Malte Gerken, hazırladığı ekmeği kesiyor. Tek bir kırıntı bile yere düşmüyor. Ekmeği eliyle ikiye bölünce de… Bu çok önemli çünkü gıda teknisyeni Gerken'in ürettiği ekmek çok özel bir ekmek. Tam olarak adlandırmak gerekirse o bir uzay ekmeği.
Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) astronotları şu anda taze yiyecekler yiyemiyor. Poşet ya da konserve yiyeceklerle karınlarını doyurabiliyorlar. Ancak yakında bu değişebilir. Fırından taze çıkmış ekmekler yakında Uluslararası Uzay İstasyonu'nda kahvaltı masasına gelebilir.
Ancak araştırmacılar sadece ISS'teki astronotların yemek planlarına odaklanmış durumda değil. İleride Ay ya da Mars'a yapılması planlanan insanlı seyahatlerde yenilebilecek gıdalar üzerinde de çalışılıyor. Bremenli startup firmasının başlattığı projenin adı "Bake in Space". Amaçları taze ekmeği uzaya göndermek yani tahıl üretiminden pişirilmesine kadar her aşamasını uzaya taşımak.
Şimdilik öncelikli hedef ISS'teki astronotların ekmek pişirebilmesi. Tahıl üretimi daha sonra geliyor. Ancak uzayda ekmek pişirmek oldukça zorlu bir proje. Bake in Space'in yöneticisi Sebastian Marcu, "Bu büyük bir güvenlik riski de oluşturuyor" diyor. Etrafa saçılabilecek kırıntılar uzay istasyonundaki aletlere zarar verebilir ya da astronotlar kırıntılardan boğulabilir.
Kırıntısız ekmekler
Bremenli gıda uzmanları bu nedenle ekmekleri tek biri kırıntı bile düşmeyecek şekilde hazırlamaya çalışıyor. Proje yöneticisi Florian Stukenborg, "Temelde çok normal bir sodalı hamur üzerinde çalışıyoruz" diyor. Malte Gerken'in de dahil olduğu ekip, 30 farklı tarife sahip.
Ancak şu nokta önemli: Hamur kesinlikle daha tuzlu olacak. Stukenborg, insanın uzayda uçakta olduğu gibi daha farklı bir tat alma duyusuna sahip olduğunu söylüyor. Uzay ekmeklerinin en azından 6 ay, hatta bir yıl kadar dayanıklı olması hedefleniyor. Çünkü ISS'e çok sık ikmal gönderilmesi mümkün değil.
Dünya'da fırınlar artık günlük yaşamın bir parçası olsa da ISS'te potansiyel bir tehlike kaynağı. Isının kesinlikle yayılmaması gerekiyor. "Bake in Space" projesine destek veren Alman Uzay ve Havacılık Dairesi'nden Volker Schmid, sıcağın uzay istasyonunda dağılmasına izin verilemeyeceğini tam aksine havada asılı kalması gerektiğini kaydediyor. Schmid, aksi halde astronotların yaralanabileceğini ifade ediyor.
Astronotlar, ekmekleri fırın henüz soğukken içine koyabilecek ve tekrar soğuduğunda açabilecekler. Yani pişme süresi Dünya'dakinden daha uzun, ısı da daha az olacak.
Peki, astronotlar uzayda bir parça taze ekmek yiyebilsin diye çok mu fazla masraf yapılıyor? Schmid, "Evet, ilk bakışta biraz sıradan görünebilir ancak bu, astronotlar için yukarıda bir nebze yaşam kalitesini artırmış olacak" diyor.
3 milyon euroluk ekmek
Aylarca, konserve ve poşet yiyecekler yiyen astronotlar için taze ekmek oldukça heyecan verici olabilir. ISS'teki misyonlar 6 ay sürüyor. Ancak Ay ya da Mars'a düzenlenecek misyonlar daha uzun sürecek. Schmid, "Dünya'dan Mars'a sürekli bir ikmal söz konusu olamayacak. Bu nedenle, kapalı ortamda dolaşım deneyleri üzerinde çalışıyor" şeklinde konuşuyor. ISS de bu amaçla bir deney platformu olarak kullanılacak. Bir sonraki aşamada astronotların hamuru kendilerinin yapabilmesi ve en sonunda tahıl üretip un haline getirmeleri yer alıyor. Schmid teknik olarak bunun mümkün olduğunu söylese de sorunun finansal kaynaklı olduğunu kaydediyor.
Marcu'nun tahminlerine göre, taze ekmeği ISS'e götürmenin bedeli 1,5 ile 3 milyon euro arasında tutuyor. Ekmek fırınının daha birkaç ay yapılacak deneyler sonrası gelecek yıl bir roketle istasyona gönderilmesi hedefleniyor.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa, BS/ÖA