Antalya Demre’de kaldırılan
Noel Baba heykelinin yerine, yaşadığı döneme uyarlanarak hazırlanan
yeni Akdenizli Noel Baba heykeli dikiliyor. Ancak bu Noel Baba,
kıyafeti ve sakalıyla bilinen imajından çok farklı...Kültür ve
Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Noel Baba’yı ABD’de bir içecek firmasının
imaj olarak uydurduğunu, gerçek Noel Baba’nın, yani Aziz Nikolas’ın
Akdeniz’de aynı kıyafetleri giymesinin mümkün olmadığını belirterek,
yeni bir heykel yapılmasını istedi.
Bunun üzerine, Antalya Demre’nin meydanından kaldırılan Noel Baba
heykelinin yerine Akdenizli Noel Baba heykeli geliyor. Dünyanın bildiği
Noel Baba imajından çok farklı bir imajla ortaya çıkan yeni Noel Baba,
paçaları sıvalı pantolonu, yazlık gömleği, kısa sakalı ve elindeki
balığıyla dikkat çekiyor. Heykeltıraş Eray Okkan, “Aziz Nikolas değil
de Nail Amca gibi duruyor. Sanatçı Anadolulu tipi yapmak istemiş”
diyor.
50 bin YTL’ye mal oldu
50 bin YTL’ye mal olan yeni heykelin açılışı, Antalya Demre’deki Baba
Meydanı’nda 25 Aralık’ta Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın
katılımıyla yapılacak. Ankara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürü
Heykeltıraş Necdet Can tarafından bitirilen heykel, bilindik Noel Baba
tasvirinden farklı olarak yapıldı. Kırmızı renkte, yakaları beyaz
kürklü kıyafetli, kır uzun sakallı, geyiklerin kızağını çektiği Noel
Baba yerine Akdenizli Noel Baba imajı çizildi.
‘Bu Noelbaba bizden biri’
Heykeltıraş Necdet Can, Demreli Noel Baba heykelini yaşadığı döneme
uyarlayarak hazırladıklarını belirterek, “Tasarlanırken tarihsel
gerçekler göz önüne alındı. O döneme özgü, yörenin iklim koşullarına
uygun giysiler giydirildi. Ren geyiklerinin çektiği, kalın giysileri
olan Noel Baba, tarihsel Noel Baba ile örtüşmüyordu” diye konuştu.
Noel Baba’nın bizden biri olduğunu belirten Can, şöyle devam etti:
“Aslında din adamlığı da efsaneye göre tartışmalı. Piskoposlar
aralarında anlaşamayınca, sabah kiliseden içeri ilk gireni piskopos
ilan etmeye karar vermişler ve sabah Noel Baba gelince piskopos olmuş.
Yunus Emre, Mevlana gibi bir halk kahramanı. Yüz hatlarının bizden biri
gibi olmasına özen gösterdim. Atkısı ve başındaki şapkasıyla da din
adamı olduğunu gösteriyoruz.”
Can, heykelin sakalının Müslüman sakalı gibi olduğu eleştirisiyle
ilgili olarak da, “Makette kısaydı ama daha sonra sakalını biraz daha
uzattık. Ancak Müslüman sakalı eleştirisi haksızlık olur. O tarihte
İslam dini henüz yoktu” dedi.
Heykelin özellikleri
Heykeldeki Noel Baba figürünün sol omzunda oturan küçük bir erkek
çocuğu, sağında ayakta 1 metre 65 santimetre boyunda bir kız çocuğu yer
alıyor. Çocukların elinde ise hediye paketleri bulunuyor. Heykel bir
salın üzerinde yer alıyor. Heykelin saldan itibaren yüksekliği 3 metre
45 santimetre. Salın dört yanında deniz dalgası betimlemesi yer alıyor.
Heykelin kaidesi 1 metre 25 santimetre, genişliği 1 metre 50
santimetre. Kaidenin iki yanında salı çeker pozisyonda iki denizatı, ön
cephesinde Demre’nin simgesi Likya gemisi yer alıyor.
Meydandaki heykellerin hikâyesi
Demre’de Rus heykeltıraş Gregory Pototski tarafından yapılan ve devlet
töreniyle 6 Aralık 2000’de Noel Baba Meydanı’na yerleştirilen bronz
Noel Baba Heykeli, Demre Belediye Başkanı DP’li Süleyman Topçu
tarafından bir gece operasyonuyla kaldırılmıştı. Bronz heykelin yerine
2005 yılında bakalitten yapılmış, kırmızı giysili, ak sakallı Noel Baba
heykeli yerleştirilmişti. Bu heykel tartışmalara neden olurken Rusya
kaldırılan heykelin yerine konulmasını istemişti. Potosky’nin yaptığı
bronz heykelse bir süre sonra Noel Baba Müzesi’nin girişine
yerleştirilmişti. Pototski’nin yaptığı heykelin kaldırılması ve yerine
sırtında torbasıyla bir meşrubat firmasının reklamlarında kullanılan
imaja uygun Noel Baba heykelinin konulması, Türk ve dünya basınında
tartışmalara neden olmuştu.
‘Noel Baba değil Nail Amca gibi’
Heykeltıraş Eray Okkan heykeli şöyle değerlendirdi: “Türkiye heykel
reformunu geçirmedi. Ortaçağ ikonastik dönemde oluşan Hırıstiyan
heykelleri, daha sonra oluşan Ortodoks heykellerinin bir stili var.
Rusya’da, Almanya ve İtalya’da değişkenlik gösterse de bir stili
vardır. Ortodoks stilde, mutlaka vaftiz işareti heykele konur.
Anadolu’ya has bir Noel Baba yapılmaya çalışılmış. Sakalında ya da
kıyafetinde herhangi bir şey aramayı doğru bulmuyorum. Klasik, yaşlı
bir Anadolulu yaratmaya çalışmış. Bu çağın Noel babası gibi... 4. yüz
yılda yaşamış Aziz Nikolas değil de günümüzün Nail Amcası gibi. Biraz
daha bize yakın olmasını istemiş.”