Kars’ta bazı köyler, yaşanan göç nedeniyle viraneye döndü. Kapısı kilitli, boş ve duvarları yıkılmış veya çökmüş evlerin sayısı artıyor. Evlerini terk etmeyen yaşlılar ise günden güne ıssızlaşan köylerine bakıp, “Baba yurdu harabe olur mu!” diyor.
Resim kayıtlara göre; Kars’ın nüfusu 2007 yılında 312 bin 205 iken 27 bin 282 kişi azalarak 2020’de 284 bin 923’e geriledi. İkamet kaydı, Kars’ta olup; Kars dışında yaşayanların sayısı ise bilinmiyor.
Kars köylerinde yaşayan sayısı ise çok daha az. Köylerde yaşamayı sürdüren yaşlılar, evlatlarını özlüyor. Arpaçay ilçesine bağlı Güvercin köyü de Kars’ın ıssızlaşan yaşam alanlarından biri. Burada eşiyle birlikte yaşayan 70 yaşındaki İsrafil Akyol, biri kız beş çocuğunun özlemini çekiyor.
“Baba yurdu harabe olur mu”
Akyol, çocuklarını anlattığında duygulandı ve göz yaşlarına hakim olamadı. Yanındakilerin teselli etmeye çalıştığı Akyol, “Baba yurdu harabe olur mu” dedi.
Köyde kalanlardan Mafize Akbaba, her gün çocukları ve torunları hakkında konuştuklarını ve telefonla özlem giderdiklerini anlattı ve şunları söyledi:
“Torunlarım; ‘anneanne kazın var mı, köpek var mı, dayımın tayı var mı’ diye soruyor. Kazımız var, ördeğimiz var, hindimiz var. Torunlarıma yolluyorum, annesiyle kendilerine pişirir yerler. Pişmiş et yolluyoruz ne bileyim her şeyi ne varsa oraya yolluyoruz. Yemin ederim, boğazımızdan gitmiyor.”
"Burada kalanlar yaşlı, iki adım, üç adam yani 50 yaşın altında yok"
Köylülerden Gürbüz Yıldırım ise şunları anlattı:
“Köyümüz 500-600 hane imiş, o zaman. Hep işsizlikten dolayı kapılarına hep kilit vuruldu. İş yok, gençlerimiz burada durmuyor. Hepsi dışarıda; Ankara’da, İstanbul’da İzmir’de, Alanya’da, Antalya’da… Yani imkânımız zor. Kış çok (uzun), altı-yedi ay kışımız var. Evlerimiz hep boşaldı ve harabe oldu. Burada kalanlar yaşlı, iki adım, üç adam yani 50 yaşın altında yok. Hep 50 yaşının üstünde.”
Öte yandan Nüfus ve Vatandaşlık İl Müdürlüğü verilerine göre; Kars’ın nüfusu 2020 yılı itibariyle 284 bin 923. Yüzölçümü 9 bin 939 kilometrekare olan ilde kilometrekareye 29 insan düşüyor. Kars’ın yıllara göre nüfusu ise şöyle:
2007- 312.205
2008- 312.128
2009- 306.536
2010- 301.766
2011- 305.755
2012- 304.821
2013- 300.874
2014- 296.466
2015- 292.786
2016- 289.786
2017- 287.654
2018- 288.878
2019- 285.410
2020- 284.923