T24 Dış Haberler
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) 31. Bakanlar Konseyi Toplantısı'na katıldı. Malta'da düzenlenen toplantıda geçen eylül ayından bu yana belirsizliğini koruyan AGİT Genel Sekreterliği görevi için Türkiye ve Yunanistan'ın ortak adayı kıdemli diplomat Feridun Sinirlioğlu belirlendi.
Sinirlioğlu, AGİT'in temelini oluşturan 1975 tarihli Helsinki Nihai Senedi’nin 50 yıllık tarihinde AGİT Genel Sekreteri görevini üstlenen ilk Türk oldu. Karar; Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'dan 57 katılımcı üyenin onayıyla alındı. Dışişleri kaynaklarından edinilen bilgiye göre; önümüzdeki dönemde Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmeleri başlaması durumunda, AGİT’in önemli bir rol üstlenmesi muhtemel.
AGİT Genel Sekreterleri, 3 yıllığına seçiliyor.
2015’teki geçici hükûmette Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenen Feridun Sinirlioğlu, Türkiye ve Yunanistan'ın Genel Sekreterlik için ortak adayı olmuştu.
AGİT Genel Sekreterliği'ne atanan Feridun Sinirlioğlu kimdir?
DOĞAN AKIN'IN YAZISI - Hükümette en büyük sürpriz Dışişleri'nde, bakan neden dışardan atandı?
Dışişleri Bakanı Fidan'dan ilk açıklama
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Feridun Sinirlioğlu'nun AGİT Genel Sekreterliği'ne atanmasını tebrik ederek "Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarından 57 katılımcı üyenin onayıyla alınan bu karar, Türkiye’nin uluslararası arenadaki etkin rolünün ve iş birliği odaklı diplomasi yaklaşımının başarılı sonuçlarından biridir. İş birlikleri ve destekleri için tüm üye ülkelere teşekkür ediyorum" ifadelerini kullandı.
Bakan Fidan, "Dünyanın derin krizler ve çatışmalarla sınandığı bu zor dönemde, AGİT’in barış, istikrar ve güvenlik adına önemli bir rol üstlenmesi gerekmektedir. Sayın Sinirlioğlu’nun bu kritik görevde başarılı olacağına ve AGİT’in misyonunu daha da ileriye taşıyacağına inanıyorum. Türkiye, küresel barış ve istikrar için çabalarını sürdürecektir" dedi.
Büyükelçi Sinirlioğlu’nun AGİT Genel Sekreteri olarak atanmasına giden süreçte Türkiye tarafından yoğun diplomatik çabalar yürütüldü. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından AGİT’te karar alma süreçleri tamamen tıkanmış durumdaydı. Ülkeler arasında temel konularda herhangi bir uzlaşıya varılamıyordu. Bir önceki Genel Sekreter’in görev süresinin 2023 yılında dolmasına karşın, ülkelerin herhangi bir isim üzerinde anlaşamaması nedeniyle yerine yeni bir Genel Sekreter atanamamış ve görev süresi dokuz aylığına uzatılmıştı.
TIKLAYIN | Türkiye ve Yunanistan ortak aday göstermişti | AGİT'te liderlik seçimi: Süre doldu, anlaşma yok
Rusya-Ukrayna: AGİT'in barış görüşmelerinde rol üstlenmesi muhtemel
Dışişleri kaynaklarından edinilen bilgiye göre; Büyükelçi Sinirlioğlu’nun Genel Sekreterliği süresince, Avrupa’da güvenlik mimarisinin temellerinin korunması başta olmak üzere, küresel barış ve istikrarı ilgilendiren birçok kritik konu gündemde olacak. Önümüzdeki dönemde Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmeleri başlaması durumunda, AGİT’in önemli bir rol üstlenmesi muhtemel. Büyükelçi Sinirlioğlu’nun aynı zamanda AGİT’in etkinliğinin güçlendirilmesini teminen çaba sarf etmesi söz konusu.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Doğu ve Batı ülkelerinin AGİT'in yönetim kadrosu ve genel politikaları konusunda anlaşamadığı bir ortamda, deneyimli Türk bir diplomatın Genel Sekreterliğe atanması, beklenen barış görüşmelerinde AGİT'in rol üstlenmesi beklentisinden kaynaklandığı değerlendirmeleri yapılıyor.
Savaşın başlangıcında AGİT Ukrayna Özel Gözlem Misyonu da kurulmuştu.
Feridun Sinirlioğlu kimdir?
Daha önce Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in baş danışmanı ve Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği de dahil olmak üzere önemli görevler üstlenerek Dışişleri Bakanlığı Müsteşarlığı'na dek yükselen Sinirlioğlu, 2023’te Türkiye’nin BM Daimî Temsilciliği'nden emekli olduktan sonra da BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından Afganistan Koordinatörlüğü'ne getirilmişti.
Sinirlioğlu 2015 seçimlerinde aday olduğu için görevinden geçici olarak ayrılan Mevlüt Çavuşoğlu’nun yerine Dışişleri Bakanlığı'nı da üstlenmişti.
AGİT'in tarihsel seyriAGİT, Soğuk Savaş döneminde Doğu ve Batı Blokları arasında düzenli diyalog tesis etmek suretiyle gerginliği ve anlaşmazlık noktalarını azaltmak amacıyla bir müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıktı. 1970’li yıllarda Batı’nın “karşılıklı ve dengeli kuvvet indirimleri” müzakerelerine başlanması yönündeki önerisinin Doğu Bloğu tarafından kabul edilmesi üzerine, 1973 yılında Helsinki’de başlayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) süreci sonucunda Helsinki Nihai Senedi 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada tarafından 1975 yılında imzalanmıştı. 1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılması ve ideolojik kamplaşmanın son bulmasıyla kuruluş amacı bir ölçüde ortadan kalkan AGİK, yeni dönemin risk ve tehditlerine karşı bir uyum sürecine girdi. Bu süreçte AGİK, demokratikleşme ve insan haklarının izlenmesi gibi işlevlerine ilaveten, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarında diğer uluslararası ve bölgesel kuruluşlara göre öne çıkmıştı. Soğuk Savaş sonrası dönemin siyasi başlangıcını oluşturan 1990 Paris Şartı’yla, AGİK’in siyasi danışma mekanizmaları ve bir dizi daimi organ aracılığıyla kurumsallaşmasına karar verilmiş, 1992 Helsinki Zirvesi’nde, Teşkilatın mevcut yapısının temelleri atılmıştı. AGİK nihayet 1994 Budapeşte Zirvesi’nde uluslararası teşkilata dönüşerek, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) adını aldı. Teşkilat günümüzde, Kuzey Amerika, Avrupa, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini bünyesinde barındıran yegâne ve en büyük bölgesel güvenlik forumu. Türkiye de kurucu üyeleri arasında yer alıyor. |