Hayri Cem

04 Nisan 2021

İlk uzaktan kumandalı ameliyat

Ameliyatı yapan arkadaşım, yakın bir gelecekte, İstanbul'dan Adana'daki bir hastayı muayene edip, ameliyat edebileceklerini iddia ediyordu. İtiraf edeyim; o yıllarda bu iddia bana büyük bir hayal olarak görünmüştü

Yıllar önce bir doktor arkadaşım laparoskopik yöntemle yaptıkları bir ameliyatı anlattığında çok şaşırmıştım. Arkadaşımın bu yöntemi uyguladığı yıllar da, yanlış hatırlamıyorsam, doksanlı yılların ortalarıydı. O yıllarda bu yöntem benim için tam bir devrimdi. Ancak ameliyatı yapan arkadaşım, yakın bir gelecekte, İstanbul'dan Adana'daki bir hastayı muayene edip, ameliyat edebileceklerini iddia ediyordu. İtiraf edeyim; o yıllarda bu iddia bana büyük bir hayal olarak görünmüştü.

O yıllardan sonra bu hayalin gerçekleşmesi için pek çok adım atıldı. Bu hayalin gerçekleşebilmesinin temelinde, gerçek zamanlı görsel iletişim yatıyordu. Gerçek zamanlı görsel iletişim ise ancak 5G teknolojisi ile gerçekleşebildi.

İlk denemeler, 2019 yılında Çin'de yapılan kalp ve sindirim sistemi ameliyatlarının, gerçek zamanlı olarak, İspanya'dan izlenmesi ile gerçekleşti. 5G mobil telefon ile gerçekleştirilen canlı iletişimde kullanılan teknolojik uygulamalar ile görüntüler üç boyutlu hale getirildi. Görüntünün çözünürlüğü ise 4K idi.[1]

Aynı yıl bir başka deneme ise, Boston'daki Massachusetts Göz ve Kulak Kliniğinden Dr. John B.Miller'ın yürüttüğü göz ameliyatına, Cambridge Üniversitesinden Dr. Rapucci'nin gözetmen olarak katılıp, ameliyatın tüm aşamalarına uzaktan katılması ile gerçekleşti. Bu deney, tıp dünyasından bir grup gözlemci tarafından da izlendi.[2]

Yukarıda bahsettiğimiz deneylerde, 5G teknolojisinin iki ucunda da gerçek doktorlar vardı. Dolayısıyla fikir alış verişi, tanı ve uygulama aşamaları doktorlar tarafında yürütülmüştü. Bunun bir sonraki aşaması ise hattın bir ucundan insanı kaldırmak idi.

2019 yılının Ocak ayında, Çin'in Fujion Tıp Fakültesindeki doktorlar, 50 km uzaklıktaki Mengchao Hepatobiliyer Hastanesindeki bir köpeğin karaciğerini başarı ile ameliyat ettiler. Ama bu sefer hattın bir ucunda bir cerrah, diğer ucunda ise yapay zekâ ile donatılmış bir robot vardı. Operasyon yaklaşık 60 dakika sürdü. Kansız gerçekleştirilen operasyon sonucunda köpek hızla sağlığına kavuştu.[3]

Bu denemeler ile ulaşılması istenilen hedef uzaktan kumanda ile yürütülen ameliyatların insanlar üzerinde uygulanmasıydı. 29 Mart 2021'de bu hedefe de ulaşıldı. Hedefin gerçekleştiği yer ise yine Çin'di.

Pekin Tıp Üniversitesi, Oftamoloji Bölümü doktorlarından Chen Youxin, Sincan'da yaşayan üç Uygur Türk'ünü, aradaki 3000 km mesafeye rağmen başarıyla ameliyat etti. 5G teknolojisi kullanılarak yapılan bu ameliyatın bir ucunda Dr.Youxin varken, diğer ucunda yapay zekâ ile çalışan bir robot vardı. Ameliyat sonunca her üç hasta da sağlıklarına kavuştular.

Bir sonraki aşama ise hattın iki ucunun da yapay zekâ ile yönetilmesi. Bu aşamaya da çok yakın bir zamanda geçileceğine inanmaktayım.[4]

Ülkemizde 2015 yılında, 3G'den 4G'ye geçiş Cumhurbaşkanı tarafından engellenmiş ve doğrudan 5G'ye geçilmesi talep edilmişti. Ancak, söz konusu yıl bu mümkün olmadığından 4,5 G diye bir kavram ortaya atılmış ve halka sunulmuştu. Oysa yapılan araştırmalarda, halka sunulan hizmetin 4,5G değil 4G olduğu, bu iş için oluşturulan ULAK baz istasyonunun kullanılmadığı ortaya çıktı.[5] Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, devletler düzeyinde gerçekleştirilen siber saldırılara karşı savunmada kalabilmek için “yerli 5G teknolojisi altyapısını kurmadan 5G'ye geçemeyiz” dedi.

5G teknolojisinin hızını anlayabilmek için, evlerimizde fiber kablo vasıtasıyla kullandığımız en yüksek internet kapasitesinin 100 Mbps olduğunu, 5G teknolojisinde ise bu kapasitenin 50 Gbps‘ye çıktığını göz önünde bulunduralım. Bu hız ve kapasite ile, çok yüksek görüntü çözünürlüğüne sahip 10 adet sinema filmini 1 saniyede indirmeniz mümkündür.

Söz konusu 5G teknolojisi sadece bir iletişim teknolojisi değildir. Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 hedefinin anahtarı bu teknolojidir. Geleceğinin üretim biçimi ve sosyal yaşamını ıskalamamak istiyorsak, bir an önce 5G teknolojisini hayata geçirmemiz gerekmektedir.