Bu hafta başlayacak olan Frieze Londra fuarı (4-7 Ekim) dünyanın önde gelen farklı sanat galerilerine Regent’s Park’ta, her sene daha geniş bir alana yayılan dev bir çadırda ev sahipliği yaparak bir kez daha dünya sanat camiasının ve zengin koleksiyonerlerin uğrak noktası haline dönüşecek. Başat ticari misyonunu biraz arka planda bırakarak, fuara hem entelektüel hem de güncel-toplumsal gelişimlere duyarlı bir boyut kazandırmak amacıyla olsa gerek, bu üç gün boyunca çeşitli etkinliklere sahne olacak. Geçen sene Hollywood’daki taciz skandallarıyla başlayan, başta Batı olmak üzere birçok ülkeye yayılan, tacizlere karşı sosyal medyada da kısaca #MeToo (#Ben de)etiketiyle tanımlanan kadın hareketinin yankıları bu yıl fuardaki başlıca iki etkinliğin üzerinde hissediliyor.

Tracey Emin ve Başka Bir Dünya...

Sanatçı Tracey Emin Frieze Londra’nın ana sponsorlarından Deutsche Bank’ın desteğiyle Britanya’da kadınların seçme ve seçilme hakkını elde etmesinin yüzüncü yıl dönümünü kutlamak amacıyla iki yüz yirmi kadın sanatçıya kartpostal büyüklüğünde kâğıtların üstüne resim yapmaları için teklif getirmiş. Kartpostallar, yüzyıl evvel kadınların verdiği seçme ve seçilme hakkı mücadelesinde, kendi aralarında kısa mesajlarla haberleşme vasıtası olarak pratikte bir yer edinmiş ve günümüzde de sahip olduğu sembolik anlamı halen korumaktadır.

Kartpostal büyüklüğünde kâğıtların üzerine yapılan bu yeni çalışmalar, sanatçıların adları anonim kalmak şartıyla, fuarın kapsadığı günlerde online bir müzayedede* iki yüz sterline satışa çıkartılacak ve toplanan miktar aile içi şiddet gören ve fuhuşa sürüklenen kadınları destekleyen hayır kurumlarına bağışlanacak.  Eserlerini bağışlayacak kadın sanatçıların içeresinde bu etkinliğin düzenleyicisi Tracey Emin’in yanı sıra Marlene Dumas, Mona Hatoum ve Paula Rego gibi bir çok farklı milletlerden ünlü sanatçılarda yer alacak. Ayrıca Türkiye’nin önde gelen kadın sanatçılarından Ayşe Erkmen, İnci Eviner, Şükran Moral, Hera Büyüktaşçıyan ve Nilbar Güreş bu anlamlı girişime katkıda bulunan sanatçıların arasında yer alıyor.

Kendinizi hiç bir zaman başkasıyla kıyaslamayın

Sansasyonel, biyografik enstalasyonlarıyla dikkatleri üzerine çekmiş, bugünlerde ise daha çok neon tabelaları ve naif çizimleriyle tanınan Tracey Emin’in genç kadın sanatçılara verdiği tavsiye:

‘Galeri sahipleriyle ya da bir şekilde kariyerinize yararı dokunabilecek kimselerle yatmayın. Savunmalarınızda mantıklı olmaya çalışın, eğer o işe yaramıyorsa avazınız çıktığı kadar haykırın. Günün her saati çalışın ve en önemlisi kendinizi hiç bir zaman başkasıyla kıyaslamayın.’

Aynı etkinliğin bir parçası olarak Tracey Emin ve stüdyosu ayrıca fuarın içindeki Deutsche Bank’ın VIP salonunda Deutsche Bank’ın özel koleksiyonuna ait altmış kadın sanatçının eserlerinden oluşan Another World (Başka bir Dünya) adlı serginin küratörlüğünü üstleniyor. Tracey Emin sergiye ait basın bülteninde, kadınlara adanmış olsa da bu serginin herkese hitap etmesini istediğini belirtiyor. Ancak fuar içerisindeki Deutsche Bank’ın VIP salonunda sergileneceği göz önünde alındığında bu serginin sadece davetiye sahibi, elit bir grup tarafından gezilip görülebilecek olması bu sözlerinin samimiyeti üzerine ister istemez gölge düşürüyor. 

Sosyal Hizmet ve İpek Duben

Fuarda diğer taraftan Social Work (Sosyal Hizmet) başlılığı altında, 80’lerde ve 90’larda büyük oranda erkeklerin hakimiyeti altında olan sanat piyasasına başkaldırabilmiş, çalışmalarında politik-aktivist yaklaşımlarıyla zamanın sosyal, kültürel normlarıyla yüzleşebilmiş sekiz kadın sanatçının çalışmalarına yer veriliyor.

Sergide yer alan sanatçılar, içinde David Roberts Art Foundation (Darf) direktörü Fatoş Üstek’in de bulunduğu, Britanya’nın belli başlı sanat kuruluşlarında halihazırda yöneticilik yapan 11 kişilik bir kadın jürisi tarafından seçilmiş. Berni Searle, Sonia Boyce, Helen Chadwick, Tina Keane, Nancy Spero, Mary Kelly’nin yanı sıra eserlerinde kimlik, cinsiyet ve göç kavramlarına odaklanan İpek Duben’e ait eserler de yer alacak bu sergide.  Fatoş Üstek, İpek Duben’in sadece ele aldığı konulardan dolayı değil aynı zamanda yorumlama tarzı ve uluslararası sanat üretim dilini kullanışıyla ön plana çıkan bir sanatçı olduğu için jüride birçok kişinin favorisi olarak bu seçkiye aday gösterildiğini belirti.   

* https://anotherworldsale.deutschewealth.com/lite-ui/?controller=home