığınızın ilerlemesine sebep olabilecektir.
Bu önerileri dikkate alın
• Düzenli olarak (şikayetiniz olmasa bile) doktorunuza önerilen aralıklarla görünmelisiniz.
• İlaçlarınızı düzenli kullanmalı; şikayetiniz olmasa bile doktorunuzun kontrolünde ilaçlarınızı kesmelisiniz.
• Astım tetikleyen alerji, enfeksiyonlar, sigara dumanı, reflü, bazı ilaç ve besin maddeleri, stres ve hava kirliliği gibi etkenlere karşı gerekli önlemleri almalısınız.
• Belirli aralıklarla akciğer kapasitenizin belirlenmesi için solunum fonksiyon testi yaptırmalısınız.
• Şikayetlerinizde artma hissettiğinizde, doktorunuza danışmalısınız.