7 Haziran seçiminde 13 yıldır sürdürdüğü tek başına iktidarı kaybeden AKP, 1 Kasım için hazırladığı milletvekili aday listesindeki isimlerin yarısına yakınını yeniledi. 1 Kasım listelerinde en büyük sürprizleri AKP yaparken, CHP, MHP ve HDP listelerinde 7 Haziran’a göre köklü değişikliklere gidilmedi.
AKP: Kalan 312, giden 238
AKP’de 7 Haziran seçimleri listesinden 312 isim yeniden aday gösterilirken, 238 isim değişti. AKP, Kürt oylarını büyük oranda HDP’ye kaptırdığı Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’ndeki listelerinin neredeyse tamamını yeniledi.
Diyarbakır’da 11 isimden 9’u değişti. Listede yerini koruyanlar Alaattin Parlak ve Netice Arslan olurken, Salim Ensarioğlu yerine Galip Ersanioğlu milletvekili aday listesine girdi. Seçim hükümetinde Başbakan Yardımcılığı yapan Cevdet Yılmaz, memleketi Bingöl’den milletvekili adayı oldu. Yılmaz, geçen seçimde Diyarbakır adayıydı. AKP’de Şırnak ve Hakkâri’de de aday listeleri tamamen değişti. Birinci sırada Şırnak’ta Arslan Tatar, Hakkâri’de Ahmet Budak yer aldı.
Şanlıurfa’da 12 kişilik 1 Kasım listesinde 7 Haziran adaylarından sadece 3 isim yerini korudu. Listenin ilk sırasında üç dönemliklerden, eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik yer aldı. AKP Van’da da listenin neredeyse tamamını değiştirirken, çözüm sürecinin mimarlarından Beşir Atalay, partisinin 7 Haziran’da kaybettiği bu ilde ilk sıradan aday gösterildi. Van’daki AKP listesinde 7 Haziran’daki 8 adaydan yalnızca 2’si yerini korudu. Siirt’te sadece Yasin Aktay yerini korurken, Batman listesinde değişikliğe gidilmedi. Üç dönemliklerden Mehmet Şimşek, 7 Haziran’da olduğu gibi Gaziantep’te birinci sırada yer aldı.
7 Haziran’da AKP İstanbul 2. Bölge 12. sıradan aday gösterilen ve parlamentoya giren Markar Esayan, bu kez 14. sırada yer aldı. AKP, 7 Haziran’da İstanbul 2. Bölge’den 12 milletvekili çıkarmıştı. İstanbul 2. Bölge'den aday adayı olan gazeteci Fikri Akyüz de AKP listesinde kendine yer bulamadı. Akyüz, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "AK Parti İstanbul 2.Bölgeden aday adayı idim. Aday gösterilmedim. Destekleyenlerden Allah razı olsun" ifadelerini paylaştı.
Boynukalın, Işılak, Kızılkaya, Yayman budandı
Hürriyet gazetesine saldıran grubun başında yer alan ve Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Sedat Ergin ile yazarı Ahmet Hakan için “Bizim hatamız onlara dayak atmamak olmuş” sözleriyle 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de “Bir milletvekiline yakıştıramadım, akıl alır şeyler değil” diyerek tepki gösterdiği AKP İstanbul Milletvekili Abdurrahim Boynukalın 1 Kasım seçimlerinde aday gösterilmedi. AKP’nin aday listelerine giremeyen isimler arasında Muhsin Kızılkaya, Uğur Işılak ve Hüseyin Yayman, İdris Güllüce, eski CHP’li Savcı Sayan, AKP’nin olağan kongresinde MKYK listesinden çıkarılan Eski Anayasa Mahkemesi Raportörü Osman Can ve Eski Emniyet Genel Müdürü ve AKP Kırıkkale Milletvekili Oğuzkağan Köksal da yer aldı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak tekrar aday gösterilirken, Cumhurbaşkanı başdanışmanları Binali Yıldırım ve Burhan Kuzu da AKP adayı oldular.
12 Eylül’de yapılan 5. Olağan Kongre’de AKP MKYK’ya alınmaması Abdullah Gül’ün de tepkisine neden olan, üç dönemliklerden Ali Babacan Ankara’dan aday gösterildi. Seçim hükümetinde bakanlık teklifini kabul edince MHP’den ihraç edilen Tuğrul Türkeş de Ankara adayları arasına girdi. İbrahim Tatlıses, milletvekili adaylığı için AKP’ye yaptığı başvuruda üçüncü kez olumlu cevap alamadı.
AKP Genel Başkan Yardımcısı Bekir Bozdağ yaptığı açıklamada partilerinin 550 milletvekili adayının 481'inin erkek, 69'unun kadın aday olduğunu belirterek, "AK Parti'de üç dönemlikler vardı, bu seçimde üç dönemliklerden 24 arkadaşımız aday gösterildi. 7 Haziran'da milletvekili seçilen, aday gösterilen arkadaşlarımızdan 312'si yeniden bu seçimde aday gösterilmiştir" dedi.
CHP’den Tunceli ve Ardahan rötuşu
CHP'nin Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) verdiği milletvekili aday listesinde 7 Haziran’da seçilen 131 milletvekilinden 127'si yeniden aday gösterildi. IŞİD baskınında rehin alınan eski Musul Başkonsolosu Öztürk Yılmaz Ardahan adayı olarak CHP listelerine girdi. Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu memleketi Tunceli’den değil, İzmir 2. Bölge 2. sıradan aday oldu. Emekli müftü İhsan Özkes’in 7 Haziran’da seçildikten sonra istifa ettiği CHP, 7 Haziran’da Tunceli’deki iki adayını da değiştirdi.
CHP’nin 1 Kasım listelerine gireceği konuşulan Koray Çalışkan, “Siyasete CHP’de devam edebilirim” diyen AKP kurucularından Abdüllatif Şener aday gösterilmedi. 7 Haziran’da aday gösterilmeyen CHP eski Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, 1 Kasım’daki aday listesine de giremedi.
CHP’de 1 Kasım listesinde yer almayan Genel Başkan Yardımcısı Murat Özçelik, görevinden istifa etti. Ancak CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan ise listelerini YSK’ya teslim ettiği sırada yaptığı açıklamada “Sayın Özçelik listelerde yer bulamamış değildir. Kendisi aday olmamıştır” dedi.
CHP listesindeki 550 adaydan 425'i erkek, 125'i kadın. 14 kadın İstanbul, Ankara ve İzmir'in de olduğu illerde 1. sıradan aday oldu. Adayların 13'ü ilkokul, 11'i ortaokul, 79'u lise, 447'si ise üniversite mezunu.
MHP’nin sürprizi Meral Akşener
Babası Alparslan Türkeş'in kurduğu MHP'den seçim hükümetinde bakan olarak yer alması nedeniyle ihraç edilen Tuğrul Türkeş'in yerine, Ergenekon davasında Silivri’de tutukluyken parlamentoya giren eski CHP milletvekili Prof. Mehmet Haberal'ın oğlu Erkan Haberal, 7 Haziran’da Tuğrul Türkeş’in ilk sırada yer aldığı Ankara 1. Bölge listesinde 4. sırada aday gösterilmiş ve seçilememişti.
MHP listesinin en büyük sürprizi Meral Akşener oldu. Akşener, 7 Haziran'da İstanbul 3. Bölge 1. sıradan aday gösterilerek parlamentoya girmişti. Adının TBMM Başkan adayları arasında geçmesi ve seçim hükümetinde bakanlık için Başbakan Ahmet Davutoğlu’ndan teklif alması Devlet Bahçeli’yi rahatsız ettiği konuşulan Akşener, MHP’nin 1 Kasım adayları arasına giremedi. Akşener'in yerine, geçen seçimde 2. sırada yer alan Atila Kaya 1. sıraya getirildi.
MHP’de 7 Haziran’da seçilen 6 milletvekili 1 Kasım listelerine giremedi. Ankara Milletvekili Mustafa Erdem liste dışı bırakılan isimlerden oldu. Aydın'da Ali Mustafa Uzunırmak, Manisa'da Zeynel Balkız, Hatay'da Şefik Çirkin ve Karabük'te Durmuş Yalçın listelere giremedi. Genel Başkanı Devlet Bahçeli, memleketi Osmaniye'den 1. sıra adayı oldu.
HDP’de Levent Tüzel yok
HDP’nin seçim hükümetinde yer alan iki bakanı listede yer aldı ancak seçim hükümetinde bakanlık teklifini parti kararına rağmen reddeden ve 7 Haziran seçimine HDP’nin bileşenlerinden biri olarak giren EMEP’in kurucu genel başkanı Levent Tüzel, aday gösterilmedi.
HDP’nin listesinin en büyük sürprizi, 7 Haziran’da Gaziantep’ten milletvekili seçilen, CHP kökenli eski Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Celal Doğan’ın İstanbul 2. Bölge 1. sıradan aday gösterilmesi oldu. 7 Haziran’da 2. Bölge 1. sıradan aday gösterilen Turgut Öker, Levent Tüzel’den boşalan İstanbul 3. Bölge 3. sıra adaylığına kaydırıldı.
Gezi Parkı protestolarında polis kurşunuyla hayatını kaybeden Ethem Sarısülük'ün ağabeyi Mustafa Sarısülük Ankara 2. Bölge 1. sıradan aday gösterildi.