“Fazla kilolarımdan nasıl kurtulacağım?” diye düşünüyorsanız her şeyden önce bilgi kirliliğine dikkat edin. Yoksa bırakın kilo vermeyi kilo bile alabilirsiniz.
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Hürriyet gazetesinde yayımlanan yazısında (26.04.09), 10 büyük diyet yanlışını anlatıyor. Müftüoğlu’nun yazısı şöyle:
“Fazla kilolarımdan nasıl kurtulacağım?” diye düşünüyorsanız her şeyden önce bilgi kirliliğine dikkat edin. Yoksa bırakın kilo vermeyi kilo bile alabilirsiniz.
Ortalıkta dolaşan zayıflama önerilerini duyunca bazen benim bile aklım şaşıyor, yüreğim sıkışıyor. Oysa fazla kiloları vermek son derece kolay bir süreç. Yapılması gereken tek şey sorunun altındaki nedeni doğru tanımlayabilmek, olayın biyolojik ya da ruhsal kaynaklı mı olduğunu çözebilmek. Eğer altta yatan temel biyolojik veya ruhsal sorunu doğru anlayıp iyi çözümleyemezseniz kilo veremez, verdiğinizden fazlasını da geri alırsınız. Eğer şarlatan diyetlerin, faydasız hapların, uçuk önerilerin, tehlikeli olabilecek girişimlerin hayatınızı karartmasını istemiyorsanız işe doğru noktadan başlayın, sorunun özünü, kaynağını araştırın. Vücudunuzun ne istediğini, nasıl düşündüğünü, metabolizmanızın ne yönde çalıştığını bilmeden hapla, otla, çöple ya da fotokopi bir diyetle zayıflamayı daha baştan unutun. Şu çok önemli noktayı da sakın ihmal etmeyin: Ne yapıp edin kilo verme sürecini keyifli ve eğlenceli bir oyun haline getirin. Genel istek üzerine bu haftayı da diyet yanlışlarına ayırdım. Umarım faydalanırsınız.
1- HORMONLA KİLO VERİLMEZ
HCG hormonu enjeksiyonları ile zayıflamak mümkün mü?
1980’li yılların başında Amerikan Besin ve İlaç Dairesi bu tür hormon enjeksiyonları yapan kliniklerin kapatılmasını ve bu önerilerin yasaklanmasını istedi. O zamandan bu yana aklı başında hiçbir kilo yönetimi merkezi gebe kadın idrarından elde edilen bu hormonun enjeksiyonlarını ne kilo verme amacıyla, ne de gençlik tutkusuyla kullanmayı düşünmüyor. Zaten bu nedenle de yöntemi önerenler yanına mutlaka bir diyet listesi de eklemeyi ihmal etmiyor!
2- KAN GRUBU DİYETİ ÇALIŞMAZ
Kan grubuna göre diyet yapmak sonuç verir mi?
Kan grubuna göre bir beslenme planı oluşturmanın göz rengine, saç tonuna ya da ayak büyüklüğüne göre beslenme planı yapmaktan hiçbir farkı yok. Çünkü diyet yaparken kan grubuna uygun besinler seçmenin faydalı olabileceğini gösteren herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamıştır. Bu diyetin de benzeri popüler diyetlerden hiçbir farkı olmadığı kanaatindeyim.
3- BESİN ALERJİSİ KİLO ALDIRMAZ
Bazı besinlere alerji kilo aldırabilir mi?
Kilo almanın nedenlerini inceleyen binlerce çalışma var ama bazı besinlere vücudun toleranssızlık gösterdiği ve bu durumun kilo almayı kolaylaştırdığını düşündüren hiçbir bilimsel veri mevcut değil. “Besin intoleransı testi” adı altında pazarlanan ve kilo sorununun çözümünden migrenle mücadeleye, gaz problemini hafifletmeden sinirsel koliti iyileştirmeye, mantar enfeksiyonlarını önlemeden yorgunlukla mücadele etmeye kadar birçok alanda fikir verebileceği ileri sürülen bu testi ne dâhiliye uzmanları, ne de gastroenterologlar önermiyor, kullanmıyor. Bu testlerden elde edilen sonuçlara ne bizde ne de başka ülkelerde hiçbir hekim itibar etmiyor. Bu nedenle de besin intoleransı testlerinin hiçbirini üniversite klinikleri, devlet hastaneleri, alerji merkezleri uygulamıyor. Ayrıca bu testleri “tıbbi ve güvenli testler arasında saymadıklarından” sağlık sigortaları da önermiyor. Bu testlere umut bağlamayın, paranızı boşa harcamayın.
4- GLİSEMİK YÜK FAZLA İSE...
Yiyeceklerin glisemik yükünü azaltmak için ne yapmalı?
Glisemik yükü fazla olan besinlerin kilo almayı kolaylaştırdığı biliniyor. Özellikle şeker, bal, pekmez, kurabiye, börek, çörek, poğaça, beyaz pirinç, patates gibi yiyeceklerin glisemik yükü yağlanmayı kolaylaştırıyor. Bir besin ne kadar doğal haliyle tüketilirse glisemik yükü o kadar azaldığından besinleri işlenmeden, yani doğal halleriyle tüketmek daha güvenli. Bir örnek vermek gerekirse elmanın glisemik yükü elma püresinden, elma püresinin glisemik yükü elma suyundan, elma suyunun glisemik yükü fruktoz şurubu eklenmiş elma konsantresinden daha düşük. Glisemik yükü azaltmanın kolay bir yolu da o besini yağda kızartmamak. Örneğin suda haşlanmış patatesin glisemik yükü yağda kızartıldığında 2-3 kat artıyor. Ayrıca yiyeceklere ekleyeceğiniz limon, sirke gibi doğal lezzetler, tarçın ve benzeri bitkisel ekler de glisemik yükü düşürüyor.
5- OMEGA-3 KİLO ALDIRMAZ
Omega-3 kullanmak kilo aldırır mı?
Bir omega-3 kapsülünde en fazla 10 kalori kadar enerji var. Yani omega-3 kapsüllerinin enerji değeri orta büyüklükteki bir zeytinden fazla değil. Ayrıca çok sayıda bilimsel araştırma omega-3 yönünden zengin beslenenlerde kilo sorununa daha az rastlandığını ortaya koymuş.
6- AYIRMA DİYETİ FAYDASIZ
Protein ve karbonhidratı bir arada yemek şişmanlatır mı?
Bu en eski ve en yaygın diyet efsanelerinden biri. Mucidi de Fransız bir beslenme uzmanı. Kilo vermenin besinleri birbirinden ayırmayla uzak-yakın hiçbir ilgisi yok. Besinleri tek başına da, karıştırarak da yeseniz fazla miktarda yediğinizde kilo alır, az miktarda yediğinizde kilo verirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken nokta nişasta, şeker ve beyaz un ağırlıklı karbonhidratlardan uzak durmak. Bunlar kana hızla karışan, ciddi insülin travmaları yaratan ve yağa dönüşmeleri kolay olan karbonhidratlar. Kilo sorunu olanların bu üçlü ile samimiyetlerini sınırlı tutmaları şart! Diğer taraftan ayırma diyeti gibi saçma diyetler, yalnızca protein ya da karbonhidrat gibi tek yönlü beslenmeyi öneren rejimler (örneğin Atkins diyeti) kısa dönemde kilo verdirseler bile uzun dönemde sağlığınızı bozar.
7- GREYFURT DİYETİ ÇALIŞMAZ!
Greyfurt zayıflatır mı?
Greyfurdun kilo vermeye yardımcı olacağına yönelik inanış oldukça eskidir. Hatta ağırlıklı olarak greyfurt tüketmeye dayalı bir diyet bile (greyfurt diyeti) güncelliğini bugün de koruyor. Greyfurdun zayıflatabileceğini gösteren ciddi bir bilimsel çalışma olmasa da greyfurt yağı kokusuna maruz kalan farelerin iştahının azaldığı ve kilo verdikleri belirlenmiş. Şimdilik greyfurdun kilo verme planlarında akıllı bir meyve seçimi olabileceğini söylemek yeterli.
8- GLİKOZAMİN ŞİŞMANLATMAZ
Glikozamin kilo aldırır mı?
Aldırmaz! Glikozaminin alerjik reaksiyonlar, mide-bağırsak yakınmaları ve kan şekerinde yükselme gibi bazı yan etkileri var ama kilo aldırdığını gösteren herhangi bir bilimsel veri yok. Bununla birlikte bütün desteklerde olduğu gibi uzun süre kullanım gerektiren durumlarda glikozamine başlamadan önce doktorunuzla konuşmalısınız. Glikozaminin sadece bir kıkırdak onarıcısı olduğunu, bir ağrı kesici veya romatizma ilacı olmadığını, antiromatizmal ilaçların yerine geçemeyeceğini de hatırlamalısınız.
9- HER GUATR KİLO ALDIRMAZ
Her guatr hastası şişmanlar mı?
Eğer yeteri kadar tiroit hormonu üreten bir guatr hastasıysanız (bu duruma tıpta ötiroit guatr da deniyor) kilo sorununuz guatrdan kaynaklanmaz. Tiroit hormonu vücudunuzun enerjiyi ne kadar hızlı veya yavaş yakacağını belirleyen temel oyunculardan biri. Guatr hastası olun ya da olmayın eğer yeterince tiroit hormonu üretemezseniz metabolizmanızın hızı bir hayli azalır. Eğer kilo probleminizin tiroit hormonu eksikliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek istiyorsanız bunun en kolay yolu son derece ucuz bir test olan TSH ölçümünü yaptırmak.
10- BÖLGESEL İNCELME İMKÂNSIZDIR
Bölgesel incelme yapan bir ilaç var mı?
Vücudunuzun sadece bir kısmını inceltebilecek, hiçbir besin desteği yok. Duyarsanız sakın ciddiye almayın. Bölgesel incelme sağlayan herhangi bir egzersiz de yok. Vücudunuzun hangi bölgesindeki yağın yakılacağına sadece vücudunuz daha doğrusu genetik kodlarınız karar veriyor.