Türkiye'nin kuşları; 497 tür yaşıyor

Dünyada kuş gözlemlerine dair en büyük veri tabanına sahip eBird üzerinde bugüne kadar dünyada toplam 10 bin 957 kuş türü kaydı oluşturulurken, Türkiye'de bu sayı 497 oldu. Türkiye'de en çok kuş türüne sahip ilk üç il kaydı Hatay, Mersin ve İstanbul.

Dünyada kuş gözlemcilerinin bilgi ve tecrübelerini bir araya toplamak ve toplanan birikimi sivil toplumun kullanımına açarak bilim, doğa koruma ve eğitimde veri odaklı yaklaşımlara destek olmak misyonuyla kurduğu eBird veri tabanına göre, dünyada toplam 10 bin 957 kuş türü yaşıyor. Dünya genelinde 1 milyon 70 bin civarındaki kuş gözlemcisi tarafından 103 milyonu aşkın gözlem faaliyeti ile 1 milyarın üzerinde kuş gözlem kaydı oluşturuldu.

Türkiye'de 156 bini aşkın gözlem kaydı

Dünya çapında yüzlerce ortağı, binlerce gönüllüsü ve yüz binlerce kullanıcısı ile küresel çapta bir topluluk haline gelen eBird kayıtlarına göre; Türkiye genelinde 2024 yılı sonu itibarıyla toplam 497 türe ait 156 bini aşkın gözlem kaydı gerçekleştirildi. eBird kayıtlarına göre Türkiye'de 2023 yılı sonu itibarıyla 495 tür kaydı bulunurken, 2024 yılında 2 yeni kuş türü kaydı daha oluştu.

2024'ün iki yeni türü

İlk gözlem ve kayıt olarak 27 Nisan 2024 tarihinde Andre Yarborough tarafından İstanbul Harem Otogarı'nda kara sümsük (Sula leucogaster) fotoğraflandı. Türkiye'nin yeni kuş türleri listesine 2024 yılında ilk kaydı yapılan diğer tür ise 5 Temmuz 2024 günü Selim Toprak tarafından Gaziantep'e bağlı İslahiye'deki Tilmen Höyük'te görüntülenen yeşil sırtlı balıkçıl (Butorides striata) oldu.

Tür şampiyonu iller

497 tür içinde Türkiye'de en çok tür görülen il, 385 ile Hatay oldu. Hatay'ı 380 türle Mersin, 366 türle İstanbul, 363 türle Adana, 359 türle Samsun, 354 türle Antalya, 342'şer türle Ankara ve Bursa, 339'ar türle Muğla ve Rize takip etti.

Bu illerde tür sayısı 300'ü aşıyor

Kuş tür sayısı 300'ü aşan diğer iller şöyle sıralanıyor; Gaziantep 338, Şanlıurfa 338, Konya 331, Kayseri 328, İzmir 326, Iğdır 324, Kars 323, Trabzon 323, Van 323, Çanakkale 321, Aydın 316, Balıkesir 311, Denizli 310, Kırklareli 309.

İllere göre sıralama

Zonguldak 296, Afyon ve Kocaeli 294, Edirne 291, Eskişehir, Hakkari ve Sinop 290, Yalova 288, Giresun 283, Ağrı ve Niğde 282, Erzurum 281, Malatya 280, Burdur 279, Çorum 277, Bolu 276, Diyarbakır 274, Bitlis, Sivas ve Aksaray 273, Sakarya 268, Isparta 266, Artvin 265, Manisa ve Bartın 264, Amasya 262, Nevşehir 255, Adıyaman ve Karaman 251, Kastamonu ve Osmaniye 247, Ordu 246, Kahramanmaraş 245, Tekirdağ ve Tokat 242, Ardahan 239, Kütahya 236, Gümüşhane 230, Kırşehir 228, Yozgat 226, Düzce 225, Elazığ ve Erzincan 219, Şırnak 214, Mardin 213, Çankırı ve Batman 203. Muş 200, Bayburt 194, Bilecik 189, Bingöl 172, Kırıkkale 166, Uşak 165, Karabük 156, Tunceli 150, Siirt 120 ve Kilis 88.

Hassas türlere kayıt koruması

Antalya Kuş Gözlem Topluluğu kurucularından kuş gözlemcisi veteriner hekim Gökçe Coşkun, eBird kayıtlarında bazı türlerin 'hassas' olarak koruma altında tutulduğuna işaret etti. Coşkun, başta ulu doğan ve bıyıklı doğan olmak üzere yırtıcı kuş türlerinin yakalanıp özellikle Arap ülkelerine satışını engellemek için artık bu türlerin gözlem kayıtlarında bölgelerin gizli tutulmaya başlandığını açıkladı. Coşkun, "Bu yasa dışı hayvan ticaretini engellemek ve bu türleri korumak için görüldükleri bölgeler artık eBird sistemi üzerinde gizleniyor" dedi.

Kaynak: DHA / Mehmet Çınar