T24- 12 Haziran 2011'de yapılacak 24. dönem milletvekili seçimlerinde 50 milyon 189 bin 930 seçmen, 85 seçim bölgesinde 199 bin 207 sandıkta oy kullanacak. Seçimlerde bazı ilkler de yaşanacak. Seçime 15 siyasi parti katılacak. Seçimde 7 bin 492'si siyasi partilerden, 203'ü de bağımsız olmak üzere toplam 7 bin 695 aday yarışacak.
Seçim takvimine göre yarın siyasi partilerin seçim çevreleri itibariyle milletvekili kesin aday listeleri Resmi Gazete'de yayımlanacak. Seçimde kullanılacak oy pusulalarının basımına, basım tamamlandıkça da dağıtımına 2 Mayıs Pazartesi günü başlanacak.
Yurtdışı Seçmen Kütüğü'ne kayıtlı 2 milyon 568 bin 977 seçmen, 10 Mayıs Salı günü itibariyle 25 gümrük kapısında kurulan sandıklarda oy vermeye başlayacak.
Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) seçim takvimine göre bundan sonraki süreç şöyle işleyecek:
28 Nisan Perşembe: Yüksek Seçim Kurulunca milletvekili kesin aday listeleri seçim çevreleri itibariyle ilan edilmek üzere il seçim kurullarına, Resmi Gazete, radyo ve televizyonda yayınlanmak üzere ilgili mercilere gönderilecek.
29 Nisan Cuma: Siyasi partilerin seçim çevreleri itibariyle milletvekili kesin aday listeleri ile bağımsız adaylar radyo, televizyon, Resmi Gazete ve illerde ilan edilecek.
2 Mayıs Pazartesi: Yüksek Seçim Kurulunca tüm seçim çevreleri ile gümrük kapılarında kullanılacak birleşik oy pusulalarının basımına, basım tamamlandıkça bir plan dahilinde dağıtımına başlanacak.
10 Mayıs Salı: Gümrük kapılarında oy verme işlemine başlanacak.
31 Mayıs Salı: Radyo ve televizyonda yayın için başvuran siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için Yüksek Seçim Kurulunca ad çekilecek.
2 Haziran Perşembe: Seçim propagandası ve yasakları başlayacak.
5 Haziran Pazar: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.
6 Haziran Pazartesi: Görevlilerle ilgili eğitim çalışmaları tamamlanacak, ilçe seçim kurullarınca sandık kurulları başkanlarına, seçim araç ve gereçlerini ihtiva edecek şekilde teslim edilmesi gereken malzeme torbalarının hazırlanmasının bitirilecek. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak ve dağıtılamayanların ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına teslimi yapılacak.
9 Haziran Perşembe: tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri kesinleştirilecek.
10 Haziran Cuma: Kesinleştirilen tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen listelerinin çoğaltılma işlemi tamamlanacak.
11 Haziran Cumartesi: Seçim propagandasının sonu (saat: 18.00)
12 Haziran Pazar: Oy verme günü ve seçim yasaklarının sona ermesi (saat: 24.00)''
İlleri göre milletvekili sayısı
Seçimde, İstanbul üç seçim bölgesinden 85, Ankara iki seçim bölgesinden 31 ve İzmir de iki seçim bölgesinden 16 milletvekilini parlamentoya gönderecek.
YSK, illerin seçim çevrelerine göre çıkaracakları milletvekili sayılarını 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre yeniden belirledi.
Buna göre, Ankara'nın milletvekili sayısı 3, İstanbul'un 15, İzmir, Bursa, Gaziantep ve Kocaeli'nin ise milletvekili sayıları 2'şer arttı. Sakarya, Antalya, Tekirdağ, Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Şırnak ve Kayseri illeri ise milletvekili sayılarını birer artırdı.
Afyonkarahisar, Konya, Tokat, Trabzon ve Yozgat'ın milletvekili sayıları 2 azalırken, Ağrı, Aydın, Bitlis, Çankırı, Çorum, Edirne, Erzincan, Erzurum, Giresun, Isparta, Mersin, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Ordu, Sinop, Sivas, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale ve Karabük milletvekili sayıları ise birer azaldı.
Nüfusu iki milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanıyan 5922 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun ilgili hükmünün Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmesi nedeniyle Bayburt'un milletvekili sayısı 1'de kaldı.
İllerin çıkaracağı milletvekili sayısı ile 2007 yılında belirlenen milletvekili sayıları şöyle:
Çıkarılacak milletvekili sayısı
İl Yeni Önceki
---- ----------- -------------
ADANA 14 14
ADIYAMAN 5 5
AFYONKARAHİSAR 5 7
AĞRI 4 5
AMASYA 3 3
ANKARA 31 29
ANTALYA 14 13
ARTVİN 2 2
AYDIN 7 8
BALIKESİR 8 8
BİLECİK 2 2
BİNGÖL 3 3
BİTLİS 3 4
BOLU 3 3
BURDUR 3 3
BURSA 18 16
ÇANAKKALE 4 4
ÇANKIRI 2 3
ÇORUM 4 5
DENİZLİ 7 7
DİYARBAKIR 11 10
EDİRNE 3 4
ELAZIĞ 5 5
ERZİNCAN 2 3
ERZURUM 6 7
ESKİŞEHİR 6 6
GAZİANTEP 12 10
GİRESUN 4 5
GÜMÜŞHANE 2 2
HAKKARİ 3 3
HATAY 10 10
ISPARTA 4 5
MERSİN 11 12
İSTANBUL 85 70
İZMİR 26 24
KARS 3 3
KASTAMONU 3 4
KAYSERİ 9 8
KIRKLARELİ 3 3
KIRŞEHİR 2 3
KOCAELİ 11 9
KONYA 14 16
KÜTAHYA 5 6
MALATYA 6 7
MANİSA 10 10
KAHRAMANMARAŞ 8 8
MARDİN 6 6
MUĞLA 6 6
MUŞ 4 4
NEVŞEHİR 3 3
NİĞDE 3 3
ORDU 6 7
RİZE 3 3
SAKARYA 7 6
SAMSUN 9 9
SİİRT 3 3
SİNOP 2 3
SİVAS 5 6
TEKİRDAĞ 6 5
TOKAT 5 7
TRABZON 6 8
TUNCELİ 2 2
ŞANLIURFA 12 11
UŞAK 3 3
VAN 8 7
YOZGAT 4 6
ZONGULDAK 5 5
AKSARAY 3 4
BAYBURT 1 2
KARAMAN 2 3
KIRIKKALE 3 4
BATMAN 4 4
ŞIRNAK 4 3
BARTIN 2 2
ARDAHAN 2 2
IĞDIR 2 2
YALOVA 2 2
KARABÜK 2 3
KİLİS 2 2
OSMANİYE 4 4
DÜZCE 3 3
TOPLAM 550 550
Seçim bölgeleri
YSK, İstanbul, Ankara ve İzmir'in seçim bölgelerinin milletvekili dağılımını da hesapladı.
Buna göre 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara'da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul'da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu. İki seçim bölgesinden oluşan İzmir'de ise her seçim bölgesi 13'er milletvekili çıkaracak.
Kayıtlı seçmen sayısı
Seçimde kayıtlı 50 milyon 189 bin 930 seçmen, 199 bin 207 sandıkta oy kullanacak.
Milletvekili genel seçiminde oy kullanacak vatandaşlara seçmen bilgi kağıtları 24 Nisan'da dağıtılmaya başlandı.
Seçmen bilgi kağıdı gelmeyen vatandaşlar da oy kullanabilecek. Kağıdı bulunmayıp kütüğe kayıtlı olanlar, ibraz edecekleri kimlik belgeleriyle (nüfus kağıdı, resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, ehliyet, evlenme cüzdanı) oy verebilecekler.
Üzerinde TC kimlik numarası olmayan bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için bu belgelerin yanında seçmen bilgi kağıdını veya TC kimliğini ispata elverişli bir belgeyi de ibraz etmesi şart olacak.
Seçmenler, YSK'nın ''www.ysk.gov.tr'' internet sitesinden de hangi sandıkta oy kullanacaklarını öğrenebilecek.
Milletvekilleri, milletvekili kimliği ve seçmen bilgi kağıdını, milletvekili adayları ise her hangi bir İl Seçim Kurulu Başkanınca milletvekili adayı olduklarına dair verilmiş seçmen bilgi kağıdını göstererek kayıtlı oldukları seçim çevresi dışında da oylarını kullanabilecek.
Seçimde Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis olmak üzere 32 ilde 07.00-16.00 saatlerinde oy verilecek. Bunların dışındaki şehirlerde ise oy kullanma saatleri 08.00-17.00 olarak belirlendi.
Seçimin ilkleri
Bu seçimde ilk kez 25 yaşındakiler milletvekili adayı olabilecek. Anayasanın milletvekili seçilme yaşını düzenleyen 76. maddesi 2006 yılında değiştirilerek, seçilme yaşı 30'den 25'e indirilmişti. YSK, ''seçimlere ilişkin değişikliklerin 1 yıl içinde yapılacak seçimde uygulanamayacağı'' hükmü uyarınca 2007'deki genel seçimde bu düzenlemeyi uygulayamamıştı.
Haziran ayındaki seçimde, tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Oy sandıkları eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak. Sandıkların ihalesi Devlet Malzeme Ofisince yapıldı. Yalova'da bir firmanın yaptığı şeffaf sandıklar, yapımı tamamlandıktan sonra il ve ilçe seçim kurullarına dağıtılacak.
Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri de değiştiriliyor. Kabinler, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak.
Şeffaf sandık ve kabinlerle ilgili hazırlıklarına başlayan YSK, Kanun gereği oy zarflarının boyunu büyütecek. Kanuna göre, zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olacak.
Kanunla açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesi mümkün hale getirildi. Buna göre, güneşin batmasını takiben iki saat daha propaganda sürebilecek.
Türkçe propaganda ''esas'' olacak, ancak bu seçimde ilk kez Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezası verilmeyecek.
Kanunla ayrıca bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak 20 günden 30 güne çıkarıldı.
15 siyasi parti yarışacak
12 Haziran 2011 tarihinde yapılacak 24. dönem milletvekili genel seçimine 15 siyasi parti katılacak. Oy pusulasındaki yerlerine göre seçime katılacak siyasi partiler şöyle:
''1- Adalet ve Kalkınma Partisi
2- Demokrat Parti
3- Cumhuriyet Halk Partisi
4- Emek Partisi
5- Millet Partisi
6- Liberal Demokrat Parti
7- Saadet Partisi
8- Hak ve Eşitlik Partisi
9- Halkın Sesi Partisi
10- Milliyetçi Hareket Partisi
11- Doğru Yol Partisi
12- Türkiye Komünist Partisi
13- Milliyetçi ve Muhafazakar Parti
14- Büyük Birlik Partisi
15- Demokratik Sol Parti''
Seçimde 7 bin 492'si siyasi partilerden, 203'ü de bağımsız olmak üzere toplam 7 bin 695 aday yarışacak.