Yarın gösterime girecek bu kendine özgü film son Berlin şenliğinde ayakta alkışlanmış. Adına bakınca şen bir film sanabilirsiniz: "Sevdiğim pastam" lafı en azından bir yaş günü kutlamasını, dahası bir komediyi düşündürmüyor mu?

Ama öyle değil. Bu bir İran filmi. Bir zamanlar ünlü isimler yetiştiren; Batı'da da tanınıp festivallerde ödül toplayan adlar... Cafer Panahi, Abbas Kiyarostami, Majid Majidi, Behram Beyzayi... Dariush Mehrjui, Mohsen Makhmalbaf, Mesud Kimiai... Perviz Kimyavi, Samira Makhmalbaf, Amir Naderi vs. vs.

Ama bugün İran'da egemen olan rejimin çağdaş demokrasiyle bir ilgisi var mı; olabilir mi? Oysa bir dönemde ne modern bir yönetimdi. Son Şah Rıza Pehlevi'nin Batı'da eğitim almış güzeller güzeli eşi Süreyya ile ülkemizi ziyaretini ben hatırlıyorum. İstanbul'da peşlerine düşen basınla yaşadıklarını da...

Ama ardından o tartışmalı "İslam devrimi" geldi. Ve kimilerini memnun etti. Ancak bu güzel filmi izleyip sonrasını da öğrendiyseniz, böyle düşünmeniz mümkün mü? Olan şu: İran otoriteleri filmi yazıp yöneten, yani yaratan iki sanatçının ülkeden çıkmasını yasaklamışlar. Daha önce de Berlin 2021'de Ballad of White Cow filmiyle tanınan Maryam Moghaddam ve Behtash Sanaeeha, bu kez oraya gidememişler. Filmin baş oyuncusu Lily Farhadpour (harika bir oyun veriyor) orada basın önünde okuduğu bildiride, bu yasağı "son bebeklerini görmeleri yasaklanan bir ana-baba" psikolojisine benzetmiş. İşte sanat böyle savunulur!...

Neyse, şimdi hikâyeye bakalım. Günümüz Tahran'ında yaşlı bir kadın... Evinde çay içiyor, sigarasını yakıyor, çiçeklerini suluyor. Alış verişe çıkıyor; TV'de aşk dizisi izliyor. Ve kadın dostlarını ağırlıyor. Çoğu yaşlı o kadınlar öylesine bir sohbete dalıyorlar ki dudak ısırtıyor. Özlemlerini, marifetlerini, hatta çapkınlıklarını anlatıyorlar. Bir tür yaşlı kadın mizahı... Ev sahibesi Mahin'in yaş günü olduğundan, ona bir tansiyon aleti de hediye alınmış.

Mahin kendine özgü bir hatun. Doktor kocasını 30 yıl önce trafik kazasında yitirmiş. Çocuklarıysa 20 yıl önce İran'ı terk edip gitmişler. Mahin onunla ancak telefonda buluşabiliyor. Bu arada ülkede yaşlılar sürekli emeklilik sorunlarını konuşuyor, özel emekli restoranlarında buluşup dertleşiyorlar. Para biriminin Tümer olduğu ülkede ekonomi en büyük sorun... Fırınların önündeki kuyrukların da sonu yok!...

Tam o sırada çağdaş İran'dan bir olay yaşanıyor: Sokakta açık başla dolaşan kadınlar adları "Ahlak Polisi" olan bir ekipçe durdurulup tutuklanıyor. Oradan geçen Mahin buna engel olmaya çalışıyor, ama mümkün mü? İşte çağdaş İran'dan gerçek bir tablo...

Bu arada biz Mahin'i iyice tanıyoruz. Kendi kendine makyajını, bitmeyen iyimserliğini, şarap merakını; kadeh kaldırmaktan aldığı keyfi... Aynı biçimde de aşka olan ihtiyacını. 70 yaşında olduğu halde... Ve kendi yaşındaki bir şoföre, adı Faramarz olan sempatik bir adama öylesine tutuluyor ki... Bu onun için son aşktır. Ve özel akıbetine doğru adım adım ilerleyecektir.

Film, sakin bir nehir gibi akıyor. Kamera ancak gerektiğinde yavaş kaydırmalar yapıyor: en çok da kapalı mekanlarda... Arka planda önemli bir ülkenin tablosu verilirken, ön planda görkemli bir aşk hikâyesi tüm filme egemen soluyor. Bu garip, olağanüstü ve büyüleyici bir aşktır. Çok uzun bir dans sahnesi ya da iki aşığın özel koşullarda yan yana yatması da filmden unutulmayacak sahneler arasında...

Kolay unutulmayacak bir şey Mahin rolündeki Lily Farhadpour'un oyunu. Ülkesinde tapılan oyuncunun birçok filmi arasında Melekler Hep Birlikte İner, Mine'nin Seçimi gibileri var. Ama tam yaşını bulamadım: imdb'de bile yazmıyor!...

Ve son bir bilgi. Yine Lily Farhadpour'un Berlin'deki basın bildirisinden:

"Bu sinemanın büyüsüdür. Sinema bizi yaklaştırır, birleştirir. Bulunduğumuz yere açılan bir pencere... Benim ülkemde sizlerle buluşmak ve büyük ekranda aşktan, hayattan, özgürlükten konuşmak yasaklanmıştır. Bu hazineyi ne yazık ki yitirdik."

Bu arada, tam iki yıl önce, yine başını tam örtmediği için İran'da alındığı nezarethanede ölen Mahsa Emini'nin bir efsane olduğunu ve her yıldönümünde özellikle kadınları sokağa döktüğünü de hatırlatalım. Ayrıca tam şu günlerde, rejimin yeni başkanı Mesud Pezeşkiyan'ın kadınları koruma konusundaki çok güzel çıkışını...

Ve bu güzel filmi benzer sorunlar yaşayan ülkemizin seyircilerine tavsiye edelim.