Thodex şirketinin faaliyetlerini durdurması dijital dünyada gerçek bir şok etkisi yarattı. Basında, firmanın sahibi Faruk Fatih Sözer'in 2 milyar dolar (bu konuda muhtelif rakamlar telaffuz ediliyor) ile birlikte Tayland'a kaçtığı yazıldı. Bu haberler firma sahibi tarafından Twitter'da yalanlandı.
Firma sahibi yurtdışına çıktığını yalanlamıyor, sadece şirketine ortak olmak isteyen potansiyel yatırımcılar ile görüşmeler sürdüğü için faaliyetlerine ara verdiklerini söylüyor. Bu haberlerin doğru mu yoksa vakit kazanma manevrası mı olduğunu ilerleyen günlerde göreceğiz.
Aslında bu olay, dijital dünyayı yakından takip edenler için beklenen bir olaydı. Sadece ne zaman ve hangi firma tarafından meydana geleceği bilinmiyordu. Bu konudaki çekincelerimi 21 Mart 2021 tarihinde T24'de yayınlanan "Kripto Paralar ve Kullanım Zorlukları" başlıklı yazımda şöyle belirtmiştim:
"Diyelim ki bir platformdan Bitcoin alıyorsunuz; aldığınız Bitcoin'leri hızla elektronik cüzdanınıza transfer etmeniz gerekiyor. Çünkü o esnada söz konusu platform hacker'ların saldırısına uğrarsa ve var olan kripto paralarınız çalınıp, hacker'ların elektronik cüzdanlarına aktarılırsa yapacak hiçbir şeyiniz kalmıyor. Ya da söz konusu platformun sahipleri müşterilerinin paralarına el koyup, platformu kapatsa sizi koruyacak tek bir yasal düzenleme bile yok."[1]
Maalesef pek çok kripto para yatırımcısının bu konuda bilgi sahibi olmadığı ortaya çıkıyor. Aksi takdirde yüzbinlerce kişi parasını bu aracı kurumda tutmazdı.
Thodex gibi kurumlar aracı kurumlardır. Muhtelif Blockchainler tarafından arz edilen kripto paraları kişi ve kurumlara satarak komisyon alırlar. Aynı caddelerde karşılaştığımız döviz büroları gibi. Nasıl döviz satın aldığımız büroya dövizimizi hiçbir şekilde emanet etmiyorsak bu tür kurumlardan satın aldığımız kripto paraları da o kurumlarda tutmamamız gerekiyor. Maalesef yüzbinlerce yatırımcı paralarını hiçbir güvence olmadan köşe başındaki döviz bürosuna emanet etmiş ve döviz bürosunun sahibi de paraları alıp, ortadan yok olmuş.
Peki bu durumda yatırımcının yapabileceği bir şey var mı?
Maalesef yok! Bu konuda henüz dünyanın hiçbir yerinde ne Blockchain faaliyetlerini ne de aracı kurumları denetleyen, faaliyetlerini düzenleyen yasalar mevcut değil.
Bu durumda kripto para yatırımcısının önünde iki yol var;
Birinci yol mutlaka bir elektronik cüzdan edinmektir. Aracı kurumdan kripto para alımı yapılıyorsa alınan kripto paralar derhal elektronik cüzdana aktarılmalı ve bu cüzdanın şifreleri son derece gizli tutulmalıdır. Şayet kripto para satıp, fiat paraya dönülmüşse de derhal bu para banka hesaplarına virman edilmelidir. Bazı aracı kurumlar alım/satım işlemlerinden sonra parayı bir süre bloke ederek, kullanmanıza müsaade etmiyorlar. Türkiye'de 48 saat bloke eden aracı kurumlar bulunmaktadır. Bu tür kurumlarla iş yaparken iki değil, on iki kere düşünmek gerekir.
Bu cüzdanlar da yine Blockchain'ler üzerinde bulunmaktadır. Dolayısıyla en güvenilir elektronik cüzdanı almak için araştırma yapmanız gerekir. Sonuçta hiçbir Blockchain sistemine güvenmiyorum derseniz fiziksel elektronik cüzdanlar da mevcut. Kripto paranızı bu fiziksel elektronik cüzdanın içine aktardıktan sonra kimsenin o cüzdanın içine girip, paranız çalması mümkün değil. Karşılaşılabilecek tek risk, sizin şifrenize ulaşmış bir hacker'ın sizi elektronik cüzdanınızla işlem yaparken yakalamasıdır. Bu durumda dahi olayı kolayca fark edebilir ve derhal offline olursunuz. Bu fiziksel elektronik cüzdanları kuvvetle tavsiye ediyorum.
Bir diğer alternatif ise, yatırımcıyı hacker'lara karşı sigortalayan aracı kurumlardır. Bu kurumlar, kendi web sitelerinin hack'lenmesi sonucunda oluşacak kayıpları karşılamayı taahhüt etmektedirler. Elbette yatırımcının ihmali yüzünden ele geçirilmiş şifreler ile yapılan hırsızlıklar kapsam dışında kalmaktadır. Bu tür güvenilir aracı kurumlarda para tutmanın riski nispeten daha düşüktür.
Son bir alternatif ise yeni kurulmakta olan kripto para bankalarıdır. İsviçreli ve Singapurlu firmaların ortak kurduğu Sygnum Bank, uluslararası bir konsorsiyum tarafından kurulmuş olan World Bit Bank (WBB) ve İngiltere'de kurulmuş olan Ziglu bank uluslararası bankacılık yasaları çerçevesinde faaliyet yürüttüğünden güvenilir bir liman olarak kripto para yatırımcısının önünde durmaktadır.
Blockchain işlemleri ve kripto para kullanımı uluslararası kurallara göre tanımlanıp, güvence altında alınana kadar bu alana yatırım yapan herkesin çok dikkatli olması gerekmektedir. Özellikle de aracı kurumlara çok dikkat etmek gerekmektedir. Aksi takdirde Thodex müşterilerinin yaşadığı travmanın benzerine yaşamak olasılığı oldukça yüksektir.
[1] https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/kripto-paralar-ve-kullanim-zorluklari,30298