Büyük, çok sulu ve etli; işte AB coğrafi işaretli Ayaş domatesi hakkında merak edilenler

T24 Yaşam

'Ayaş domatesi'nin adı, Avrupa Birliği (AB) tarafından korumalı menşe adı (PDO) olarak tescillendi. AB tarafından PDO olarak tanınması; bu domatesin adının korunmasına, ürünün ve ürünün coğrafi üretim alanıyla bağlantılı benzersiz özelliklerinin yanı sıra geleneksel bilgi birikiminin de tanıtılmasına yardımcı olacak.

Hafif tuzlu ve limonumsu bir aromaya sahip

Büyük boyda, çok sulu ve etli olan domates; ince kabuğu, donuk pembe-kırmızı rengi ve dış yüzeyindeki çıkıntılarıyla Türkiye'de yetişen diğer domateslerden ayrılıyor. Meyve ikiye bölündüğünde etinde beyaz bir yama görülebiliyor. Yüksek asiditesi nedeniyle hafif tuzlu ve limonumsu bir aromaya sahip olan domates, fidelerin dikim aralığına bağlı olarak hem sofralık olarak hem de endüstriyel kullanım için tüketiliyor.

AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut, “Bu tanıma sadece Ankara'nın çeşitli ilçelerindeki ve çevre illerdeki üreticilere ilham vermekle kalmayacak, aynı zamanda hem üreticiler hem de tüketiciler için çok önemli bir rol oynayacak. Üreticiler korumalı menşe adı ile tüketicilere güven verirken, tüketiciler de logoyu gördüklerinde gerçek bir ürün aldıklarını anlayacaklar. AB tescili, Ayaş domatesi adının korunmasını sağlayacak, üreticileri ve tüketicileri koruyacak ve domatesin Türkiye ve ötesinde tanınırlığını artıracak” diyor.

Ayaş domatesi çeşidi 1960'lardan beri Ayaş'ta yetiştiriliyor. Meyvenin şekli ve yapısı, coğrafi alan içinde nesiller boyunca aktarılan yerel tohum ve fidelerden geliyor. Ayaş, İç Anadolu Bölgesi'nin kalanının iklimsel özelliklerinden farklı olarak mikroklimatik özellikler gösteriyor; bu iklim ise tozlaşma ve meyve gelişimi için en uygun koşulları sağlıyor.

"Artık Avrupa'da da tanınacak"

Ankara ilinde Ayaş domatesi, adı AB tarafından PDO olarak tescil edilen ilk ürün adı oldu. Başvuru süreci Ayaş Ziraat Odası tarafından yürütüldü.

Ayaş domatesinin atalık tohumlardan üretildiğine dikkat çeken Ayaş Ziraat Odası Başkanı Erdinç Polat Ateş, şöyle diyor:

"Domatesimiz zaten tüm Türkiye'de biliniyor. AB’de korumalı menşe adı ile tescillenmesi sayesinde artık Avrupa'da da tanınacak. Ayrıca bu tescil Ayaş domatesinin yok olmasının da önüne geçecek. Bu coğrafi işareti aldığımız için çok mutluyuz."

Ayaş'taki üreticiler de bu narin meyve hakkındaki gelişmeden memnun. Üretici Hasan Dikmen anlatıyor:

“Domatesimiz lezzetli ama kabuğu ince olduğu için dayanıklı değil. Çok narindir. Bu domatesin meraklıları Ankara'dan Ayaş'a gelip alıyor. AB coğrafi işaretiyle satışların artacağını düşünüyorum.”

Diğer üretici Recep Sözen gülümseyerek konuşuyor:

“Domateslerimizi yetiştiriyoruz ve evimizin önünde satıyoruz. Ayaş domatesi atalık tohumdan geldiği için çok kıymetli. Tadı hafif ekşi ve çok lezzetli.”

Bir diğer üretici Kezban Sözen'e göre “satışlar artacak.” Şöyle devam ediyor Sözen: “En iyisi Ayaş domatesini tarladan koparır koparmaz yemektir. Ayrıca salçası ve salatası da çok lezzetlidir."