Al Di Meola

Dünyanın dört bir yanında milyonlarca hayrana sahip, epik gitar sololarıyla tanınan Al Di Meola, 7 Kasım akşamı müzikseverlerle buluşuyor. Epifoni organizasyonuyla Volkswagen Arena’da sahne alacak olan efsanevi gitarist, yıllar sonra Les Paul gitarını eline alarak, Land of the Midnight Sun, Casino ve Elegant Gypsy albümlerinden klasikleşmiş parçalarıyla dinleyiciyi bir zaman yolculuğuna çıkaracak. Flamenco-fusion tarzından uzak, güçlü bir elektrikli setle İstanbul’a adım atacak olan Di Meola, virtüözlüğünü yeniden taçlandırıyor.

Konser öncesi Türk dinleyicisi tarafından bağrımıza bastığımız ve tüm konserlerini doldurduğumuz bu ismi daha yakından tanıyalım istedim… Ama onun hikayesine geçmeden önce içimde kalmaması için kendi küçük hikâyemi bu bölüme “intro” girmek istiyorum...

17 yıl önce olmalı. Al Di Meola İstanbul’da konser verecek. O zamanlar İstanbul’da bugünkü kadar yoğun bir konser trafiği yok demek ki, çünkü gazete ve TV’lerin kültür sanat editörleri onunla röportaj yapmak için sırada… Tam 7 söyleşi! (bu yazıda 7 rakamıyla ilgili bir popülerlik söz konusu) Net hatırlamasam da saat 14.00 ve 16.00 arasını söyleşiler için ayırmış olmalıyız. Öncesinde sound check yapacak. Fakat bir aksilik yüzünden geç kaldı, sound check uzadı, gitarla ilgili bir sorun vardı… uzadıkça uzadı… Basın mensupları sabırla beklediler, beklediler… Ardından tüm söyleşileri iptal etti. Sonra ne mi oldu? Sonrasının bir bölümünü hatırlamıyorum, bir noktada kendimi duvardan duvara savururken muhabir arkadaşların “tamam önemli değil” diye beni teselli etmeye çalışmalarıyla geçti… Ben Al Di Meola’ya küstüm. Konsere girmedim, sonra yıllarca dinlemedim. Evet fare dağa küstü:) ve evet dağın bundan hiç haberi olmadı. Sonra bir oğlum oldu, büyüdü… Gitar çalmak istedi, ben ona zorla piyano çaldırdım… Su aktı yolunu buldu. Şimdi evde klasik ve elektronik olmak üzere iki gitar var. Çalmıyor ama dinliyor. (bu da bir şey) Ardından oğlumun müzik zevkiyle Al Di Meola yeniden kulaklarımdan sızdı. Ben onu affettim. Elbette yine haberi yok. Ona hak verdim. Sahnede, müziğinde iyi olmak için o sound checkteki sorunu çözmeliydi. O akşam, onu dinlemek için para verip kimbilir nereden dinlemeye gelen bin kişinin karşısına içine sinmeyen şekilde çıkması olmazdı. Şimdi ise oğlumla 7 Kasım’daki konsere gitmeye hazırlanıyoruz.

Bu bilgi bir işinize yaramayacak ama sonuçta benim yazım ve içimdeki duyguyu ifade etmek hakkımdı sanki:)

O zaman kendimce küsüp sonra barıştığım bu müzik dağının hayatına kısa bir bakış atalım.

New Jersey’den cazın zirvesine

1954 yılında, Al Laurence Di Meola, New Jersey’nin büyüyen caz ve blues sahnesine yakın, mütevazı bir ailede dünyaya geldi. Çocukluğunda, pek çok çocuğun hayalini kurduğu gibi, kahraman pilotlardan ilham alarak bir gün pilot olmayı düşledi. Ancak hayat, onun için başka bir yol hazırlıyordu: tellere dökülen bir hikaye. Di Meola, genç yaşta müzikle tanıştı, ancak özellikle gitarın cazibesi onu kendine çekti.

Müziğe ilk ilgi duyduğu yıllarda rock ve blues’a hayranlık duyan genç Di Meola, gitarla ilgili kararını, dönemin en iyi gitaristlerinden etkilenerek verdi. Santana, John McLaughlin, ve Wes Montgomery gibi ustaların sahnede gösterdiği güç ve özgünlük, onun müzik yapma hevesini alevlendirdi. Di Meola, yıllar sonra bu anları anlatırken, "Gitar, hikayemi en iyi anlatabileceğim enstrümandı," diyordu. Gitar sadece bir enstrüman değil; onun için hayatın bir aynasıydı.

İlk sahne ve ilk albüm: “Land of the Midnight Sun”

Di Meola, gençliğinde Boston’daki ünlü Berklee College of Music'e girdi ve burada sağlam bir teknik eğitim aldı. İlk olarak Chick Corea’nın kurucusu olduğu Return to Forever grubuna katılması, kariyerinde büyük bir dönüm noktasıydı. Grubun caz ve rock’u harmanlayan fusion tarzı, Di Meola’ya kendi müzikal kimliğini yaratması için gerekli olan yaratıcı özgürlüğü verdi. Ancak onun gerçek çıkışı, 1976'da yayımladığı solo albümü Land of the Midnight Sun ile oldu. Albümde caz, Latin müziği ve rock unsurlarını harmanlayarak özgün bir fusion tarzı ortaya koydu ve eleştirmenlerden tam not aldı.

“Teknik ustalık ve duygusal derinlik”

Di Meola, daha ilk albümüyle caz eleştirmenlerinin gözünde efsanevi bir yere oturdu. Miles Davis'in bateristi Tony Williams, onun müziği için “Müziği, sizi düşünmeye zorlayan karmaşık bir yapıya sahip ama bir o kadar da erişilebilir” demişti. Bu, Di Meola’nın müziğine dair yapılan değerlendirmelerin sadece bir örneğiydi. Onun tekniği, sıklıkla o dönemin gitaristleri arasında benzersiz kabul edildi; çok yönlülüğü ve hızına rağmen, bir notayı bile duygusuz çalmadığı düşünülüyordu.

Farklı coğrafyaların müziği

Di Meola, sonraki albümlerinde Latin ve Akdeniz ezgilerini daha derin bir şekilde araştırdı. 1977'de çıkan Elegant Gypsy albümü, caz ve Latin müziğinin iç içe geçtiği, unutulmaz gitar sololarıyla süslenmiş bir yapıt olarak hafızalara kazındı. Bu albüm, sadece caz ve fusion değil, dünya müziğine olan ilgisini de ortaya koyuyordu. Di Meola, “Akdeniz müziği bana kim olduğumu, nereden geldiğimi hatırlatıyor” diyerek müziğin onun için nasıl bir köprü görevi gördüğünü anlatıyordu.

Kariyerinde birçok ödül ve başarı elde eden Di Meola, “En İyi Caz Gitaristi” dalında pek çok kez DownBeat dergisi tarafından ödüllendirildi. Bu dönemde, sanatçının 1980’lerde John McLaughlin ve Paco de Lucía ile kaydettiği Friday Night in San Francisco albümü ise caz tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Bu canlı performans kaydı, sadece caz severler için değil, tüm müzik tutkunları için bir başyapıt olarak kabul edildi. Rolling Stone dergisi, albüm hakkında “Bu kayıt, akustik gitarın neler yapabileceğine dair ufuk açıcı bir örnek” değerlendirmesini yapmıştı.

Yeni bir ufuk: Opus ve Across the Universe

2018'de yayımlanan Opus albümüyle Di Meola, müzikal yolculuğunu kişisel bir anlatıya dönüştürdü. Bu albüm, bir baba olarak değişen perspektiflerini yansıtan, daha duygusal ve lirik bir yapıdaydı. Müzik eleştirmenleri, bu albümdeki Di Meola’yı daha “bilge” ve “yol gösterici” olarak tanımlıyordu. Di Meola, Opus hakkında "Bu albümde kendimi yeniden keşfettim; yaşanmışlıklarımı notalara döktüm," diyordu.

2020’de çıkardığı Across the Universe ise Beatles’ın efsanevi şarkılarına bir saygı duruşuydu. Bu albümle cazın sınırlarını aşarak klasik rock parçalarına yeni bir soluk getirdi.

…ve şimdi!

Al Di Meola, yıllara meydan okuyarak hâlâ dünya turnelerine çıkıyor ve sahneye yeni heyecanlar taşımaya devam ediyor. Ancak pandemide geçirdiği kalp krizi ve el ameliyatı, müziğini bir dönüm noktasına taşıdı. Röportajlarında, “Bu kalp krizi ciddi bir deneyimdi, ama iyi durumda olduğum için hızla toparlandım. Elimdeki yaradan dolayı ameliyat zor geçti, fakat iyileştikten sonra çalma yeteneğim de gelişti,” diyerek bu süreçten güçlenerek çıktığını belirtiyor. Son albümü Twentyfour da bu yaşadıkları ve pandemi dönemi yalnızlığında derinleşmiş müzikal vizyonun bir ürünü.