Japonya Meteoroloji Kurumu en sık başvurulan web sayfaları arasında bugünlerde ülkede. Hava tahmini merak ediliyor diye düşünüyor insan değil mi?

Oysa peşine düşülen bilgi, kiraz çiçeklerinin nerede açıp, nerede döküldüğü ya da solduğu.

Açması başka güzel, dökülmesi başka...

Sakura, bir Japon süs ağacı, öyle bizim bildiğimiz güzel kiraz meyvelerini veren türden bir ağaç değil. Evet, aynı kökten, Prunus ana cinsinden geliyorlar; hatta bazıları da çok küçük, söylendiğine göre de pek tatsız meyveler veriyor. Ama sakura olarak bilinenleri büyük çiçekler açıyorlar. Çiçeklerinin çoğu pembe. Hani çocukluğumuzun pamuk helva pembesinden.

Japonların 7. yüzyıldan beri sakura döneminde bir çiçek izleme gelenekleri var; buna da hanami deniyor. Aslında bu dönemde kiraz çiçekleri öne çıksa da, Yumiko'nun dediğine göre aslında bu bir üç bahar. Erik, kiraz ve şeftali çiçeklerinin ortak şöleni. Hatta erik şöleni olan umemi yaşlılar arasında hâlâ daha çok sevilirmiş. Hanaminin gündüz ve gece olanı var. Kiraz ağaçlarının altında bir araya geliniyor, sadece seyredilmiyor, hep beraber yenilip içiliyor günümüzde. Japonya'da sakura ve hanami o kadar seviliyor ki, Japonya Meteoroloji Kurumu her yıl ocak ayı ortalarında Okinawa'da başlayarak Japonya'nın Güneyinden Kuzeyine sakura çiçeklerini takip ediyor. Çiçeklenme genellikle mart sonu civarında Tokyo ve Kyoto'ya ulaşıp ve Hokkaido'da nisan sonu ve mayıs başında bitiyor.

Sakuranın ülkede bu kadar önemli olmasının bir nedeni de Samurayların ona verdikleri değer. Samuray için sakura, savaşçının yolunu simgeliyormuş. Her baharda pembe bir cümbüş içinde çiçek açan, ancak açtıkları kadar çabuk solan sakura çiçeklerinde dolu dolu geçen ama pek de uzun olamayan yaşamlarını buluyorlarmış.

Sakura çiçekleri samuray dönemi sonrasında da önemini yitirmemiş. Bu dönemden sonra, kiraz çiçekleri yeni başlangıçları, yenilenmeyi ve iyimserliği sembolize etmeye başlamış.

Sakura Japonya'da her yerde. Özellikle sanatçılar, uzun yıllardır hem geleneksel hem de modern sanatta yer vermişler kiraz çiçeklerine.

Resimlerde kah Fuji dağının önünde kah bir geyşanın arkasında, bahçede, binada, akan sular arasında.

Haikuların mısraları arasında da hak ettikleri yeri alıyorlar.

pişman olmadan
düşüp dağılırlar…
kiraz çiçekleri (Issa) 

Japonya'da bu görsel şölene başka duyu organlarının da eşlik etmesi için bu dönemde bir de özel tatlı yapılıyor: Sakura wagashi. Wagashi, tipik olarak bir fincan yeşil çay ile eşleştirilen geleneksel bir Japon şekerleme tatlısı. Tatlı, fasulye ezmesi ve pirinç unundan yapılıyor. Zaten Japonya'da şeker pancar yokmuş, tatlıların çoğunda fasulye kullanılıyor. Sakura wagashi, baharın başlangıcını anmak için kiraz çiçeği şeklinde yapılıyor. Ağızda gelip giden, anı yakalayan ve taklit ettikleri çiçekler kadar çabuk kaybolan bir tat.

Tokyo, 9 Nisan 2023

Kaynaklar

1. https://www.dailyartmagazine.com/sakura-and-hanami-in-the-art/

2. https://japanobjects.com/features/cherry-blossom-art