29 Ocak’ta Rus Tass haber ajansında Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov’a atfen yer alan bir haberde, Devlet Başkanı Putin’in yakında Türkiye’yi ziyarete hazırlandığını kaydediliyordu. Birkaç gün sonra da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, aynen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın  Mısır ziyareti örneğinde olduğu gibi tarih vermeden bu ziyareti teyit etti. Resmen açıklanmamış olsa da,  Putin’in 12 Şubat’ta Türkiye’ye geleceği biliniyordu. Bu kere geçtiğimiz hafta sonunda Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Putin’in Türkiye ziyareti için hazırlıkların devam ettiğini, esasen hiçbir zaman  tarih belirlenmemiş olduğunu dile getirdi.

Ertelenen ziyaretler

Son yıllarda Ankara’nın kapısını çalan Batılı lider yok denecek kadar azaldı. Hatırladığım kadarıyla ABD Başkanı Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Macron, İngiltere Başbakanı Sunak henüz Türkiye’ye ayak basmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmek isteyenler, genellikle Türkiye’ye gelmektense uluslararası toplantılar marjında görüşmeyi tercih ediyorlar. Görünen o ki Avrupalı liderler haricindekiler de, Türkiye’yi ziyaret etmezden önce iki kez düşünmeye başladılar. Ziyaretler birbiri ardına ertelenip duruyor. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi aslında geçen sene 27 Temmuz’da Türkiye’yi ziyaret edecekti. Ama aynı tarihte Rusya’ya gidip Putin ile görüşmeyi yeğledi. İsrail Başbakanı Netanyahu yine geçen yıl 28 Temmuz’da gerçekleşmesi beklenen Ankara ziyaretini son anda iptal etti. Herhalde bir daha Türkiye’ye  gelmeyi de aklının ucundan bile geçirmiyordur. İran Cumhurbaşkanı Reisi, bu yıl 3 Ocak için planlanan ziyaretini 3 hafta geciktirerek 24 Ocak’ta yaptı. Rusya Devlet Başkanı Putin Türkiye ziyaretini ilk kez ertelemiyor.Daha önce de bir ara Akkuyu nükleer santralinin açılışı için Türkiye’ye gelmeye  niyetlenmiş, ancak sonuçta 27 Nisan 2023 tarihindeki törene video bağlantısıyla katılmıştı.

Putin neden gelmedi?

Diplomatik çevrelerde Putin’in Ankara ziyaretinin ertelenmesine gerekçe olarak 17 Mart’ta Rusya’da, 31 Mart’ta da Türkiye’de düzenlenecek seçimler gösteriliyor. Buna kargalar bile güler. Putin herhalde kendi katılacağı seçimlerin tarihlerini unutacak kadar Amerikan Başkanı Biden gibi zihni melekelerini yitirmiş değil. Aksine hafta başında FOX News'un eski  programcılarından Tucker Carlson’a verdiği iki saat süren mülakatındaki performansıyla diğer ülkelerdeki karşıtlarına taş çıkarabilecek dinçlikte olduğunu gösterdi.

Peki Putin Türkiye ziyaretini neden erteledi? Bu ziyaretten Erdoğan ve Putin’in farklı farklı beklentileri vardı. Erdoğan’ın öncelikleri, Putin’i Türkiye ile Birleşmiş Milletler'in öncülüğüyle başlatılan Karadeniz Tahıl Koridoru anlaşmasına geri dönmeye ikna ederek uluslararası alanda itibar kazanmak, mahalli seçimler öncesinde ekonomiye biraz nefes aldırmak için Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı doğal gazın faturalarının ödenmesini bir süre daha erteletebilmek veya doğal gaz fiyatlarında indirime gidilmesini sağlamak, Rusya’nın ortaya attığı Türkiye’nin gaz merkezi haline getirilmesi önerisini kuvveden fiile geçirebilmek.

Putin’in beklentileri ise, S-400’lerden sonra Türkiye’ye Rus yapımı yeni silah sistemleri satabilmek, Rus iş insanlarının Türkiye ile ticarette Türk bankalarının  ambargo korkusuyla işlem yapmaktan kaçınmalarından doğan sorunlara çözüm getirmek, Türkiye-Suriye ilişkilerinde kendi arabuluculuğunda ilerleme kaydetmek. Anlaşılan o ki ziyaret hazırlıkları sırasında iki tarafın beklentilerinden hiç birinin  karşılanamayacağı görüldü.  Üstüne üstlük son dönemde Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılımına ilişkin onay işlemlerini alel acele sonuçlandırması,  F-16 savaş uçakları  için ABD ile varılan mutabakat, Baykar’ın Ukrayna’da İnsansız Hava Aracı üretimine başlayacağına ilişkin açıklaması  herhalde Putin’in hiç hoşuna gitmemiş olmalı.

DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in haberine göre, son 7 yıl içerisinde Erdoğan ile Putin 30 kez yüz yüze,25 kere de telefonla görüşmüşler. Herhalde diplomasi tarihinde birbirleriyle bu kadar sıklıkla görüşen bir başka iki lider görülmemiştir. Hele de iki liderden birisi NATO üyesi bir ülkenin cumhurbaşkanı ise.

Kim bilir? Belki de çok muhabbet tez ayrılık getirmiştir.