Mahkeme, çeşitli kurumlardan 12 Eylül askeri darbesine ilişkin belgeleri istedi. MİT, 1 Mayıs 1977 olayları, 1978 Sivas olayları, 1978 Kahramanmaraş olayları ve 1980 Çorum olaylarına ilişkin bilgi gönderdi Milli Savunma Bakanlığı, Fatsa olayları ve darbe toplantıları konusundaki bazı kritik belgelerin 15 yıllık saklama süresi dolduğundan imha edildiğini bildirdi. Diğer kurum ise şu ana kadar yanıt vermedi
Milliyet'in haberine göre, 12 Eylül darbesini yapan Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya hakkında “anayasal düzeni ortadan kaldırdıkları” gerekçesiyle açılan tarihi davanın yarın yapılacak ilk duruşması öncesinde, dikkatler iki darbe sanığının ifadesinin nasıl alınacağına çevrildi. “Aklanmadan ölmek istemiyoruz” diyerek, yurtdışına çıkış yasaklarının kaldırılmasını isteyen ancak olumsuz yanıt alan, duruşmadan aylar önce hastaneye yatan ve hâlâ hastanede bulunan Evren ve Şahinkaya’nın duruşmaya gelmeleri ya da ifadelerinin bu aşamada telekonferansla alınması beklenmiyor.
Salonda böyle oturulacak
340 aşkın kişi ve kurumun katılma talebinde bulunduğu duruşmada, TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Sefer Üstün, CHP, HAS Parti, BDP ve BBP temsilcileri de olacak. Salonun darlığı nedeniyle, sadece 21 gazeteci ve 140’ı aşkın katılımcı duruşmayı izleyebilecek. Mahkemenin, iddianame örneği gönderdiği TBMM Genel Sekreterliği ve Başbakanlık’ın katılma talebinde bulunup bulunmayacağı ise henüz netleşmedi. Duruşmada iddianameyi, darbe yapıldığında el konulan ilk kurumlardan olan TRT’nin spikeri okuyacak.
Müzekkere bile gitmemiş
Evren ve Şahinkaya’nın avukatları, müvekkillerinin sürekli sağlık sorunlarını gösteren hastane raporlarını mahkemeye sundu. Mahkeme ise Adli Tıp’tan “Duruşmaya katılabilirler mi?” sorusuna yanıt istedi. Adli Tıp’ın raporu henüz mahkemeye gelmedi.
Adli Tıp Kurumu Başkanı Doç. Dr. Haluk İnce, sanıkların sağlık durumlarının duruşmada bulunmaya elverişli olup olmadığının tespiti için yazdığı yazının henüz ellerine ulaşmadığını, raporun ilk duruşmaya yetişmesinin çok zor olduğunu söyledi. İnce, ”UYAP üzerinden yazıyı bekliyoruz” dedi.
Telekonferans da zor
Ankara GATA’da bulunan Evren ile İstanbul GATA’da yatan Şahinkaya’nın duruşmalara katılması beklenmiyor. Evren ve Şahinkaya’nın avukatı Bülent Acar, “İlk duruşmada telekonferansla ifadelerinin alınması da zor. Ancak biz salonda olacağız” diye konuştu. İlerleyen aşamada ailelerinin, telekonferansla ifadeye de itiraz edebileceği belirtiliyor. Mahkemenin yurtdışına çıkış yasağı koyduğu Evren ve Şahinkaya ise, bu yasağın kaldırılması için verdikleri, reddedilen dilekçelerinde, kararın yurtdışında ve Türkiye’de saygınlıklıklarına zarar verdiğini savundu. İki sanık, “vatana ve millete faydalı olmuş, seçkin kişiler” olduklarını belirterek, aklandıklarını görerek ömürlerini tamamlamak istediklerini kaydetti.
Hücre cezası
İddianameye göre, mahkum olmaları halinde, eski TCK lehlerine olduğu için Evren ve Şahinkaya için sadece anayasal düzeni değiştirmek suçundan bir kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilecek. Ancak bu cezalarında da yarı oranında artırım isteniyor. Buna göre mahkum olurlarsa, ağırlaştırılmış müebbet yarı oranında artırılamayacağı için, belirlenecek gün kadar hücre cezası verilecek.
‘Bizi yargılayamazsınız’
Evren ve Şahinkaya’nın avukatları Bülent Acar, ilk duruşmada, müvekkillerinin yargılanamayacağı tezini anlattığı “Milli Güvenlik Konseyi Başkan Ve Üyesinin Erksiz/Yetkisiz Yargılanmasına İlişkin Kamusal Savunma” adlı, kitaplaştırdığı savunmasını tekrarlayacak. Acar, çalışmasında darbeyi yapan Milli Güvenlik Konseyi’nin “kurucu iktidar” olduğunu belirterek, Evren ve Şahinkaya’nın Cumhurbaşkanı’ndan bile fazla hukuki güvenliğe sahip olduğunu, TCK’da darbeye teşebbüs suçunun bulunduğunu, darbe yapılarak kurucu iktidar olunmasının ise suç konusu yapılamayacağını kaydedecek.
‘Teşebbüs de olmaz’
Devrimci 78’liler Federasyonu avukatı İlyas Danyeli ise, “Suçlama, anayasanın değiştirilmesi değil, TBMM’yi ortadan kaldırmaya teşebbüstür. Bu ülkede gerçek anlamda kurucu irade 1924 Anayasası’dır. Bu anayasanın seçilmemiş, darbeyle gelmiş iradeler tarafından değiştirilmiş olması bizatihi suçtur. Hukukun genel kaidelerine göre de teşebbüsü suç olan bir fiilin tamamlanmış hali de suçtur. Hırsızlık suç değilse hırsızlığa teşebbüs asla suç değildir” dedi. Mahkeme, yargılamaya başlamadan önce çeşitli kurumlardan 12 Eylül belgelerini istemişti. Milli Savunma Bakanlığı, Fatsa olayları ve darbe toplantıları konusundaki bazı kritik belgelerin 15 yıllık saklama süresi dolduğundan imha edildiğini bildirdi. MİT ise 1 Mayıs 1977, 1978 Sivas, 1978 Kahramanmaraş ve 1980 Çorum olaylarına ilişkin bilgi gönderdi. Diğer kurumlardan ise henüz yanıt gelmedi.